«Žyviom tut jak u tanku». Biełarusy z pamiežža raskazali, jak pieražyvajuć zakrytuju miažu i vučeńni
Dla mnohich žycharoŭ biełaruskaha pamiežža zakryćcio miažy z Polščaj — asabistaja drama. Chtości moža stracić mahčymaść ubačyć dziaciej, chtości — krynicu dla zarobku. Vydańnie Most źviazałasia ź biełarusami, jakija žyvuć u pamiežnych rehijonach, i spytałasia, što jany dumajuć pra situacyju. U metach biaśpieki źmienienyja imiony surazmoŭcaŭ i niekatoryja danyja, pa jakich ich možna identyfikavać.
«U mianie dzieci ŭ Varšavie»
U Hražyny z Hrodna dva syny žyvuć u Varšavie. Abodva vyjechali ź Biełarusi paśla padziej 2020 hoda i viartacca na radzimu dla ich niebiaśpiečna. Dva razy na hod žančyna razam z mužam jeździła da dziaciej u Polšču. Ciapier hrodzienka pieražyvaje, što takoj mahčymaści ŭ jaje nie budzie.
«My žyviom tut jak u tanku. Nijakaj infarmacyi nichto nie daje. Učora na pracy abmiarkoŭvali hetaje pytańnie (zakryćcio miažy. — Zaŭv. Most). Mała chto vieryć, što paśla vučeńniaŭ jana adkryjecca. I hetaja nieviadomaść pałochaje. U mianie dzieci tam, kali ja ich zmahu ŭbačyć?» — nie strymlivajučy emocyj, zadajecca pytańniem žančyna.
«Da mnohich jašče nie dajšło»
Siarhiej handluje na adnym z hrodzienskich rynkaŭ — u asnoŭnym aŭtazapčastkami i matornymi alivami. Mužčyna kaža, što da takoj naviny byŭ hatovy — siarod handlaroŭ zakryćcio miažy abmiarkoŭvałasia, i nie raz. Praŭda, nichto ź ich da apošniaha nie moh pavieryć, što heta ŭsio ž taki zdarycca.
«Dy i ciapier, dumaju, da mnohich jašče nie dajšło. Raniej spadziavalisia, što nie zakryjuć, ciapier raźličvajuć, što adkryjuć paśla 16-ha [vieraśnia]. A jak tam budzie nasamreč — nichto nie viedaje».
Acanić straty dla svajho drobnaha biznesu Siarhiej pakul nie moža: u jaho jašče jość zapas pryviezienaha z-za miažy tavaru. Pavodle jaho padlikaŭ, pavinna chapić na najbližejšy miesiac.
Darečy, jahonyja kalehi pa rynku, jakija handlujuć adzieńniem, nie pacierpiać ad zakryćcia miežaŭ: svoj biznes jany daŭno pieraaryjentavali na Rasiju ci Turcyju — uvieś tavar pryvoziać adtul.
«Šmat pierakupaŭ adsiejecca»
Zakrytaja miaža adabjecca i na tak zvanych pierakupščykach — ludziach, jakija kuplali mašyny ŭ Jeŭropie i ŭvozili ich na terytoryju Biełarusi. Uvozić aŭtamabil možna praz abiedźvie miažy — polskuju i litoŭskuju. Ale roźnica jość:
«Praz polskuju možaš choć kožny dzień afarmlać mašyny, a voś praź litoŭskuju — tolki dva razy na hod. Tamu šmat pierakupaŭ adsiejecca, kali miežy nie adkryjuć. Ale ŭsie spadziajucca, što zakryli tolki na čatyry dni, potym adkryjuć», — raskazvaje hrodzienski pierakupščyk Pavieł.
Mužčyna kaža, što ŭ čaćvier, u apošni dzień pierad zakryćciom punkta propusku «Ciarespal — Brest», byŭ na polskaj miažy — jon paśpieŭ jaje pierasiekčy, ale byli i tyja, chto nie paśpieŭ da zakryćcia šłahbaŭma.
«Jość tyja, chto pakinuŭ mašyny ŭ Varšaŭskim aeraporcie i palacieŭ na adpačynak. Ciapier im treba dumać, jak viarnuć mašyny dadomu. Vuń čytaŭ užo ŭ čatach, što pasłuhi evakuatara prapanujuć: ź Biała-Padlaski da Biełarusi praź Litvu — 500 jeŭra. Małajcy, chutka zreahavali».
Užo paśla hetaj hutarki ź Siarhiejem pastupiła infarmacyja, što Litva časova dazvoliła prajezd pa svajoj terytoryi aŭtamabilaŭ na biełaruskich numarach, kali jany viartajucca ŭ Biełaruś ź inšych krain ES. Da hetaha ŭ krainie dziejničali abmiežavańni: ujezd mašyn, zarehistravanych u Biełarusi, byŭ dazvoleny tolki tady, kali ŭładalnik maje vizu abo DNŽ Litvy albo źjaŭlajecca hramadzianinam ES.
«Heta ŭsio. Žaleznaja zasłona»
Fiodar žyvie ŭ adnym ź biełaruskich rajonnych centraŭ. Da najbližejšaha zakrytaha punkta propusku — 30 kiłamietraŭ. U Polšču mužčyna jeździŭ stabilna raz na tydzień — zarablaŭ tym, što pieravoziŭ tavar.
«Nas tysiačy ludziej z Bresta i Hrodna žyli na hetym. Piensijaniery mahli spakojna 50 dalaraŭ zarablać za adnu pajezdku. Raz na tydzień źjeździć — i voś užo 200 dalaraŭ štomiesiac da piensii. Ciapier jany ŭžo kaŭbasu nie pojduć sabie kuplać, dumaju».
Sam mužčyna pieravoziŭ aŭtazapčastki na zakaz. Zarobak byŭ roznym, ale, jak pryznajecca surazmoŭca, «mienš sotki z pajezdki nie zarablaŭ».
«Ja telefanavaŭ našym na Kavaleryjski rynak. Va ŭsich panika — kapiec! Zrazumieła, što pad ahulny šumok miažu zakryli, maŭlaŭ, vučeńni. Chtości spadziajecca, što chacia b adzin [punkt propusku] dy adkryjuć paśla vučeńniaŭ. Moža, «Babroŭniki»? (Hety punkt propusku začynieny ź lutaha 2023 hoda. — Zaŭv. Most) Inakš — heta ŭsio. Žaleznaja zasłona».
«Drony lotajuć jak łastaŭki»
Paśla niekatoraj paŭzy mužčyna dadaje:
«Ładna, miaža zakryjecca. Dyk u nas u miastečku strach što dziejecca! Vajskoŭcy zaniali ŭsie svabodnyja kvatery (havorka idzie pra tych, što prapanujucca ŭ karotkaterminovuju abo doŭhaterminovuju arendu. — Zaŭv. Most), zapuskajuć drony pastajanna — tyja lotajuć jak łastaŭki, internet zusim drenny — napeŭna, hłušać. Voś heta strašna. I razumieješ, što ŭsio heta vučeńni. A ź inšaha boku — nikoli nie viedaješ, čym jany skončacca».
Takoha ž mierkavańnia trymajecca jašče adna žycharka pryhraničnaha horada. Dziaŭčyna kaža, što siarod tych jaje siabroŭ i znajomych, chto jeździć u Polšču, šmat paniki vakoł zakrytych miežaŭ. Ale jaje chvaluje vajennaja abstanoŭka.
«Nieviadomaść pałochaje vielmi. Infarmacyja supiarečlivaja adusiul pastupaje. A chočacca prosta, kab nie było vajny i žyć narešcie kab možna było svabodna».
Na vučeńniach «Zachad» adpracoŭvajuć napad na Polšču i Litvu pad vyhladam abarony Kalininhrada
Što z vyjezdam ź Biełarusi paśla zakryćcia polskaj miažy?
Pieranakiravać patok hruzavikoŭ z zakrytaj polskaj miažy budzie składana. Voś u čym prablema
Da zakryćcia polskaj miažy tudy nie paśpieli zajechać niekalki transpartnych srodkaŭ
Kiraŭnik MUS Litvy raskazaŭ, u jakim vypadku zakryjuć miažu ź Biełaruśsiu
Polšča zakryvaje miažu ź Biełaruśsiu na niavyznačany termin i čakaje pravakacyj
28‑hadovaj biełaruscy paśla žudasnaj avaryi ŭ Tajłandzie nie mohuć akazać dapamohu — niama patrebnaj kryvi1
Kamientary