Праведзеная ў жніўні Інстытутам мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі дыялекталагічная экспедыцыя на сучаснае беларуска-расійскае памежжа зафіксавала на Смаленшчыне вялікую колькасць беларусізмаў.
Пра вынікі жнівеньскай экспедыцыі ў вёскі Руднянскага раёна Смаленскай вобласці Расіі расказала газеце «Навука» прадстаўніца Інстытута мовазнаўства Вераніка Курцова, заўважыў тэлеграм-канал «De facto. Беларуская навука».
Экспедыцыя, якая прайшла 4—8 жніўня, аб’яднала беларускіх і расійскіх вучоных: разам яны наведалі вёскі Руднянскага і Лёзненскага раёнаў, запісалі гаворку мясцовых доўгажыхароў і ўспаміны пра традыцыйны лад жыцця.
Паводле Курцовай, прысутнасць істотнай колькасці беларускіх слоў у руднянскіх гаворках невыпадковая: гэтую тэрыторыю лінгвісты традыцыйна адносяць да моўнай прасторы, якой былі ўласцівыя беларускія рысы.
Цікава, што і самі жыхары падкрэсліваюць: гавораць яны гэтак жа, як і беларусы па суседстве. Аднак сёння такое маўленне захавалася пераважна сярод старэйшага пакалення.
Асаблівае ўражанне на даследчыкаў зрабіла загадчыца бібліятэкі ў вёсцы Панізоўе Таццяна Цітова. Яна склала «Словарь диалектизмов Понизовского края», другое выданне якога выйшла ў 2025 годзе. У ім сабраныя словы, добра вядомыя жыхарам не толькі памежных раёнаў Віцебшчыны, але і ўсёй Беларусі: надёва (адзенне), кутёнок (сабачаня), наротня (нарочна), шу́хли (пра слотнае надвор’е).
Паводле Курцовай, сабраныя матэрыялы будуць выкарыстаныя ў навуковых публікацыях і хрэстаматыйных выданнях і стануць каштоўным культурна-гістарычным набыткам.
Дэбеларусізацыя. Чаму Смаленшчына не вярнулася ў Беларусь?
У беларускай вёсцы на Смаленшчыне знайшлі жудасную шасціпальцую руку, якой каля 7 тысяч гадоў
«Руская скрыпка на Браншчыне — феномен, пра які вы і не ведалі». Беларусаў раззлавала прыўлашчванне іхняй нацыянальнай культуры
У памежных вёсках на Віленшчыне беларуская мова працягвае выцясняць літоўскую
Цяпер чытаюць
«Пераапрануўся ў амапаўца і дырыжыраваў чорнай дубінкай». Адзін з заснавальнікаў «Вольнага хору» — пра акцыі ў гандлёвых цэнтрах у 2020‑м і працу ў філармоніі ў Літве55
Каментары
Там трындзец у гэтым сэнсе на самой справе, усё, капец.