Syn Iryny Abielskaj uvachodzić u kiraŭnictva BNBK. A były premjer Kyrhyzstana zvalniaŭsia adtul sa skandałam

Dźmitryj Abielski — starejšy syn kiraŭnicy lečkamisii i maci Mikałaja Łukašenki Iryny Abielskaj. Jon miedyk-aftalmołah pa adukacyi i prafiesii, ale, jak vyśvietliłasia, taksama zajmaŭ (pa danych na luty 2025 hoda) vysokuju pasadu ŭ Biełaruskaj nacyjanalnaj bijatechnałahičnaj karparacyi (BNBK). Padčas jaho pracy tam adbyŭsia kanflikt, u vyniku jakoha zvolniŭsia hiendyrektar BNBK Danijar Usienaŭ (heta były premjer-ministr Kyrhyzstana, prysudžany na radzimie da pažyćciovaha źniavoleńnia i pasialiŭsia ŭ Biełarusi). «Lusterka» z unutranych dakumientaŭ kampanii, atrymanych dziakujučy arhanizacyi «Biełpoł», daviedałasia niekatoryja detali.

Źleva — były hiendyrektar BNBK Danijar Usienaŭ (Daniił Urycki). Sprava — Dźmitryj Abielski, namieśnik staršyni naziralnaj rady BNBK. Fota: Tut.by, minzdrav.gov.by 

Aftalmołah i niepubličny top-mieniedžar

Dźmitryju Abielskamu 39 hadoŭ, jon miedyk pa adukacyi. Miedcentr VOKA pradstaŭlaje jaho ŭ svaich sacsietkach tak: doktar-aftalmołah vyšejšaj katehoryi, kandydat miedycynskich navuk, dacent. Charyzmatyčny doktar časta źjaŭlajecca ŭ sacsietkach kliniki.

Adnak «Lusterka» vyśvietliła, što jak minimum niekalki hadoŭ Abielski sumiaščaŭ miedycynu z pracaj na vysokaj pasadzie ŭ ambicyjnym ahraprajekcie — Biełaruskaj nacyjanalnaj bijatechnałahičnaj karparacyi (BNBK). Pry hetym aftalmołah nie źjaŭlaŭsia na publičnych mierapryjemstvach kampanii i naohuł hety bok svajoj prafiesijnaha žyćcia nijak nie afišavaŭ.

Abielski pracavaŭ u BNBK jak minimum z krasavika 2021 hoda, vynikaje sa źviestak aficyjnych rejestraŭ, pieradadzienych «Lusterku» «Kibierpartyzanami». U sakaviku 2022 hoda jaho pasada hučała jak «načalnik Upraŭleńnia prajektaŭ pierśpiektyŭnaha raźvićcia», vynikaje z unutranych dakumientaŭ arhanizacyi, jakija «Lusterka» atrymała pry dapamozie «Biełpoła».

Frahmient pratakoła pasiadžeńnia Rady dyrektaraŭ BNBK, jakaja prajšła ŭ sakaviku 2022 hoda. Skrynšot:»Lusterka»

Tady ž Abielskaha abrali ŭ radu dyrektaraŭ pradpryjemstva, adrazu namieśnikam staršyni. Kiraŭnikom tady byŭ Ihar Bryło — na toj momant ministr sielskaj haspadarki, paśla zatrymany pa «małočnaj spravie».

U červieni 2022 hoda mienavita Abielski padpisvaŭ kantrakt ab najmie hiendyrektara Daniiła Uryckaha (pad hetym imieniem u Biełarusi žyvie eks-premjer Kyrhyzstana Danijar Usienaŭ).

Frahmient pracoŭnaj damovy hiendyrektara Daniiła Uryckaha, jaki ź im padpisvaŭ Dźmitryj Abielski ŭ lipieni 2022 hoda. Skrynšot: «Lusterka»

U pačatku 2024 hoda dola dziaržaŭnaj ułasnaści ŭ BNBK vyrasła z 34 da 77%, pradpryjemstva faktyčna pierajšło pad kantrol dziaržavy. Radu dyrektaraŭ pierajmienavali ŭ naziralnuju radu, jaje ŭznačaliŭ Mikałaj Snapkoŭ — pieršy namieśnik premjer-ministra Biełarusi. Namieśnikam Snapkova abrali znoŭ Abielskaha.

Hiendyrektar, jakoha «abraziła» zarpłata

Paśla źmienaŭ u składzie akcyjanieraŭ, u červieni 2024 hoda, pradpryjemstva pasprabavała znoŭku aformić kantrakt z hienieralnym dyrektaram Daniiłam Uryckim. Adnak toj zastaŭsia niezadavoleny ŭmovami, jakija jamu prapanavali.

Były hiendyrektar BNBK Danijar Usienaŭ (Daniił Urycki). Puchavicki rajon, lipień 2018 hoda. Fota: Tut.by 

Usienaŭ razasłaŭ členam naziralnaj rady piśmovy zvarot z emacyjnaj reakcyjaj na novy kantrakt, u jakim raskrytykavaŭ usio, z čym byŭ nie zhodny. Pierš za ŭsio zarobak: kali raniej akład Uryckaha składaŭ 9875,97 rubla, to pa novych umovach atrymlivałasia 5157 rubloŭ, i navat z usimi bonusami i dapłatami nie bolš za 7735 rubloŭ.

U raźlikach čynoŭnikaŭ za asnovu byŭ uziaty siaredni zarobak pa krainie dla rabotnikaŭ hetaj haliny — 1719 rubloŭ. Dalej da hetaj sumy plusavali nadbaŭki za zaklučeńnie kantrakta i «składanaść i napružanaść» pracy kiraŭnika — tak i vyjšła krychu bolš za piać tysiač.

Uryckaha takaja aryfmietyka vidavočna začapiła.

«Liču nieprymalnaj i niavartaj (i navat abraźlivaj) prapanovu ŭstanaŭleńnia taryfnaha akładu na ŭzroŭni 1719 biełaruskich rubloŭ dla hienieralnaha dyrektara adzinaj bijatechnałahičnaj karparacyi krainy, u jakuju ŭvachodziać 16 zavodaŭ roznaha vytvorčaha profilu z vysokaj technałahičnaj składanaściu, sa škodnaj i niebiaśpiečnaj vytvorčaściu, jakaja ažyćciaŭlaje kiraŭnictva kalektyvam amal 2000 čałaviek», — pisaŭ jon.

Frahmient zvarotu, jaki Daniił Urycki razasłaŭ členam naziralnaj rady BNBK u červieni 2024 hoda. Skrynšot: «Lusterka»

Frahmient zvarotu, jaki Daniił Urycki razasłaŭ členam naziralnaj rady BNBK u červieni 2024 hoda. Skrynšot: «Lusterka»

Urycki paraŭnaŭ nazvanyja sumy z zarobkami pradstaŭnikoŭ rabočych prafiesij.

«U ZAT «BNBK» taryfnyja akłady ŭ pamiery 1700-1800 rubloŭ ustanoŭlenyja: aparatčykam, apierataram, technikam-łabarantam, mašynistam kampresarnych ustanovak, mašynistam enierhabłoka, ślesaram pa ramoncie technałahičnych ustanovak, dyśpietčaram, kładaŭščykam, śpiecyjalistam pa kadrach, śpiecyjalistam pa łahistycy. U horadzie Minsku, uličvajučy deficyt kadraŭ, prapanujuć pracu zvarščyka z akładam 3600 rubloŭ. Abchodčyku kacielnaha abstalavańnia CEC-5 prapanujuć akład 2300 rubloŭ, kamplektoŭščyku na składzie hipiermarkietaŭ — 2500-4000 rubloŭ», — pakazvaŭ jon viedańnie rynku pracy.

Da taho ž u novym kantrakcie źjavilisia novyja abaviazki: padavać dekłaracyju ab dachodach i majomaści, zabiaśpiečvać realizacyju prahram infarmatyzacyi, prachodzić atestacyju nie radziej adnaho razu ŭ try hady.

«Jakija prahramy infarmatyzacyi majucca na ŭvazie? Jakuju atestacyju? Chto atestuje? Pa jakich paramietrach? Čamu mianie nie atestavali za vosiem hadoŭ nivodnaha razu, a ciapier treba?» — zadavaŭsia rytaryčnymi pytańniami hiendyrektar.

Daniił Urycki, jon ža Danijar Usienaŭ, tłumačyć Alaksandru Łukašenku maštaby BNBK. Puchavicki rajon, listapad 2022 hoda. Fota: pres-słužba Alaksandra Łukašenki

«Vy tak i nie znajšli čas, kab abmierkavać chacia b adno pytańnie»

U liście jon raskryŭ i, mahčyma, bolš hłybokuju pryčynu prablemy. Paśla abrańnia Mikałaja Snapkova staršynioj naziralnaj rady ŭ hiendyrektara ź im «tak i nie skłalisia kanstruktyŭnyja adnosiny».

Pa liście Uryckaha adčuvajecca kryŭda na vice-premjera.

«Bolš za toje, za minułyja šeść miesiacaŭ vy tak i nie znajšli čas, kab abmierkavać chacia b adno pytańnie raźvićcia ZAT «BNBK» u detalach i pryniać pa im rašeńnie», — narakaŭ Urycki Snapkovu.

Pavodle jaho słoŭ, na BNBK pracavała 1800 čałaviek, raśli akłady, adnak u 2024-m jany ŭpali nižej za rynkavyja.

«Heta pryviało da adtoku kadraŭ: z pačatku 2024 hoda zvolniłasia 217 čałaviek — tyja, jakich my ŭžo navučyli. Pryjšłosia nabrać 156 novych ludziej i navučać ich usiamu nanova. Na siońniašni dzień bałans minus 61 čałaviek. […] Kali pytańnie dalej nie budzie vyrašacca, heta moža pryvieści da krytyčnaj situacyi ŭ cełym na vytvorčym pracesie na ŭsich zavodach biez vyklučeńnia», — pisaŭ hiendyrektar.

Frahmient zvarotu, jaki Daniił Urycki razasłaŭ členam naziralnaj rady BNBK u červieni 2024 hoda. Skrynšot: «Lusterka»

Byli i inšyja pretenzii. A ŭ kancy lista Urycki adznačyŭ, što hatovy dapracavać jašče miesiac na ŭmovach raniejšaha kantraktu. A paśla spyniaje vykanańnie pracoŭnych abaviazkaŭ — i zvalniajecca.

Frahmient zvarotu, jaki Daniił Urycki razasłaŭ členam naziralnaj rady BNBK u červieni 2024 hoda. Skrynšot: «Lusterka»

14 červienia prajšło pasiadžeńnie naziralnaj rady BNBK na čale sa Snapkovym. Niahledziačy na niazhodu hiendyrektara, novyja ŭmovy dla jaho pryniali. Za prahałasavali ŭsie prysutnyja, akramia namieśnika kiraŭnika rady Dźmitryja Abielskaha — jon ustrymaŭsia.

Urycki prosta ŭ pracesie hałasavańnia «ŭnios na razhlad» svaju prapanovu i sprabavaŭ jaje prakamientavać, ale Snapkoŭ adchiliŭ prośbu i paabiacaŭ, što ŭsio razhledziać «va ŭstanoŭlenym paradku».

«Załatyja» bonusy

Praz try dni Dźmitryj Abielski nakiravaŭ Snapkovu list sa svajoj «pazicyjaj» adnosna skandału. Jon padtrymaŭ arhumienty hiendyrektara: maŭlaŭ, zarobak jamu naličyli niapravilna, a adkaznaści ŭ novym kantrakcie zanadta šmat. Dy i naohuł jon kaštoŭny supracoŭnik, «unios istotny ŭkład u realizacyju prajekta». Da taho ž, kali ŭ dyrektara pamienšycca zarobak, heta pryviadzie da «rezanansu» siarod supracoŭnikaŭ i «moža pasłužyć padstavaj dla adtoku kadraŭ abo źnižeńnia pracoŭnaj i vykanalnickaj dyscypliny», adznačaŭ Abielski.

Jašče praz čatyry dni — 21 červienia 2024-ha — Snapkoŭ sabraŭ pracoŭnuju sustreču va ŭradzie. Pryjšli Urycki, Abielski, jašče adzin člen naziralnaj rady Čžan Čžaa, a taksama pradstaŭniki Minsielhascharča, Minpracy i sacabarony.

U vyniku Uryckamu paabiacali viarnuć jahony raniejšy akład u 9875,97 rubla. Snapkoŭ zajaviŭ, što na heta pajšli «ŭ jakaści vyklučeńnia», «uličvajučy składanaści z zabieśpiačeńniem maksimalnaj zahruzki vytvorčych mahutnaściaŭ i vykanańniem vytvorčaj prahramy».

I prapanavali sioje-toje jašče — hadavy bonus, zaviazany na prybytku pradpryjemstva, u pamiery da 12 akładaŭ. To-bok, kali pradpryjemstva pracuje vydatna — hadavy zarobak kiraŭnika pamnažajecca na dva. Taksama hiendyrektar raz na hod moh atrymlivać «materyjalnuju dapamohu na azdaraŭleńnie» ŭ pamiery nie bolš za dva akłady. Praŭda, usie hetyja «pierniki» možna było stracić u vypadku nizkich pakazčykaŭ pracy pradpryjemstva abo na «inšych padstavach» pa rašeńni «orhana, jaki zaklučaje kantrakt» (heta značyć naziralnaj rady pad kiraŭnictvam Snapkova).

Alaksandr Kosiniec, Daniił Urycki, Alaksandr Łukašenka i Mikałaj Snapkoŭ. Puchavicki rajon, listapad 2022 hoda. Fota: pres-słužba Alaksandra Łukašenki

Z kampramisnaha varyjantu kantrakta prybrali patrabavańni ab atestacyi i infarmatyzacyi. Ale zastaŭsia abaviazak zabiaśpiečvać vykanańnie «pakazčykaŭ efiektyŭnaści» pa čystym prybytku, rentabielnaści prodažaŭ i inšych pakazčykach. Ličby pavinny byli davodzić «u ramkach zabieśpiačeńnia vykanańnia prahnozu sacyjalna-ekanamičnaha raźvićcia Respubliki Biełaruś». Ad hetaj prapanovy ŭžo nielha było admovicca.

Snapkoŭ pastaviŭ umovu: albo hetyja ŭmovy, albo zvalnieńnie z vychadnoj dapamohaj. Praŭda, miarkujučy pa ŭnutranaj dakumientacyi, «załataja» premija hiendyrektaru ŭ 2024 hodzie ŭsio adno nie śviaciła. Pa vynikach pracy pieršych vaśmi miesiacaŭ hoda karparacyja pakazvała čystyja straty: sumiesny z Kitajem prajekt BNBK-3 buksavaŭ, padali prodažy pšaničnaha hlutenu, pradukt nazapašvaŭsia na składzie. Da taho ž urad pastaviŭ płany, jakija ŭ pradpryjemstva nie atrymlivałasia vykonvać.

«Nielehitymny» zahad ab zvalnieńni

U vyniku Urycki na prapanovy Snapkova nie pahadziŭsia. 12 lipienia — jak i abviaściŭ raniej — jon padpisaŭ zahad ab ułasnym zvalnieńni (paśla Snapkoŭ nazvaŭ hety dakumient «nielehitymnym»).

Buchhałteryja raźličyłasia z hiendyrektaram i vypłaciła jamu kampiensacyju za 57 dzion niavykarystanaha adpačynku. 15 lipienia Urycki pierastaŭ źjaŭlacca na pracoŭnym miescy. 19 lipienia prajšło jašče adno pasiadžeńnie naziralnaj rady. Urycki na jaho nie pryjšoŭ. Niahledziačy na heta, novy kantrakt ź im zaćvierdzili bolšaściu hałasoŭ (Abielski znoŭ ustrymaŭsia). Ale dyrektar tak i nie viarnuŭsia na pracu.

Dźmitryj Abielski sprabavaŭ paŭpłyvać na rašeńnie Uryckaha — adpraviŭ aficyjnaje apaviaščeńnie pra toje, što jamu prapanujuć raniejšy akład i «załatyja» bonusy. List viarnuŭsia z adznakaj «za niezapatrabavańniem». U vyniku 10 vieraśnia pryniali rašeńnie aficyjna skasavać pracoŭnyja adnosiny z Uryckim. U jakaści pryčyny paznačyli admovu rabotnika praciahvać vykonvać svaje abaviazki.

U kastryčniku pradstavili novaha dyrektara BNBK — Siarhieja Łožačnika, jaki da hetaha kiravaŭ Ščučynskim i Lidskim rajvykankamami.

Čym dalej zaniaŭsia Urycki — nieviadoma. Ciapier jamu 65 hadoŭ, jon užo dasiahnuŭ piensijnaha ŭzrostu. Abielski zastavaŭsia ŭ naziralnaj radzie BNBK jak minimum da lutaha 2025 hoda — mahčyma, jon značycca tam i ciapier. Pry hetym jon praciahvaje publična vystupać jak miedyk. Naprykład, niadaŭna raskazvaŭ u sacsietkach miedcentra VOKA pra vysokatechnałahičnuju apieracyju pa łaziernaj karekcyi zroku, jakaja prajšła ŭ Viciebsku.

U pačatku žniŭnia 2025 hoda Abielski ŭdzielničaŭ u pres-kanfierencyi Ministerstva achovy zdaroŭja, dzie raskazvaŭ, što «biełaruskaja aftalmałohija ŭpeŭniena vychodzić na novy ŭzrovień».

Kamientary da artykuła