Na blizkim haryzoncie novyja leki ad chalesterynu: jany sapraŭdy revalucyjnyja

Sardečna-sasudzistyja zachvorvańni zastajucca hałoŭnaj pryčynaj śmiarotnaści. Ale navuka nie staić na miescy: na haryzoncie źjaŭlajucca novyja, značna bolš mahutnyja leki, zdolnyja pieramahčy vysoki chalesteryn i, mahčyma, navat prapanavać razavuju na ŭsio žyćcio terapiju.

Ilustracyjnaja vyjava, stvoranaja štučnym intelektam

Na praciahu dziesiacihodździaŭ statyny (takija jak «Lipitar» i «Zokar») byli asnoŭnaj zbrojaj u baraćbie z tak zvanym «drennym» chalesterynam (LDL), jaki zabivaje našyja arteryi. Hetyja leki, razam z palapšeńniem lačeńnia infarktaŭ i kampanijami suprać kureńnia, značna źnizili śmiarotnaść ad sardečnych zachvorvańniaŭ, pačynajučy z 1980‑ch hadoŭ.

Adnak hety prahres zamarudziŭsia kala paŭtara dziesiacihodździa tamu. Prablema ŭ tym, što statyny pracujuć nie dla ŭsich, a časam jany prosta nie mohuć dastatkova źnizić uzrovień chalesterynu ŭ pacyjentaŭ vysokaj ryzyki. Da taho ž niamała ludziej kidajuć pryjom statynaŭ praz pabočnyja efiekty, takija jak boli ŭ ciahlicach i hałaŭnyja boli.

Na ščaście, miedycynskaja navuka prapanuje ŭsio bolš alternatyŭ.

Jak piša The Wall Street Journal, na štohadovym źjeździe Amierykanskaj kardyjałahičnaj asacyjacyi daśledčyki prezientavali niekalki siensacyjnych vynikaŭ, jakija mohuć całkam źmianić padychod da baraćby z vysokim chalesterynam.

Novyja technałohii: ad RNK da hiennaj redakcyi

Vučonyja raspracavali novy kłas preparataŭ, jakija ŭździejničajuć na białok PCSK9, jaki pieraškadžaje arhanizmu samastojna ačyščać kroŭ ad «škodnaha» chalesterynu. Novyja leki błakujuć jaho.

Tak, kampanija Merck paviedamiła, što pracuje nad viersijaj inhibitaraŭ PCSK9, jakuju možna budzie prymać u formie tabletak, a nie injekcyj. Pavodle vynikaŭ vyprabavańniaŭ, tabletka źniziła ŭzrovień «drennaha» chalesterynu ŭ darosłych z pavyšanaj ryzykaj sardečna-sasudzistych chvarob na 60% za paŭhoda.

Mery-Elen Konuej, 78‑hadovaja ŭdzielnica daśledavańnia, jakaja raniej nie mahła spravicca z chalesterynam navat z dapamohaj dvuch statynaŭ, dasiahnuła niejmaviernaha ŭzroŭniu LDL: 35 mh/dł (prytym što narmalny pakazčyk dla pacyjentaŭ vysokaj ryzyki pavinien być nižejšy za 70).

Merck płanuje padać zajaŭku na adabreńnie hetaha preparatu ŭžo ŭ pačatku nastupnaha hoda.

Kampanija Amgen prademanstravała, što jaje preparat Repatha, jaki taksama źjaŭlajecca inhibitaram PCSK9, pamianšaje ryzyku infarktu, insultu i inšych uskładnieńniaŭ na 25% u ludziej, jakija ŭžo prymajuć statyny.

Preparat Leqvio ad Novartis patrabuje tolki dźviuch injekcyj za hod. Jon pracuje na ŭzroŭni RNK, błakujučy vypracoŭku białku, jaki pieraškadžaje naturalnamu ačyščeńniu kryvi ad «drennaha» chalesterynu.

Sapraŭdnym praryvam moža stać hiennaje redahavańnie, jakoje nakiravana na toje, kab źnizić uzrovień chalesterynu, mahčyma, nazaŭsiody.

Bijatechnałahičnaja kampanija CRISPR Therapeutics pradstaviła lačeńnie z dapamohaj technałohii Crispr-Cas9. Heta nie zvyčajny preparat, a injekcyja, jakaja dastaŭlaje ŭ kletki čałavieka malekuły, što redahujuć DNK. Paśla ŭviadzieńnia ŭ arhanizm hetyja malekuły «vyklučajuć» hien ANGPTL3, jaki prymušaje piečań vypracoŭvać lišak chalesterynu i tryhlicerydaŭ. Takim čynam faktyčna adbyvajecca hiennaja apieracyja na kletkavym uzroŭni, ale biez chirurhičnaha ŭmiašańnia.

U pieršaha pakaleńnia pacyjentaŭ, jakija atrymali najvyšejšuju dozu, uzrovień chalesterynu źniziŭsia na 49%, a tryhlicerydaŭ — na 55% užo praz dva miesiacy.

Raspracoŭščyki adznačajuć, što ich meta — stvaryć adnu injekcyju na ŭsio žyćcio, jakaja adnojčy redahuje patrebny hien i bolš nie patrabuje paŭtornaha lačeńnia. Taki padychod moža zamianić nieabchodnaść pastajannaha pryjomu statynaŭ abo rehularnych ukołaŭ.

Praŭda, pakul što hiennaja terapija prajšła tolki pieršuju fazu vyprabavańniaŭ, i navukoŭcy papiaredžvajuć: treba pravieryć biaśpieku na tysiačach pacyjentaŭ. 

Ekśpierty prahnazujuć, što hiennaja terapija dla baraćby z chalesterynam moža źjavicca ŭžo ŭ 2030‑ch hadach. Jana budzie adnarazovaj, ale doŭhaterminovaj i niezvarotnaj, dakładnaj i prystasavanaj da hienietyčnych asablivaściaŭ čałavieka.

Choć novyja leki adkryvajuć niejmaviernyja pierśpiektyvy, jany pakul darahija i niedastupnyja dla šyrokaha koła ludziej.

Na fonie hetych navukovych praryvaŭ, ekśpierty nahadvajuć: asnoŭnyja srodki prafiłaktyki niaźmiennyja — zdarovaje charčavańnie, fizičnaja aktyŭnaść i rehularnyja analizy.

Kamientary da artykuła