Mužčyna niečakana vylekavaŭsia ad VIČ paśla pierasadki zvyčajnych stvałavych kletak

Mužčyna, jaki prachodziŭ lekavańnie ad raku kryvi, staŭ siomym čałaviekam u śviecie, jaki kančatkova adoleŭ virus paśla transpłantacyi stvałavych kletak. Unikalnaść vypadku ŭ tym, što chvory atrymaŭ stvałavyja kletki, jakija nie mieli poŭnaj hienietyčnaj ustojlivaści da VIČ.

Tak vyhladaje pad mikraskopam imunnaja kletka čałavieka (jana sinie-zialonaja), jakuju atakujuć čaścinki VIČ (žoŭtyja). Fota: NIH-NIAID / Image Point FR / BSIP / Universal Images Group via Getty Images

Jak tłumačyć New Scientiest, raniej piać čałaviek zdoleli pazbavicca VIČ dziakujučy pierasadcy stvałavych kletak ad donaraŭ z redkaj hienietyčnaj asablivaściu. U ich była mutacyja ŭ abiedźviuch kopijach hiena, što adkazvaje za vytvorčaść białku pad nazvaj CCR5, jaki virus VIČ vykarystoŭvaje jak «uvachodnyja varoty», kab praniknuć unutr imunnych kletak i zarazić ich.

Navukoŭcy zrabili vysnovu: pakolki mutacyja całkam prybiraje hety białok z kletak, virusu prosta niama jak trapić unutr. Tamu ličyłasia, što dla pieramohi nad chvarobaj krytyčna važna mieć dźvie kopii hetaj mutacyi, jakija robiać kletki nieŭsprymalnymi da virusa.

Ale letaś hetaja teoryja pachisnułasia. Šosty čałaviek, jakoha nazvali «ženieŭskim pacyjentam», pražyŭ bieź virusa bolš za dva hady, choć jamu pierasadzili stvałavyja kletki biez hetaj mutacyi (a značyć, z najaŭnaściu białku CCR5). Heta padkazvaje, što błakiroŭka białku — nie adziny šlach da vyzdaraŭleńnia. Praŭda, mnohija navukoŭcy pakul aściarožnyja: jany ličać, što dva hady bieź virusa — heta jašče zamała, kab z upeŭnienaściu śćviardžać, što pacyjent sapraŭdy zdarovy.

Historyja pacyjenta

Adnak apošni vypadak istotna mianiaje situacyju i daje važkija padstavy ličyć, što «ženieŭski pacyjent» usio ž taki vylečyŭsia. Hetaja novaja historyja pačałasia ŭ kastryčniku 2015 hoda, kali 51‑hadovamu mužčynu z lejkiemijaj i VIČ była praviedzienaja chimijaterapija dla źniščeńnia pieravažnaj bolšaści ŭłasnych imunnych kletak.

Heta było zroblena dla taho, kab vyzvalić miesca dla pierasadki donarskich stvałavych kletak, jakija pavinny byli sfarmavać u jaho arhaniźmie novuju, zdarovuju imunnuju sistemu. Pakolki idealnaha donara z poŭnaj mutacyjaj CCR5 znajści nie ŭdałosia, lekary vykarystali dastupny varyjant z častkovaj mutacyjaj.

Na momant apieracyi mužčyna prymaŭ standartnuju antyretravirusnuju terapiju (ART) — kambinacyju lekaŭ, jakija źnižajuć kolkaść virusa da niabačnaha ŭzroŭniu, nie dajučy jamu pieradavacca inšym ludziam, a taksama źmianšajuć ryzyku taho, što novyja donarskija kletki buduć adrazu ž infikavanyja.

Ale prykładna praz try hady paśla transpłantacyi pacyjent vyrašyŭ admovicca ad ART. Jak jon patłumačyŭ daktaram, paśla pierasadki prajšło ŭžo dastatkova času, rak byŭ u remisii, i jon zaŭsiody mieŭ unutranaje adčuvańnie, što lačeńnie spracuje.

Nieŭzabavie paśla admieny preparataŭ analizy kryvi pakazali poŭnuju adsutnaść prykmiet virusa. Z taho momantu minuła ŭžo siem hadoŭ i try miesiacy — termin, całkam dastatkovy dla taho, kab aficyjna ličyć pacyjenta zdarovym. Heta druhi pavodle praciahłaści vynik siarod usich siami čałaviek, jakim udałosia pazbavicca VIČ (rekardsmienam zastajecca pacyjent z 12‑hadovaj remisijaj).

Pavodle daktaroŭ, hety vypadak sapraŭdy ŭražvaje: jašče dziesiacihodździe tamu mužčyna mieŭ mizernyja šancy na vyžyvańnie praz ankałohiju. Adnak siońnia jon viarnuŭsia da paŭnacennaha zdarovaha žyćcia bieź nieabchodnaści štodzionnaha pryjomu miedykamientaŭ.

Miechanizm vyzdaraŭleńnia

Jak adznačaje vydańnie, novyja danyja prymušajuć navukoŭcaŭ pierahledzieć miechanizm lačeńnia. Raniej ličyłasia: kab pieramahčy chvarobu, donarskija kletki musiać być całkam nieŭsprymalnymi da virusa. Łohika była ŭ tym, što virusu, jaki zataiŭsia ŭ arhaniźmie paśla chimijaterapii, prosta nie budzie kaho zaražać, i infiekcyja zhaśnie sama saboj praz adsutnaść mišeniaŭ.

Adnak novy vypadak padkazvaje inšy scenar. Vyrašalnuju rolu adyhryvaje reakcyja donarskich kletak na reštki ŭłasnaha imunitetu pacyjenta. Praz rozny nabor białkoŭ na pavierchni kletak donarski imunitet raspaznaje staryja kletki haspadara jak pahrozu. U vyniku jon źniščaje ich (razam ź virusam, što siadzić unutry) nastolki chutka, što infiekcyja prosta nie paśpiavaje pierakinucca na novuju imunnuju sistemu.

Što heta značyć dla budučyni?

Heta adkryćcio pašyraje koła patencyjnych donaraŭ dla ludziej, jakim patrabujecca pierasadka stvałavych kletak. Adnak navukoŭcy papiaredžvajuć: heta nie harantyja pośpiechu. Kab usio spracavała, musiać idealna supaści mnohija hienietyčnyja faktary donara i pacyjenta.

Akramia taho, sam hieroj hetaj historyi ŭsio ž mieŭ adnu kopiju karysnaj mutacyi, što mahło spraścić praces vyzdaraŭleńnia. Tamu, kali jość vybar, lekary pa-raniejšamu rajać šukać całkam ustojlivych da VIČ donaraŭ.

Ekśpierty taksama nahadvajuć: transpłantacyja stvałavych kletak zastajecca vielmi ryzykoŭnaj praceduraj, jakaja pahražaje śmiarotnymi infiekcyjami. Jana pasuje tolki tym, chto maje ciažkija formy raku i kamu heta apieracyja žyćciova nieabchodnaja.

Dla bolšaści ludziej ź VIČ, jakija nie chvarejuć na rak, antyretravirusnaja terapija zastajecca samym biaśpiečnym i efiektyŭnym mietadam kantrolu virusa. Tym nie mienš, navuka praciahvaje ruchacca napierad, daśledujučy mietady hiennaj inžynieryi i vakcynacyi dla kančatkovaj pieramohi nad chvarobaj.

Kamientary da artykuła