Mižzorkavaja kamieta, jakuju paraŭnoŭvali z kiravanym kaśmičnym karablom, praciahvaje ździŭlać navukoŭcaŭ
3I/ATLAS źmiaščaje zanadta vialikuju kolkaść vady i pavodzić siabie dziŭna ŭ paraŭnańni ź viadomymi kamietami.
Kamieta 3I/ATLAS. Fota: Jeŭrapiejskaje kaśmičnaje ahienctva
Treci mižzorkavy abjekt u Soniečnaj sistemie, kamieta 3I/ATLAS, jaki raniej niekatoryja navukoŭcy praź niezvyčajnuju trajektoryju ruchu paraŭnoŭvali z kiravanym kaśmičnym karablom, praciahvaje prynosić novyja siurpryzy.
Niadaŭniaja praca navukoŭcaŭ ź fizičnaha fakulteta Obiernskaha ŭniviersiteta vyjaviła jašče adnu niezvyčajnuju asablivaść — vysokaje ŭtrymańnie vady, piša vydańnie iXBT.com.
Amal usie kamiety ŭtrymlivajuć vadu, chacia na mnohich płanietach našaj Soniečnaj sistemy jaje niama. Zvyčajna, nabližajučysia da Sonca, kamiety ŭtvarajuć komu — vobłaka z čaścinak vady, jakija, nahravajučysia, sublimujucca ŭ vadzianuju paru, utvarajučy charakterny chvost. Adnak 3I/ATLAS pavodzić siabie inakš.
Vyjaŭlenaja na adlehłaści kala 6 astranamičnych adzinak (heta pryblizna 900 miljonaŭ kiłamietraŭ ad Sonca, prykładna arbita Jupitera), kamieta dasiahnie maksimalnaha zbližeńnia z Soncam u kastryčniku — kala 1,3 astranamičnaj adzinki (kala 195 miljonaŭ kiłamietraŭ, krychu dalej za arbitu Ziamli).
Nazirańni, jakija praviali astranomy Obiernskaha ŭniviersiteta ŭ kancy lipienia, kali kamieta znachodziłasia na adlehłaści 3,5 astranamičnaj adzinki (prykładna 520 miljonaŭ kiłamietraŭ), dali niečakanyja vyniki.
Fota: Z. Xing et al.
Vykarystoŭvajučy ŭltrafijaletavy/aptyčny teleskop (UVOT) na borcie arbitalnaj absiervatoryi «Śvift», navukoŭcy vyjavili mocny sihnał hidraksiłu (ON), jaki źjaŭlajecca indykataram najaŭnaści vady.
Heta niezvyčajna, bo kamieta znachodziłasia na vielmi vialikaj adlehłaści ad Sonca, dzie praces sublimacyi vadzianoha lodu małaefiektyŭny — to-bok soniečnaha ciapła niedastatkova, kab lod, abminajučy vadkuju fazu, aktyŭna pieratvaraŭsia ŭ paru. U takich umovach vada pavinna była zastavacca ŭ zamiorzłym stanie, ale ŭ 3I/ATLAS jaje vyparyłasia našmat bolš, čym čakałasia.
Bolš za toje, daśledčyki nie zafiksavali sihnałaŭ cyjanu (CN), jaki zvyčajna źjaŭlajecca adnoj ź pieršych prykmiet kamiety z-za nizkaj tempieratury sublimacyi i dyjapazonu vypramieńvańnia, jakoje lohka prachodzić praź ziamnuju atmaśfieru. Adsutnaść cyjanu moža śviedčyć pra istotnaje adroźnieńnie składu 3I/ATLAS ad inšych kamiet Soniečnaj sistemy.
Nazirańni dazvolili acanić płošču pavierchni kamiety, jakaja aktyŭna vydzialaje vadu. Raźliki pakazali, što jana składaje pryblizna 19 km². Uličvajučy, što maksimalny dyjamietr jadra kamiety aceńvajecca ŭ 2,8 km, heta aznačaje, što kala 20% jaje pavierchni aktyŭna vykidaje vadzianuju paru.
Heta ŭ čatyry razy bolš, čym u typovych kamiet Soniečnaj sistemy (3—5%), što moža tłumačycca tym, što 3I/ATLAS, vierahodna, upieršyniu nabližajecca da zorki i tamu maje bolš zapasaŭ vady dla vypareńnia.
Atrymanyja danyja dazvalajuć sfarmulavać dźvie hipotezy, jakija možna budzie pravieryć padčas prachodžańnia kamietaj pieryhielija — punkta arbity, u jakim jana budzie znachodzicca najbližej da Sonca.
Kali vykidy vady dasiahnuć piku kala pieryhielija, a kolkaść lohkich rečyvaŭ z vysokaj mietaličnaściu, takich jak aksid vuhlarodu i cyjan, budzie niaznačnaj, to heta budzie kazać pra pachodžańnie 3I/ATLAS ź sistemy ź nizkaj mietaličnaściu, heta značyć bahataj na vadarod i biednaj na inšyja elemienty.
Kali ž chutkaść vykidu vady rezka źmienšycca paśla pieryhielija, a vykid lohkich rečyvaŭ z vysokaj mietaličnaściu ŭzmacnicca, to heta budzie śviedčyć pra pachodžańnie ź sistemy z vysokaj mietaličnaściu, i kamieta budzie mieć bolš supolnaha z papiarednim mižzorkavym hościem — 2I/Barysavym.