Inžynierny cud koštam $167 miljardaŭ pavinien zrabić Kitaj enierhasamadastatkovym. Voś u čym jaho sutnaść
Prajekt praduhledžvaje prakopvańnie tunelaŭ praz vysokija hory, kab vykarystać siłu raki, jakaja praciakaje praz samy hłyboki i, mahčyma, najdaŭžejšy kańjon u śviecie. Susiednija krainy vykazvajuć zaniepakojenaść z hetaj nahody.
Fota: Li Lin / China News Service / VCG via Getty Images
Jak piša The Wall Street Journal, Kitaj pačaŭ budaŭnictva hihanckaj hidraelektrastancyi na siejsmaniebiaśpiečnaj uskrainie Tybieckaha płato na race Canhpo.
Dla realizacyi prajekta daviadziecca prakapać tuneli praz vysokija hory, kab vykarystać siłu raki, jakaja praciakaje praz samy hłyboki i, mahčyma, najdaŭžejšy kańjon u śviecie.
Kali ŭsio atrymajecca, to novaja elektrastancyja zmoža vypracoŭvać u try razy bolš enierhii, čym samaja mahutnaja na siońnia hidraelektrastancyja ŭ śviecie «Try kańjony», jakaja taksama znachodzicca ŭ Kitai i zabiaśpiečvaje enierhijaj 40 miljonaŭ damoŭ.
Hety prajekt, koštam 167 miljardaŭ dalaraŭ, ličycca inžyniernym cudam i źjaŭlajecca častkaj stratehii Piekina dasiahnuć samadastatkovaści ŭ krytyčnych halinach, takich jak enierhietyka, na fonie ŭzmacnieńnia kanfrantacyi z ZŠA.
U 2023 hodzie Kitaj impartavaŭ amal čverć svaich enierhietyčnych resursaŭ, i Piekin aktyŭna pracuje nad źnižeńniem hetaj zaležnaści. Prajekt taksama dapamoža padtrymać kitajskuju ekanomiku, stvaryŭšy pracoŭnyja miescy i raźvivajučy biznes u addalenym Tybieckim rehijonie, dzie ŭrad sprabuje ŭmacavać łajalnaść miascovaha nasielnictva.
Enierhiju z prajekta płanujecca pieradavać pa vysakavoltnaj sietcy koštam 7 miljardaŭ dalaraŭ u pravincyju Huandun, a taksama ŭ harady Hankonh i Makao.
Adnak prajekt vyklikaŭ zaniepakojenaść z nahody mahčymaj škody dla navakolnaha asiarodździa i patencyjnaj katastrofy ŭ hornym, siejśmična aktyŭnym rehijonie, jaki vyznačajecca vielizarnaj bijaraznastajnaściu. Tut sustrakajucca redkija vidy prymataŭ, śniežnyja leapardy i bienhalskija tyhry. Naprykład, u 1950 hodzie ziemlatrus mahnitudaj 8,6 u hetym rehijonie pryvioŭ da tysiač achviar i apoŭźniaŭ, jakija pierakryvali reki.
Raka Canhpo (Brachmaputra) na karcie z paznačeńniem (u pravym vierchnim vuhłu) mierkavanaha tunela i miesca ziemlatrusu 1950 hoda. Fota: WSJ
Kitajskija inžyniery aktyŭna imknucca paźbiehnuć pamyłak minułych prajektaŭ, takich jak HES «Try kańjony», budaŭnictva jakoj pryviało da masavaha pierasialeńnia ludziej i ekałahičnych prablem z-za stvareńnia vialikaha vadaschovišča. Zamiest tradycyjnaha ŭźviadzieńnia miehadamby jany vykarystoŭvajuć technałohiju budaŭnictva HES pratočnaha typu, jakaja abapirajecca na naturalny patok raki dla vytvorčaści enierhii.
Dla realizacyi hetaj kancepcyi płanujecca prakapać hłybokija tuneli praz hory ŭ zonie Vialikaha kańjona Canhpo, kab pieranakiravać častku płyni raki. Hetyja tuneli «prarežuć» U-padobny vyhin raki ŭ zonie Vialikaha kańjona (Great Bend), dzie raka padaje amal na 3200 mietraŭ pa vyšyni na adrezku bolš za 480 kiłamietraŭ.
Uviersie i ŭnizie tunelaŭ buduć pabudavanyja płaciny. Vada budzie advodzicca ź vierchniaha ŭzroŭniu, prachodzić praz tuneli, pryvodzić u ruch turbiny na nižnim uzroŭni i viartacca ŭ rečyšča pierad tym, jak ciačy ŭ Indyju. Hety mietad, zhodna ź mierkavańniem ekśpiertaŭ, źjaŭlajecca supierrazumnym i paźbiahaje typovych prablem tradycyjnych dambaŭ, takich jak vykarystańnie jadziernych vybuchaŭ dla prabivańnia šlachu ŭ aryhinalnych płanach 1950-1970-ch hadoŭ.
Niahledziačy na razumnyja techničnyja rašeńni, prajekt vyklikaŭ pratesty ŭ susiednich krainach, praź jakija ciače raka Canhpo — Indyi i Banhładeš. Jany bačać u im pahrozu, bo Kitaj moža kantralavać patok vady, što ŭpłyvaje na resursy za miežami svajoj terytoryi.
U Indyi miascovyja ŭłady nazyvajuć jaho «vadzianoj bombaj», jakaja moža pahoršyć siezonnyja pavodki.
U adkaz Indyja płanuje pabudavać ułasnuju dambu, kab kantralavać patok raki. Napružanaść pavialičvajecca jašče i tamu, što Kitaj ličyć častku indyjskaha štata Arunačał-Pradeš svajoj terytoryjaj, nazyvajučy jaje paŭdniovym Tybietam.
Kitaj, Indyja i Banhładeš nie majuć pahadnieńnia ab sumiesnym kiravańni rakoj, jakaja ŭ Indyi nazyvajecca Brachmaputra, a ŭ Banhładeš źlivajecca z Hanham. Kitaj adchilaje krytyku, śćviardžajučy, što prajekt paspryjaje raźvićciu čystaj enierhii i palapšeńniu žyćcia miascovych žycharoŭ.