Гісторыя

Як склаліся лёсы палітзняволеных нулявых гадоў

Цяпер у Беларусі налічваецца больш за пяцьсот палітзняволеных. Мы ўжо згадвалі іх папярэднікаў, якія знаходзіліся за кратамі ў дзевяностыя. Цяпер гаворка пра нулявыя гады.

Памерлі ці зніклі

Яе прызналі вінаватай у паклёпе на міліцыянта і прысудзілі да двух з паловай гадоў хіміі. Пасля суда Яна сказала, што ніколі не стане «зэчкай».

У 2013-м памёр Віктар Івашкевіч, удзельнік моладзевага нацыянальнага руху яшчэ за савецкім часам, актывіст БНФ.

Віктар Івашкевіч. Фота: Сяргей Гудзілін

Ён з'яўляўся адным з арганізатараў стачкамаў на прадпрыемствах у 1991 годзе, а таксама шэрагу акцый.

У апошнія гады Івашкевіч цяжка хварэў, чакаў перасадкі печані, але донара так і не знайшлі.

У кастрычніку 2020-га памёр легендарны праваабаронца, камуніст, былы савецкі марскі афіцэр Валерый Шчукін. У турму ён трапіў у 2001-м, калі спрабаваў прарвацца на прэс-канферэнцыю тагачаснага міністра ўнутраных спраў Уладзіміра Навумава.

Пасля адсядзеў тры месяцы ў жодзінскай турме за непадпарадкаванне ахоўнікам і пабітае шкло ў будынку МУС. Пазней неаднаразова затрымліваўся.

Застаюцца ў палітыцы

Мікола Статкевіч. Фота: Надзея Бужан

Павел Севярынец. Фота: Надзея Бужан

Мікола Аўтуховіч. Фота: Сяргей Гудзілін

Зміцер Дашкевіч. Фота: Сяргей Гудзілін

Іван Крук трапіў за краты ў 2006-м пасля ператрусу ва ўласнай кватэры. 

Міліцыянты паспрабавалі канфіскаваць камп’ютар у свайго былога калегі: Крук больш за 30 гадоў адпрацаваў у праваахоўных органах (дакладней, у пракуратуры).

Крук жыве ў Астраўцы, з’яўляецца актывістам Аб’яднанай грамадзянскай партыі. Ён актыўна выступаў супраць будаўніцтва АЭС.

У верасні мінулага года апошні раз нагадваў пра сябе, калі прэзентаваў відэакліп на ўласную песню «Жыве Беларусь».

Займаюцца грамадскай актыўнасцю

Яшчэ двое экс-палітвязняў актыўныя ў грамадскім жыцці. Вядомы журналіст Павал Мажэйка — у пачатку нулявых яго асудзілі за паклёп на Лукашэнку — апошнім часам узначальваў гродзенскі Цэнтр гарадскога жыцця.

Фота: baj.by

У чэрвені апошні ліквідавалі, Паўла на непрацяглы час затрымалі. Падставай для закрыцця стала выстава мастака Алеся Пушкіна, на якой быў прадстаўлены партрэт Яўгена Жыхара — удзельніка антысавецкага пасляваеннага супраціву. Таксама Павал працаваў журналістам на тэлеканале «Белсат».

«Для мяне вера ў Бога — гэта тое, што дазваляе рухацца наперад у тым, што тычыцца Беларусі і беларускай культуры», — сказаў Кім.

Кацярына Садоўская працавала на радыятарным заводзе, кіроўцай трамвая, у камунальнай гаспадарцы.

А ў незалежнай Беларусі занялася праваабарончай дзейнасцю.

Пасля вызвалення засталася ў праваабарончым руху. У сярэдзіне дзясятых на яе зноў заводзілі крымінальную справу за абразу Лукашэнкі, таксама яе затрымлівалі, давалі штрафы. Садоўская патрабавала прызнаць палітзняволенымі іншых арыштаваных (напрыклад, блогера Пальчыса). Цяпер Садоўская жыве ў Мінску, актыўна піша ў сацыяльных сетках.

Эніра Браніцкая

Як склаўся лёс яе калег?

Цімафей Дранчук пасля вызвалення нейкі час абараняў правы зняволеных.

А вось пра жыццё Мікалая Астрэйкі і Аляксандра Шалайко няма звестак у адкрытым доступе.

Па-за палітыкай

У студзені 2008-га ў Мінску прайшла акцыя прадпрымальнікаў. 14 моладзевым актывістам прад'явілі артыкул аб арганізацыі і ўдзеле ў групавых дзеяннях, якія парушаюць грамадскі парадак. Большасць з іх прыцягнулі да адміністрацыйнага арышту. Адзін з фігурантаў «Працэсу 14-ці», Арцём Дубскі, кіраўнік асіповіцкай філіі «Маладога фронту», атрымаў два гады хіміі. Ён з’ехаў ва Украіну, потым вярнуўся і трапіў у турму ўжо па іншых абвінавачваннях. Выйшаў у 2010-м.

Мікола Маркевіч доўгія гады займаўся журналістыкай, кіраваў гродзенскай газетай «Пагоня». У 2002 атрымаў два з паловай гады хіміі за «паклёп у адносінах да Лукашэнкі». Да свайго датэрміновага вызвалення працаваў вахцёрам на лесапілцы ў Асіповічах.

Мікола Маркевіч (справа). Фота Надзеі Бужан

Пасля кіраваў газетай «Дзень», якая таксама была закрыта, і аднаўляў «Радыё Рацыя». Апошнім часам займаўся пасажырскімі перавозкамі паміж Гроднам і Беластокам.

Падставай для яго затрымання стала графіці палітычнага зместу.

яны змагаліся за закрыццё сметніка «Прудзішча» (сабралі больш за 2 тысячы подпісаў).

Экс-рэктар БДУ Аляксандр Казулін трапіў за краты пасля прэзідэнцкіх выбараў — 2006. Яго асудзілі да пяці з паловай гадоў пазбаўлення волі за хуліганства і арганізацыю вулічных беспарадкаў: па праспекце Дзяржынскага ў кірунку да Акрэсціна ішло вулічнае шэсце.

Падчас зняволення Казулін галадаў 53 дні і дабіўся, каб на пасяджэнні Рады бяспекі ААН узнялі пытанне пра Беларусь. Пакуль ён знаходзіўся за кратамі, памерла яго жонка. Казуліна выпусцілі развітацца з ёй. У 2008-м яго вызвалілі ўказам Лукашэнкі. Неўзабаве пасля гэтага сышоў з палітыкі і з таго часу жыве прыватным жыццём.

У сакавіку 2008-га яго затрымалі, абвінавацілі ў гвалце супраць супрацоўніка міліцыі. Далі два з паловай гады зняволення, але вызвалілі ўжо ў жніўні. Ён пэўны час удзельнічаў у выбарчых кампаніях у складзе кампаніі «Гавары праўду», а пасля 2012-га адышоў ад грамадскай дзейнасці. Працаваў інжынерам у розных прыватных кампаніях і дзяржаўных арганізацыях. Пазней працаваў на будоўлі.

Сышлі з публічнай прасторы

Валерый Леванеўскі

У 2004-м у Гродне арыштавалі Валерыя Леванеўскага і Аляксандра Васільева, якія заснавалі незарэгістраваны страйкам прадпрымальнікаў. Суд прызнаў іх вінаватымі ў публічнай абразе Лукашэнкі (яе ўбачылі ў тэксце іх улёткі) і асудзіў на два гады зняволення.

Леванеўскі быў вельмі актыўны ў інтэрнэце, але яго шматлікія сайты не абнаўляюцца з 2015 года. Апошняя публічная актыўнасць Васільева — 2010 год, калі ён увайшоў у ініцыятыўную групу Андрэя Саннікава.

Сяргей Ляшкевіч з’яўляўся актывістам БНФ, падчас прэзідэнцкіх выбараў — 2006 узначальваў ініцыятыўную групу Аляксандра Мілінкевіча ў Шчучыне.

Пасля вызвалення Лашкевіч вучыўся ў магістратуры ЕГУ і пэўны час заставаўся актывістам БНФ. Зараз пра яго нічога невядома.

Юрый Лявонаў. Фота 2009 года

Яго двойчы арыштоўвалі. Першы раз — за спробу ўхіліцца ад падаткаў (адсядзеў паўтара года), другі раз яго абвінавацілі ў падпале дома міліцыянта, але праз паўгода вызвалілі і спынілі справу.

Каментары

Цяпер чытаюць

«Поўны заняпад у Літве, Латвіі і Эстоніі». Пра што недагаворвае Рыжанкоў6

«Поўны заняпад у Літве, Латвіі і Эстоніі». Пра што недагаворвае Рыжанкоў

Усе навіны →
Усе навіны

Мужчына паказаў у інтэрнэце школьны абед. Грамадскасць абурылася12

У Мачулішчах абарвалася будаўнічая люлька, ёсць ахвяры

«Людзі ад нас адвярнуліся». Жонка ўладальніка пашпарта прыкрыцця Івана Мішчука пракаментавала скандал з ім5

«У нас усе размаўляюць на рускай мове». Дзіцячы цэнтр не ўзяў на працу жанчыну, бо яна размаўляе па-беларуску34

Еўрасаюз хоча ўвесці поўную забарону на закупку прадуктаў з расійскай нафты6

Расія і Украіна правялі чарговы абмен целамі загінулых вайскоўцаў. Ён ішоў праз Беларусь

«Раз'язджаліся проста па тратуарах». Каля новага стадыёна пасля матча адбыўся калапс3

Украінцы нанеслі ўдар высокадакладнымі снарадамі па базе расійскіх войскаў у Курскай вобласці ВІДЭА1

Спецслужбы выходзяць на кантакт з актывістамі праз фэйсбук: што вядома і як сябе абараніць1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Поўны заняпад у Літве, Латвіі і Эстоніі». Пра што недагаворвае Рыжанкоў6

«Поўны заняпад у Літве, Латвіі і Эстоніі». Пра што недагаворвае Рыжанкоў

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць