Аўтобусныя рэйсы Вільня — Мінск: Літва скарачае колькасць маршрутаў — у чым прычына?

Як высветлілася, перавозчыкі TOKS (Eurolines) і «Мінсктранс» у парушэнне правілаў значна павялічылі колькасць рэйсаў на маршруце Вільня — Мінск — Вільня. Гэта прывяло да рэзкага росту пасажырапатоку, з якім памежныя службы ўжо з цяжкасцю спраўляліся.

Згодна з пастановай урада Літвы, колькасць міжнародных аўтобусных маршрутаў абмежаваная да 29. Па новых правілах, адзін аўтобус можа здзяйсняць па адным рэйсе ў кожны бок у рамках канкрэтнага маршруту.

Раней дазволы дазвалялі выконваць некалькі паездак у дзень, часам да пяці-шасці рэйсаў.

Старыя ліцэнзіі дзейнічаюць да заканчэння тэрміну, але новыя выдаюцца толькі з абмежаваннем у адзін рэйс туды і назад.

«Цяпер дзейнічаюць 29 маршрутаў, па якіх выконваецца 31 рэйс у адзін бок. Праз Меднікі за дзень праходзіць 44 аўтобусы — па 22 у кожны бок, праз Салечнікі — па 18, па 9 у кожны бок», — паведаміла LRT.lt кіраўнік аддзела камунікацый Мінтранса Літвы Аста Дудурыце.

Міжнародныя рэйсы паміж краінамі ЕС і трэцімі краінамі (уключаючы Беларусь) выконваюцца мінімум двума перавозчыкамі — з кожнага боку. Напрыклад, на кірунку Вільня — Мінск працуе літоўскі перавозчык TOKS (Eurolines) і беларускі «Мінсктранс». Гэта патрабаванне замацавана міжнароднымі дамовамі і заснавана на прынцыпе парытэту: абодва бакі атрымліваюць роўныя камерцыйныя магчымасці.

«Як часта і ў якія дні ездзяць аўтобусы — гэта ўжо камерцыйнае рашэнне кампаній. Раней маршрут мог уключаць некалькі рэйсаў у дзень, цяпер — толькі адзін у кожны бок, калі дазвол новы», — растлумачыў кіраўнік аддзела транспартнай дзейнасці Літоўскай адміністрацыі бяспекі транспарту (ЛАБТ) Віргініюс Шышкаўскас.

Фармальна ліміты дзейнічаюць з 1 сакавіка 2024 года. Аднак летам 2025 года памежнікі зафіксавалі рост аўтобуснага трафіку вышэй за дапушчальны. Па словах прадстаўніка ЛАБТ Эгле Кучынскайце, супрацоўнікі на мяжы пачалі скардзіцца на перагрузку, чэргі і затрымкі.

«Памежнікі паведамілі нам, што аўтобусаў стала прыкметна больш, чым належыць па дазволах. Мы звязаліся з перавозчыкамі, нагадалі ім аб правілах, і тыя пачалі карэктаваць расклад», — сказала Кучынскайце.

Пасля папярэджання колькасць рэйсаў знізілася да дапушчальнага ўзроўню. Што гэта значыць для пасажыраў пакуль абмежаванні асабліва прыкметныя на лініі Мінск — Вільня.

«Мінсктранс» на сваім сайце паведамляе, што да атрымання неабходных дазвольных дакументаў часова прыпыняецца выкананне рэйсаў па міжнародным маршруце Мінск — Вільня — Мінск часам адпраўлення з Мінска ў 01:50, 10:20, 12:00, з Вільні ў 08:00, 17:30, 18:00.

Літоўская Eurolines (TOKS) таксама да 18 жніўня адмяняе большую частку рэйсаў. З Вільні ў Мінск застануцца толькі адпраўленні ў 06:40, 09:00 і 13:00, а з Мінска — у 14:20, 16:00 і 20:00.

Паведамляецца, што грошы за ўжо набытыя квіткі на адмененыя рэйсы вяртаюцца ў поўным аб'ёме.

Раней маршрутаў было ўдвая больш як растлумачыў кіраўнік аддзела транспартнай дзейнасці Літоўскай адміністрацыі бяспекі транспарту В. Шышкаўскас, да ўвядзення ліміту, паводле ацэнак ведамства, дзейнічала каля 58 маршрутаў, уключаючы тыя, што вялі праз ужо закрытыя пункты пропуску. Пасля скарачэнняў іх колькасць знізілася да 28-29.

Па звестках ведамства, цяпер праз пункт пропуску Меднікі ў суткі могуць праходзіць да 22 аўтобусаў у адным кірунку, а праз Салечнікі — да 9. Аднак да апошняга часу рэальны паток быў значна вышэйшы за дапушчальны, што прывяло да перагрузкі памежнікаў і шматкіламетровых чэргаў.

«Мы перадавалі памежнікам і мытні інфармацыю пра тое, колькі аўтобусаў і ў які час павінна перасякаць мяжу. Але кампаніі сталі выконваць больш рэйсаў, чым дазволена. Памежнікі гэта заўважылі і тыдзень таму папрасілі нас удакладніць звесткі. Мы яшчэ раз перадалі ім інфармацыю, і стала зразумела, што рэйсаў больш, чым прадугледжана», — растлумачыў Шышкаўскас.

Ці будуць пакараныя перавозчыкі? Кіраўнік аддзела камунікацый ЛАБТ Эгле Кучынскайце распавяла, што пакуль улады імкнуцца дзейнічаць мякка, выкарыстоўваючы папярэджанні. «Мы папярэдзілі перавозчыкаў, каб яны не злоўжывалі, — гэта ўжо дае вынікі: колькасць аўтобусаў на мяжы знізілася, перавозчыкі рэагуюць. Але мы працягваем уважліва сачыць за сітуацыяй і, калі праблемы будуць паўтарацца, прымем жорсткія меры», — пракаментавала яна.

Кучынскайце нагадала, што перавозка пасажыраў па рэгулярных маршрутах без дзеючага дазволу пагражае штрафамі. Кіроўцам — ад 300 да 500 еўра, а кіраўнікам кампаній або іншым адказным асобам, якія курыруюць пасажырскія перавозкі, — ад 700 да 1400 еўра.

Пасажыры, якія вандруюць паміж Вільняй і Мінскам, у апошнія тыдні сутыкаюцца з працяглымі затрымкамі на літоўскай мяжы. У рэдакцыю LRT звярнуўся жыхар Літвы, які назваў сітуацыю крытычнай. «Людзі з Беларусі ў аўтобусах чакаюць па 20-24 гадзіны. (…) Цяпер у чарзе стаіць 17 аўтобусаў. Выйсці з іх нельга, адна прыбіральня на 50-70 пасажыраў. Гэта ненармальна!» — напісаў чытач LRT.

Аднак афіцыйныя даныя мытнага ведамства некалькі адрозніваюцца.

«Аўтобус, які прыбыў на літоўскі бок, звычайна праходзіць праверку да гадзіны, — растлумачыў Ірмантас Лідзейкіс, кіраўнік аддзела персаналу і камунікацый Дэпартамента мытні. — Працягласць залежыць ад колькасці пасажыраў. Звестак аб праверках на беларускай тэрыторыі ў нас няма».

Аднак прычыны магчымых затрымак, па словах Лідзейкіса, звязаныя з неабходнасцю ўважлівага кантролю.

«Мытныя службы правяраюць багаж пасажыраў, тавары, прадукты харчавання на прадмет забаронаў і абмежаванняў, а таксама захаванне санкцый ЕС і нацыянальных санкцый. Падчас такіх праверак неаднаразова выяўляліся выпадкі кантрабанды, аўтобусы затрымліваліся, складаліся адміністрацыйныя пратаколы — гэта займае час».

Дадатковы ціск на пункты пропуску стварае летні турыстычны сезон: павялічылася колькасць пасажыраў і рэйсаў, а шматлікія вандроўцы задаюць пытанні аб правілах і абмежаваннях, хоць уся інфармацыя размешчана на афіцыйным сайце і на інфармацыйных стэндах паста. Да таго ж, на тэрыторыі Літвы дзейнічаюць толькі два пункты пропуску з Беларуссю, што абмяжоўвае прапускную здольнасць.

Напрыклад, праз Меднікі штодня праходзіць каля 80 аўтобусаў, тады як у 2024 годзе сярэдняя колькасць складала каля 60.

Са слоў Лідзейкіса, праверкі на маршруце Вільня — Мінск звычайна займаюць да адной гадзіны пры адсутнасці парушэнняў, аднак працэдуры нядаўна былі больш жорсткімі: «Праверкі сталі стражэйшымі, бо мы кантралюем захаванне санкцый ЕС і нацыянальных санкцый».

Нягледзячы на шматлікія папярэджанні літоўскіх ведамстваў аб тым, што паездкі ў Беларусь небяспечныя, беларускі напрамак у Літве з’яўляецца нават больш папулярным, чым паездкі па краіне. Гэта выклікае занепакоенасць у літоўскіх ведамстваў, якія заклікаюць грамадзянаў не ездзіць у суседнюю краіну.

«У апошні час узмацніліся варожыя і правакацыйныя дзеянні беларускіх уладаў у дачыненні да грамадзян Літвы, якія ўжо знаходзяцца або часова прыбылі ў Беларусь. Літоўскія грамадзяне незаконна затрымліваюцца, ім выстаўляюцца надуманыя абвінавачанні», — гаворыцца на сайце МЗС Літвы.

Міністэрства замежных спраў настойліва рэкамендуе грамадзянам Літвы ўстрымацца ад паездак у Беларусь, а тым, хто ўжо знаходзіцца ў краіне, неадкладна яе пакінуць.

Памочнік Святланы Ціханоўскай Франак Вячорка таксама заклікае беларусаў, якія пражываюць у Літве, устрымацца ад паездак без вострай неабходнасці, каб не падвяргаць рызыцы ні сябе, ні навакольных.

«Частыя паездкі — гэта рызыка не таму, што чалавек нешта парушае. А таму, што яго могуць узяць у закладнікі, завербаваць, выкарыстаць для ціску на сваякоў», — кажа Вячорка.

• 4
• 3
• 0
• 3
• 0
• 1
• 2
• 0