Indyja mianiaje nazvu na Bcharat? Što heta značyć i navošta ŭłada heta robić
Užo 18 vieraśnia pytańnie aficyjnaha pierajmienavańnia moža razhledzieć indyjski parłamient.
«Indyja, heta značyć Bcharat, pavinna być sajuzam štataŭ», — abviaščaje pieršy artykuł Kanstytucyi. U preambule havorycca: «My, narod Indyi…»
Nazva Bcharat šyroka vykarystoŭvajecca dla abaznačeńnia Indyi na chindzi. Kali sprava dachodzić da aficyjnych znosin na anhlijskaj movie, zaŭsiody ŭžyvajecca anałah Indyja, piša Bi-bi-si.
Urad Narendry Modzi ciapier mianiaje hetuju staražytnuju praktyku. Jon razasłaŭ zaprašeńni na viačeru ŭ subotu, 9 vieraśnia, na samicie G20 ad imia «prezidenta Bcharata».
Da hetaha dadaŭsia pres-reliz adnosna samitu ASIEAN — Indyja, u jakim Narendru Modzi nazyvajuć «premjer-ministram Bcharata».
A ŭžo 18 vieraśnia pytańnie aficyjnaha pierajmienavańnia moža razhledzieć indyjski parłamient.
Što takoje Bcharat?
Induisckaja litaratura nazyvaje ziamlu, raźmieščanuju pamiž Himałajami i akijanam, jak «Bcharatvarš».
Zhodna ź induisckaj mifałohijaj, Bcharata byŭ carom Chastynapury (ciapier heta miesca nazyvajecca Chastynapur i raźmieščana na ŭschod ad Deli). Jon zavajavaŭ usie ziemli i ličyŭsia praviednym carom.
U samym rańnim induisckim tekście, Ryhviedzie, Bcharata zhadvajecca jak nazva hrupy ludziej.
Słova Bcharata na sanskrycie taksama aznačaje «ziamla, jakaja raście i zabiaśpiečvaje». Heta moža simvalizavać kulturu.
Budučy premjer-ministr Indyi Džavacharłał Neru pisaŭ u 1927 hodzie: «Indyja była Bcharataju, śviaščennaj ziamloj induistaŭ, i niadziŭna, što vialikija miescy pałomnictva induistaŭ raźmieščanyja ŭ čatyroch kutach Indyi».
Ale Bcharat nie jość histaryčnym čałaviekam.
Paryžski akademik Katryn Klemienten-Adža napisała ŭ artykule 2014 hoda: «Bcharata — heta dyskurs pra prastoru, ale dyskurs, jaki nie dazvalaje vizualna adlustravać hetuju prastoru. Na asnovie hetaha dyskursu niemahčyma namalavać kartu ŭ sučasnym razumieńni hetaha słova».
A jak nakont nazvaŭ Indyja i Indastan?
Piersy nazyvali raku Ind «Chindu» (Hindu), što ŭ łatyni pieratvaryłasia ŭ «Indyja» (India). Nazva «Indyja» taksama staražytnaja.
Musulmanskija Mahoły, jakija kiravali krainaj bolš za dva stahodździ, z honaram nazyvali siabie «padyšachami Indastana», heta značyć kiraŭnikami, abo impieratarami Indastana.
Nazva «Indastan» taksama pachodzić ź piersidskaj movy. Takim čynam, i Indyja, i Indastan — heta staražytnyja nazvy, jakija papiaredničali brytanskamu kałanijalnamu praŭleńniu, jakoje pačałosia z zavajavańnia Bienhalii ŭ 1757 hodzie.
Urad kaža, što źmiena nazvy na «Bcharat» dapamoža krainie pazbavicca brytanskich kałanijalnych suviaziaŭ.
«Rašeńnie ŭžyvać Bcharat — surjoznaje supraćdziejańnie kałanijalnamu myśleńniu», — kaža ministr adukacyi Indyi Dcharmiendra Pradchan.
Ale nazvu Indyja užyvajuć užo bolš za dva tysiačahodździ.
Mahčyma, najstarejšaja zhadka pra Indyju pachodzić ad hreckaha historyka Miehaśfiena, jaki naradziŭsia ŭ 350 hodzie da n. e. Jon napisaŭ čatyry knihi pad nazvaj «Indyka».
Anhlijski dramaturh Uiljam Šekśpir taksama ŭžyŭ nazvu Indyja ŭ svajoj pracy.
«Maja karona ŭ maim sercy, a nie na majoj hałavie, nie ŭpryhožana dyjamientami i indyjskimi kamianiami», — kaža karol Hienrych VI u pjesie «Hienrych VI», jakaja, jak miarkujuć, była napisanaja ŭ 1591—1592 hady.
Brytanskija trejdary prybyli ŭ Indyju ŭ 1600 hodzie, kab zasnavać Ost-Indskuju kampaniju. U pieršym vydańni Biblii karala Jakava dla pratestantaŭ kraina taksama zhadvałasia jak «Indy» (Indie). Usie hetyja padziei adbylisia da kałanizacyi Indyi Vialikabrytanijaj.
Strachi i supraciŭ
Premjer-ministr Indyi Narendra Modzi zajmaje hetu pasadu z 2014 hoda i źjaŭlajecca vychadcam partyi «Bcharata Džanata», jakaja taksama znachodzicca va ŭładzie ŭ bolšaści štataŭ. Heta pravaja partyja, ciesna źviazanaja z paramilitarnaj arhanizacyjaj Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS, ci «Sajuz dobraachvotnych słuh Radzimy»), jakaja śćviardžaje, što Indyja pavinna być «induisckaj nacyjaj».
Narendra Modzi dałučyŭsia da RSS u padletkavym uzroście i padniaŭsia pa karjernaj leśvicy.
RSS byŭ trojčy zabaronieny ŭ Indyi paśla atrymańnia niezaležnaści. Pieršy raz paśla zabojstva Machatmy Handzi ŭ 1948 hodzie, kali RSS abvinavacili ŭ padrychtoŭcy jaho zabojstva, ale paźniej abvinavačvańni źniali.
Hrupy induisckich nacyjanalistaŭ hrali marhinalnuju rolu ŭ baraćbie za svabodu Indyi.
Urad Modzi sklikaŭ śpiecyjalnuju siesiju parłamienta, jakaja pavinna adbycca 18—22 vieraśnia. Apazicyjnyja palityki i kamientatary miarkujuć, što tam buduć abmiarkoŭvać źmienu nazvy krainy.
Heta budzie pieršaja siesija ŭ niadaŭna pabudavanym budynku parłamienta, dzie ŭžo jość karta Vialikaha Bcharata. Hetaja karta ŭklučaje terytoryi susiednich krain, u pryvatnaści častki Afhanistana, uvieś Pakistan, Niepał, Banhładeš, Šry-Łanku i Mjanmu.
Susiedzi Indyi vykazali aficyjny pratest.
Indyjskaja apazicyja ŭžo rychtujecca da supraćstajańnia.
«Choć niama nijakich kanstytucyjnych piarečańniaŭ suprać taho, kab nazyvać Indyju «Bcharata», što źjaŭlajecca adnoj ź dźviuch aficyjnych nazvaŭ krainy, ja spadziajusia, što ŭrad nie budzie nastolki durnym, kab całkam admovicca ad nazvy «Indyja», jakoje źjaŭlajecca brendam, jaki stvaraŭsia na praciahu stahodździaŭ», — napisaŭ Šašy Tarur, zakanadaviec ad partyi Indyjski nacyjanalny kanhres.
Ciapier čytajuć
Chto toj redaktar biełaruskaj Vikipiedyi, jakoha pasadzili na dva hady za «dyskredytacyju Biełarusi»15
Kamientary
Afhanistana, uvieś Pakistan, Niepał, Banhładeš, Šry-Łanku i Mjanmu.