Акадэмію КДБ будуюць проста на Залатагорскіх могілках. З зямлі дастаюць парэшткі мінчукоў, якіх тут хавалі сотні гадоў
У гэтым месцы забаронена будаваць адразу двума законамі.
Як паведамляе выданне katolik.life, пры рыцці катлавану пад новабудоўлю былі парушаны пахаванні на каталіцкім могільніку каля касцёла Святой Тройцы на сталічнай Залатой Горцы.
Будаўнікам траплялася шмат чалавечых касцей, якія былі сабраныя і перададзеныя на экспертызу, правядзенне якой патрабуе закон пры адшуканні чалавечых парэшткаў. Аднак іншыя законы тут, відаць, перасталі дзейнічаць.
У парафіі пачалі асаблівую малітву, аб чым сведчаць штотыднёвыя аб'явы: «Каб парэшткі нашых продкаў, пахаваных на Залатагорскіх могілках, не былі знішчаныя».
Могілкі з двухсотгадовай гісторыяй
Каталіцкія могілкі з'явіліся ў гэтым месцы ў канцы XVIII стагоддзя. У 1840‑я гады іх тэрыторыя была значна пашырана, а пасля эпідэмій халеры 1848 і 1853 гг. на адасобленым пляцы з'явіліся халерныя могілкі. Могілкі былі закрытыя толькі пасля 1920 года, але ў час вайны на кароткі час пахаванні аднавіліся.
У пасляваенны час у Мінску і іншых буйных гарадах была знішчана большасць старых могілак, на якіх звычайна ўзнікалі скверы. Аднак знішчэнне могілак прадугледжвала толькі знос крыжоў, надмагілляў, капліц і агароджаў — бачных элементаў гістарычных пахаванняў, але не тычылася ўласна парэшткаў, якія застаюцца ляжаць у зямлі.
Пра гэта сведчаць пастаянныя знаходкі чалавечых костак пры работах на тэрыторыі былых могілак, у тым ліку на Яўрэйскіх і Лютэранскіх могілках у Мінску ці на былых Саборных могілках у Магілёве.
Не праводзіліся перапахаванні і на Залатагорскіх могілках, у 1980‑я гады там проста знеслі і вывезлі надмагільныя пліты, а зямлю разраўнавалі. Частка пахаванняў была знішчана пры пашырэнні вуліцы Казлова і будаўніцтве ў пачатку 1970‑х гадоў Палаца мастацтва, для якога быў зрыты пагорак. Але большая частка былых могілак заставалася незабудаванай да нашага часу.
Сакрэтная будоўля КДБ
Узвядзенне новага аб'екта ў самым цэнтры сталіцы было праведзена так, каб ён застаўся незаўважаным, нават без грамадскага абмеркавання. На сайце адміністрацыі Савецкага раёна горада Мінска ёсць толькі паведамленне пра тое, што, згодна з праектам 1‑й чаргі аб'екта «Узвядзенне будынка шматфункцыянальнага па вул. Залатая Горка, 5 і 5а, у г. Мінску» высекуць 144 дрэвы і выдаляць цэлы гектар травянога покрыва.
Заказчыкам пазначана Упраўленне капітальнага будаўніцтва Мінгарвыканкама, а праекціроўшчыкам — Белдзяржпраект. Аднак нягледзячы на тое, што аб'ект узводзіцца дзяржаўнай арганізацыяй за бюджэтныя сродкі, ніякіх закупак, звязаных з ім, на адпаведных парталах не фігуруе. Адсутнічае ўчастак, на якім вядзецца будаўніцтва, і на Публічнай кадастравай карце.
На аэрафотаздымках, якія выкананы дзяржаўным прадпрыемствам БелПСГАГП і якія выкарыстоўваюцца ў якасці падложкі ў Публічнай кадастравай карце, амаль уся тэрыторыя квартала, уключна з касцёлам і Палацам мастацтва заблюрана, як і іншыя аб'екты сілавікоў.
Не выключана, што гэта звязана з тым, што на гэтым месцы стаяла адна з дзвюх мінскіх «глушылак», якія ў савецкія гады спецыяльна глушылі сігналы розных замежных радыёстанцый, што вяшчалі на тэрыторыю СССР — вышка была разабраная ў чэрвені гэтага года дзеля новага будаўніцтва.
Дзеля будаўніцтва таксама была перакрыта вуліца Чырваназоркавая, але інфармацыю аб закрыцці вуліцы афіцыйныя крыніцы не падавалі.
Разгадка таго, што будуецца за Залатагорскім касцёлам, была дадзена ў верасні 2023 года, калі «Белпол» апублікаваў інфармацыю пра будаўніцтва новага корпуса Акадэміі нацыянальнай бяспекі, якая знаходзіцца ў ведамстве КДБ Беларусі. На будаўніцтва корпуса, у якім будуць навучальныя, адміністрацыйныя і дапаможныя памяшканні, а таксама інтэрнат на 150 месцаў, было вылучана 20 мільёнаў рублёў з бюджэту.
Гэта амаль уся інфармацыя, даступная пра новы будынак. Няма ніякай інфармацыі ні пра колькасць паверхаў корпуса Акадэміі нацыянальнай бяспекі, ні пра тое, як ён будзе выглядаць.
Згодна з пашпартам аб'екта, размешчаным на будоўлі, праекціроўшчыкам ужо выступае Мінскпраект, вядомы сваімі праектамі для Лукашэнкі — ад Палаца Незалежнасці да сакрэтных рэзідэнцый. Аднак кантактнай асобай чамусьці засталася галоўны інжынер праекта Юлія Серада з Белдзяржпраекта.
Згодна са схемай руху транспарту на будоўлі, пляма забудовы — то-бок месца, на якім, уласна, вырасце новы корпус, — займае амаль усю тэрыторыю квартала, вольную ад забудовы. Гэта значыць, што значная яго частка будзе пабудаваная непасрэдна на месцы каталіцкіх магіл XVII—XX стагоддзяў.
«Часам не да законаў»
Натуральна, што будаўніцтва на месцы могілак забаронена не толькі маральна-этычнымі нормамі, але і заканадаўствам.
Так, згодна з законам «Аб пахаванні і пахавальнай справе», выкарыстанне тэрыторыі былога месца пахавання пасля пераносу дазваляецца толькі пад зялёныя насаджэнні па заканчэнні дваццаці гадоў з моманту яго пераносу. Узвядзенне будынкаў і збудаванняў на гэтай тэрыторыі забараняецца.
То-бок нават калі зараз эксгумацыя парэшткаў мінскіх каталікоў адбываецца паводле закона, гэтую тэрыторыю нельга будзе выкарыстоўваць яшчэ дваццаць гадоў, а будаваць на ёй — увогуле ніколі.
Парк, які хацела зрабіць парафія на месцы былых могілак, адзіны законны варыянт выкарыстання гэтай тэрыторыі. Сёння ўжо высаджаныя кусты і дрэвы давялося тэрмінова перасаджваць у тыя часткі парку, якія засталіся за касцёлам, бо на іх наступае будоўля КДБ.
Гэта не адзіны дакумент, які забараняе будаваць у гэтым месцы. У 2018 годзе Міністэрства культуры зацвердзіла праект зон аховы для шматлікіх гісторыка-культурных каштоўнасцей, якія размяшчаюцца ў кварталах на рагу праспекту Незалежнасці і вуліцы Казлова — касцёла Святой Тройцы (Святога Роха), жылой пасляваеннай забудовы, Вайсковых могілак і будынка Белдзяржфілармоніі.
Згодна з гэтым дакументам, участак на рагу вуліц Залатая Горка і Чырваназоркавай, дзе цяпер вядзецца будаўніцтва навучальнай установы для гэбістаў, уваходзіць у ахоўную зону, на якой «забараняецца будаўніцтва будынкаў і збудаванняў». Асобна вылучаныя былыя каталіцкія Залатагорскія могілкі, у межах якіх забаронена нават пракладка інжынерных камунікацый.
Тым не менш нішто з гэтага не перашкодзіла КДБ пачаць будаўніцтва ў гэтым месцы. Беларускія чыноўнікі і праекціроўшчыкі працягваюць прытрымлівацца меркавання сваіх савецкіх папярэднікаў, што калі не бачна надмагілляў, то няма і могілак. Але яны ёсць.
Гэта сотні, а можа і тысячы парэшткаў людзей, чые імёны сцерлі савецкія бульдозеры. Гэта продкі многіх беларусаў, што жывуць цяпер — іх магілы будуць ізноў парушаныя і разбураныя.
Але ў гэтым ёсць пэўны сімвалізм: спадчыннікі арганізацыі, што вырасла на касцях беларусаў, перамолатых сталінскімі рэпрэсіямі, цяпер узводзяць сваю вучэльню літаральна на касцях — каб вучыць новыя пакаленні, як трымаць беларускі народ у страху.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
Каментары