Беларус набыў кватэру ў Іспаніі, але яе занялі акупасы. Цяпер ён не можа яе вярнуць
У кватэры беларуса Алега жыла яго маці. У навагоднюю ноч, калі яе не было дома, кватэру занялі чужыя людзі. Паліцыя стала на бок нязваных гасцей. Як так?
Беларус Алег Пакроўскі мае некалькі кватэр у Барселоне. Год таму адну з іх захапілі акупасы. Сваёй гісторыяй мужчына падзяліўся ў адным з выпускаў ютуб-канала Іллі Варламава.
Хто такія акупасы?
У Іспаніі распаўсюджана праблема акупасаў — людзей, якія незаконна пранікаюць у чужое жыллё і жывуць там. Частка з іх — гэта палітычныя актывісты, якія займаюць пустуючыя будынкі ў якасці палітычнага пратэсту.
Другія — гэта сапраўдныя захопнікі, якія засяляюцца ў прыватныя кватэры і дамы, у якіх ніхто не жыве. Уладальнікамі могуць быць як фізічныя, так і юрыдычныя асобы.
Сярод гэтай групы акупасаў ёсць тыя, хто сапраўды мае патрэбу ў жыллі. Але ёсць і група тых, хто займае чужое жыллё з мэтай стварэння там прытону ці правядзення незаконных аперацый з наркотыкамі ці зброяй.
Распаўсюджанай практыкай з’яўляецца і вымаганне грошай у законных уладальнікаў у абмен на высяленне. Прычым калі раней займалі жыллё, якое сапраўды пуставала, то цяпер сітуацыя змянілася. Займаць сталі і кватэры, дзе пражываюць людзі.
Асабліва востра гэтае пытанне стаіць у Барселоне. Прычым, чым горшы раён, тым больш шанцаў на тое, што вы можаце выйсці са сваёй кватэры проста ў краму па хлеб і застацца без уласнасці.
Навагодні «падарунак»: як захапілі кватэру
Алег расказвае, што кватэру, якую захапілі акупасы, ён набыў у 2018 годзе з мэтай здачы ў арэнду. Знаходзіцца яна ў не вельмі добрым раёне Сьютат Велья. Апошнім часам у кватэры падчас сваіх прыездаў у Барселону жыла яго маці. Там яна і зарэгістраваная.
У тым жа доме на паверх вышэй ёсць яшчэ адна акупаваная кватэра. Як тлумачыць Алег, акупасы дачакаліся моманту, калі яго маці не будзе дома, і калі яна адправілася святкаваць Новы год, узламалі дзверы і праніклі ў памяшканне.
Па словах мужчыны, замест разламаных уваходных дзвярэй акупасы паставілі дзверы з ваннага пакоя. Яны не падыходзілі па памерах, таму шчыліну знізу даводзілася затыкаць коўдрай.
Па словах Алега, паводле іспанскага закону, калі новыя жыхары прабылі ў кватэры больш за 48 гадзін, то іх ужо амаль немагчыма адтуль выселіць.
Чаму паліцыя бяссільная?
Як тлумачаць эксперты, у Іспаніі правы чалавека стаяць вышэй за правы ўласнасці. Праз 48 гадзін знаходжання ў кватэры акупанты набываюць новы статус. Яны могуць распараджацца чужой уласнасцю і абаронены цэлым шэрагам палажэнняў законаў. Таму паўнамоцтвы паліцыі моцна абмежаваныя.
Калі ж сярод новых жыхароў ёсць цяжарныя жанчыны ці дзеці, то ў большасці выпадкаў паліцыя становіцца на бок акупасаў. Адметна, што існуе цэлы сэрвіс па прадастаўленні цяжарных жанчын. Ім дастаткова пражыць у занятай кватэры ўсяго тыдзень, каб паліцыя адчапілася.
Калі ж уладальнік кватэры мае іншае жыллё, то вярнуць страчанае амаль нерэальна. Логіка наступная: калі ў вас ёсць яшчэ адна кватэра, то чаму б вам не даць дах над галавой тым, хто ў ім сапраўды мае патрэбу.
Некаторыя паліцэйскія нават на працягу першых двух сутак не будуць нічога рабіць, бо хочуць перастрахавацца і не дзейнічаць без судовага ордэра. А на яго атрыманне патрабуецца час, які дзейнічае на карысць захопнікаў.
Такая сістэма дазваляе новым жыхарам абзавесціся доказамі свайго права на жыллё. Імі могуць быць нават чэкі на дастаўку з крамы ці рэстарана на гэты адрас. А калі яны паспеюць аплаціць рахунак за камунальныя паслугі, то сітуацыя выглядае зусім не на карысць законнага ўладальніка.
Адзінае, што застаецца, — ісці ў суд і ні ў якім разе не спрабаваць выселіць захопнікаў самастойна.
«Яны паверылі ім на слова»
Як расказвае Алег, акупасы дзейнічаюць у групоўцы вельмі арганізавана. Іх асноўная задача — адразу пасля пранікнення да прыбыцця паліцыі пазбавіцца ад асабістых рэчаў старых уладальнікаў і напоўніць кватэру сваімі.
Алег тлумачыць ключавы юрыдычны момант: сам працэс узлому дзвярэй з'яўляецца незаконным. Калі б паліцыя заспела акупасаў у той момант, калі яны ламалі замок, але яшчэ не трапілі ўнутр, іх можна было б прагнаць без якіх-небудзь наступстваў.
Самае цікавае, што паліцыя якраз і прыехала ў гэты момант. Дзверы ўжо былі зламаныя, але акупасы яшчэ не паспелі занесці свае рэчы ў кватэру — яны ўсё яшчэ знаходзіліся на вуліцы.
Акупасы патлумачылі паліцыі, што яны нібыта толькі што купілі гэтую кватэру, але ў іх няма ключоў, таму і давялося ўрывацца такім чынам. Калі паліцыя папрасіла дакументы, якія пацвярджаюць куплю, яны адказалі, што ўсе паперы знаходзяцца ў натарыуса. А паколькі была навагодняя ноч, звязацца з ім і атрымаць дакументы немагчыма, але трапіць у кватэру ім хочацца проста цяпер. Паліцыя паверыла ім на слова і нічога не зрабіла.
Алег згадвае, што пазней сам выклікаў паліцыю і спрабаваў з дакументамі на руках давесці, што жыллё незаконна занятае. Але нічога не выйшла. Сітуацыю ўскладняла тое, што сярод новых жыхароў была цяжарная жанчына.
«Паліцыя быццам бы паспрабавала дапамагчы. Яны пагаварылі з гэтымі акупантамі, патлумачылі, што гэта не нейкая кватэра, якая пустуе, гэта жыллё маёй мамы, і што было б нядрэнна, каб яны пакінулі гэтую кватэру. Але [мне] яны сказалі, што выдвараць іх з кватэры не будуць. Таму што гэта было 31 снежня — 1 студзеня, на вуліцы холадна.
І ў іх не паднялася рука выгнаць цяжарную жанчыну на вуліцу. Таму яны папрасілі іх пакінуць кватэру на наступны дзень і пашукаць сабе іншае жыллё для акупацыі. Нам яны патлумачылі — калі гэтыя акупанты не захочуць высяляцца, то нічога з гэтым зрабіць не атрымаецца. То-бок гэта толькі іх добрая воля», — расказвае мужчына.
Спроба вярнуць сваё і арышт
Алег расказвае, што спачатку ён з братам паспрабаваў дамовіцца з калумбійцамі-акупасамі і прапанаваць ім грошы ўзамен за высяленне. Ён быў гатовы даць 3 тысячы еўра. Але яны адказалі, што грошы іх не цікавяць. Ім патрэбна жыллё.
Праз некаторы час пасля гэтага Алег з братам вырашылі рызыкнуць.
«Мы прыйшлі ноччу. Тыя дзверы, што яны ўзялі з ваннай, не падыходзілі па памеры, закрываліся проста на клямку і вельмі слабы замок. Яго можна было рукою адсунуць. Так мы туды і патрапілі. Але яны знаходзіліся ўнутры і схапіліся за нажы. У нас быў іншы «аргумент». Яны зразумелі, што ён лепшы за іх нажы, і проста збеглі адтуль у чым маці нарадзіла, бо справа была ноччу».
Дзейнічаючы паводле парады адваката, мужчыны паспрабавалі вярнуць сваю кватэру. План быў у тым, каб хутка зайсці, сабраць і выкінуць рэчы захопнікаў, а таксама змяніць замок, каб яны не змаглі ўвайсці.
Аднак яны не паспелі: паліцыя прыехала ўсяго праз 5 хвілін пасля іх з'яўлення. Да таго моманту яны паспелі вынесці толькі частку рэчаў.
«Сітуацыя выглядала трохі дзіўна. Таму што нейкія голыя людзі на вуліцы сцвярджаюць, што ў іх там ёсць жыллё без аніякіх дакументаў. Паліцыя паднялася, і яна ім паверыла. Нягледзячы на тое, што ў нас быў дакумент пра куплю кватэры. Яны не сталі нават глядзець. Яны сказалі: «Няважна, ці з'яўляешся ты ўласнікам кватэры. Важна тое, што гэтая кватэра — жыллё іншых людзей, і менавіта яны выклікалі паліцыю».
Алег спрабаваў давесці, што ён гаспадар, у яго дакументы, і ён знаходзіцца ў сваёй кватэры. Але гэта на паліцыю не падзейнічала. Яго абвінавацілі ва ўварванні.
На відэа, якое ён дэманструе, чуваць, як паліцэйскія просяць іх пакінуць жыллё і тлумачаць:
«Нас выклікалі, таму што тут жывуць іншыя людзі. Нават калі гэта ваша ўласнасць і гэта жыллё акупавалі, лічыцца, што тут жывуць людзі, якія яго занялі. (…) Вы здзейснілі правапарушэнне — вы ўламаліся ў дом».
Вырашальным «доказам» для паліцыі стала зубная шчотка. Калі паліцыянт спытаў у акупасаў, дзе іх рэчы, тыя сказалі, што ў ваннай ляжыць іх зубная шчотка чырвонага колеру. Паліцыя знайшла яе, і гэтага аказалася дастаткова, каб пацвердзіць іх права на жыллё.
У выніку брата Алега збілі і надзелі на яго кайданкі. Самому Алегу таксама надзелі кайданкі, і абодвух адвезлі ў следчы ізалятар. Рэчы мужчын паліцыя пакінула ў кватэры. У заплечніку брата былі ключы ад яго кватэры. У выніку яна была абрабаваная.
Па словах Алега, праз два дні іх выпусцілі на час следства. За спробу вярнуць сваю кватэру мужчынам пагражае да 7 гадоў пазбаўлення волі.
«Першае — гэта тое, што мы зламалі дзверы. Хоць гэта былі мае дзверы, але тым не менш іх нельга было ламаць. Тое, што мы трапілі ў кватэру без дазволу людзей, якія там жывуць. Тое, што мы выгналі гэтых людзей, — яны гэта палічылі як пагрозу. І тое, што мы ўзялі правасуддзе ў свае рукі, — гэта самае страшнае абвінавачанне», —
пералічвае Алег і дадае, што паліцыя прасіла ў суда выпісаць ордэр на забарону набліжацца да кватэры на 150 метраў, каб «засцерагчы» акупасаў ад законнага ўладальніка.
Абсурднае рашэнне суда
Каб вярнуць сваю кватэру, Алег быў вымушаны пайсці судовым шляхам, які аказаўся вельмі доўгім і складаным.
Першая спроба была няўдалай. Пасля таго, як яны з братам напісалі заяву ў паліцыю аб захопе жылля, суд проста закрыў справу. Аргументацыя была абсурднай: па-першае, суд не ўбачыў складу злачынства, а па-другое, заявіў, што «немагчыма ідэнтыфікаваць злачынцаў», а таму і справы няма.
Тады за справу ўзяўся адвакат, які падаў паўторны пазоў аб высяленні. У ім была ключавая фармулёўка: ён патрабаваў выселіць любых людзей, якія незаконна знаходзяцца ў кватэры, нават калі іх асобы не ўстаноўлены. Гэты працэс заняў 11 месяцаў.
Нарэшце, суд вынес рашэнне, якое ўражвае сваёй супярэчлівасцю: ён прызнаў, што кватэра была захопленая незаконна, але пры гэтым адмовіўся выдаць ордар на высяленне. Па сутнасці, рэзалюцыя гучала так: «Захапілі незаконна, але хай жывуць».
Як тлумачаць эксперты, гэты юрыдычны абсурд тлумачыцца асаблівасцямі іспанскага заканадаўства, якое часта ставіць канстытуцыйнае права на жыллё вышэй за права ўласнасці. Закон абараняе таго, хто фізічна пражывае ў доме («гаспадара дэ-факта»), нават калі ён не з'яўляецца ўласнікам.
Таму сапраўднаму ўласніку даводзіцца не проста ісці ў суд, а яшчэ і праходзіць праз доўгія бюракратычныя працэдуры, каб даказаць не толькі сваё права на маёмасць, але і тое, што акупасы дзейнічалі наўмысна, ведаючы пра яго існаванне.
Год без кватэры, але з іпатэкай
Цяпер Алег мае магчымасць толькі падысці да дзвярэй кватэры, якія цяпер маюць абарону ад пранікнення і называюцца «антыакупацыйнымі».
«У Беларусі такое было б немагчыма. (…) Тут сітуацыя цалкам наадварот. Калі ў цябе акупавалі кватэру, ты цалкам траціш на яе ўсе правы. І акрамя гэтага ты становішся вінаватым бокам. Напрыклад, цябе падазраюць, што ты можаш нешта здзейсніць адносна гэтых акупантаў. Калі, напрыклад, ты ходзіш каля сваёй кватэры, можа прыехаць паліцыя і цябе выкінуць», — адзначае Алег.
Па словах мужчыны, ужо больш за год ён не можа вярнуць сваю кватэру, пры гэтым працягвае выплачваць іпатэку на яе. Калі ён перастане плаціць, то кватэра пяройдзе ва ўласнасць банка, і ён згубіць усе свае грошы, што выплаціў.
Беларус набыў кватэру ў Іспаніі, але яе занялі акупасы. Цяпер ён не можа яе вярнуць42
Каментары