Finalistka Alimpijady-2008 u lohkaatletyčnaj estafiecie kiruje ŭ Breście haradskim aŭtobusam. Jak tak atrymałasia?

Bieraściejka Julijana Rachmanava (padčas spartyŭnaj karjery Juščanka) zapomniłasia tym, što na 400‑mietrovaj dystancyi hodna supraćstajała amierykanskim, niamieckim i afrykanskim biahucham. Viaršyniaj svajoj spartyŭnaj karjery jana ličyć piekinskuju Alimpijadu 2008 hoda ( 4‑je miesca z estafietnaj zbornaj 4×400). Z taho času sport ź jaje žyćcia syšoŭ, a budni i śviaty Julijana ciapier sustrakaje za rulom haradskoha aŭtobusa, voziačy žycharoŭ Bresta ŭ «Paŭdniovy» ci na «Dubroŭku», piša «Viečiernij Briest».

— U listapadzie spoŭnicca hod, jak ja pracuju ŭ KUP «Brescki hramadski transpart» kiroŭcam. Kiruju dyzielnym aŭtobusam MAZ-203, maršruty pa Brestu zaŭsiody roznyja. Mahu pačynać dzień na maršrucie №23, zatym pierachodzić na №15. […]

Da hetaha 10 hadoŭ pracavała na zavodzie Gefest, ale zarobak nie zadavalniaŭ. Niekali jedu ŭ aŭtobusie na pracu, padymaju vočy i baču abjavu: patrabujucca kiroŭcy, možna biez vopytu i biez stažu. Dumaju: a čamu b nie pasprabavać? Było strašna. Ale ja patelefanavała, damoviłasia, pryjšła. U mianie pravy B, C, D, mnie skazali: «Kali łaska, navučajsia, možna za naš košt, možna za svoj». Navučyłasia — i mianie ŭziali na pracu.

Mnie vielmi padabajecca film «Maskva ślazam nie vieryć», kali hierainia Alentavaj kaža: «U 40 hadoŭ žyćcio tolki pačynajecca». Mnie jakraz spoŭniłasia 40 hadoŭ, i ja padumała: čamu b u 40 nie źmianić žyćcio na zusim inšuju śfieru? A raptam atrymajecca? […]

— Haječnyja klučy, śpiecvopratka i inšaje — heta vaša štodzionnaść?

— Kali što-niebudź u aŭtobusie łamajecca, padjazdžaju na jamu da miechanika i tłumaču sutnaść prablemy. Dalej jon pravodzić ahlad, piša zajaŭku, kali patrabujecca, i ramantuje. U pačatku źmieny ja zaŭsiody praviaraju ŭsie vadkaści (antyfryz, alivu i h.d.), ci niama praciakańnia, heta vielmi važna. Adkryvaju kapot, ahladaju taksama koły i ich macavańnie. Asabliva kali sadzišsia nie ŭ svaju mašynu, a ŭ pieradadzienuju inšym kiroŭcam pa raskładzie. Zaŭsiody telefanuju kalehu i pierapytvaju: ci jość niuansy? I navat kali jon upeŭnieny, što ŭsio ŭ paradku, ja ŭsio adno kantraluju.

— A jość duch salidarnaści ŭ kiroŭcaŭ?

— Pakolki ja žančyna, mužčyny-kiroŭcy mohuć trochi dapamahčy, padkazać. A ŭvohule, kožny za siabie.

— Pjanyja pasažyry ŭ sałonie — prablema?

— Byvaje, sustrakajucca. Ja zaŭsiody vietliva staŭlusia da pjanych, starych, niemačnych. Čakaju na prypynku da apošniaha, pakul čałaviek z kijkom ci niaŭstojlivaj chadoj siadzie, i nie rušu ź miesca. Jon upadzie — kamu adkazvać? Ja sama pieražyvaju za ich, navat na škodu hrafiku. […]

— Jakoje sa spartyŭnych dasiahnieńniaŭ ličycie samym vialikim? Čempijonka Jeŭropy ŭ pamiaškańni ci ŭdzieł u Alimpijadzie?

— Finał Alimpijady, kaniečnie, kruciej. My ŭ Piekinie estafietnaj kamandaj zaniali 4‑ie miesca, krychu nie chapiła da 3-ha. I ŭsio adno ja liču heta pieramohaj. Sport — heta ciažkaja praca, jakaja nie pakidaje času na inšyja žadańni i pamknieńni. Pastajanny režym: treniroŭki, adnaŭleńnie, pracedury, adpačynak… Usio raskładziena. Kali kłaścisia spać, jak pravodzić volny čas, bo niedaadnaŭleńnie adbivajecca. Ty jak robat, jaki nikoli nie pavinien złamacca.

15 hadoŭ — heta vialiki termin. Ciažkaj pracy. Vielmi. A kali sport zakančvajecca, ty jak ryba, jakaja płavała ŭ vadzie i vykinutaja na sušu. I ty nie viedaješ, što rabić, kudy iści, jak uładkavacca ŭ žyćci. Tak zdaryłasia i sa mnoj.

— A mienavita?

— Sport skončyŭsia, u ciabie vyšejšaja spartyŭnaja adukacyja. Kudy iści? Kažuć: u škołu ci trenieram u DIUSŠ. Ale zarobki… Paviercie, u mianie niama hrandyjoznych zapytaŭ, ale jość dvoje dziaciej, syn i dačka. Žyć treba siońnia. U asabistym žyćci taksama nie hładka. Mahčyma, sport paŭpłyvaŭ na maju patrabavalnaść da mužčyn. Try razy była zamužam, usie try razy niaŭdała.

Vy mianie viedajecie pa proźviščy pieršaha muža — biehuna Mikałaja Juščanki, pry im išła maja spartyŭnaja karjera. U dziavoctvie — Žaŭniaruk. Ciapier — Rachmanava, ale hety šlub taksama skončyŭsia. Mužčyny, pa-mojmu, chočuć, kab za imi dahladali, jak za dziećmi, a mnie chočacca ŭvahi, razumieńnia, uzajemapavahi, adpačynku chacia b niejkaha, ale, na žal, u žyćci nie tak.

— Ale praśviet jość?

— Praca, dačka. Syn užo z nami nie žyvie, jon darosły, vučycca ŭ Mazyry na piekara-kandytara. Dziaŭčynka chodzić u kruhłasutačny sadok z-za majho hrafiku. Viadu jaje na kursy dla daškolnikaŭ pry 15‑j škole. Viedaješ, ja zaŭsiody kazała pra siabie: usio žyćcio siadziš na taburetcy, a maryš pra kresła sa śpinkaj. U hetaj roli mnie bačycca mocny nadziejny mužčyna.

— Davajcie pra 400 mietraŭ…

— Heta nazyvajecca doŭhi sprynt. Patrebna zusim inšaja śpiecyfika pracy ŭ paraŭnańni z karotkimi dystancyjami (100 i 200 m). U pačatku dystancyi patrebien chutkasny składnik, a na apošnich dvuchstach mietrach — tryvałaść, bo dychańnie spadaje, ciahlicy zaciahvajucca. Paśla 300 mietraŭ nohi niamiejuć, ciažejuć, dychać ciažka, cieła spyniajecca, kamienieje. Ale siłaj voli treba sabrać usio, što ŭ ciabie jość, i vydać na finišy maksimum.

— I ŭ hety čas mima mčacca kienijki?

— Sapraŭdy! Jany ad pryrody mocnyja, fizična nadzvyčaj vytryvałyja. Ale ŭsio ž na 400 mietraŭ ź imi jašče možna pazmahacca. Ja adyšła ad sportu, nie saču za apošnimi vynikami. Ale zdahadvajusia, što biełaruski nie na pieršych rolach u biehu. […]

Ty za treniroŭku pieraciahaješ ad 3 da 5 ton. A potym uviečary treba ŭsio heta raźbiehać. Paśla štanhi myšcy pieratvarajucca ŭ kamień. I kali ich nie raściahnuć, nie rassłabić, nie zmožaš ustać na nastupny dzień. Tamu — kali ranicaj štanha, to viečaram bieh. I abaviazkova masaž!

Darečy, mnie jak kiroŭcu hetaha vielmi nie chapaje. Pju vitaminy, kab nie dapuskać abvastreńniaŭ. Pierš za ŭsio vitamin D, kałahieny, raz na tydzień naviedvaju basiejn, raz na tydzień — łaźniu ź vienikam.

— Vy šmat davali intervju?

— Mnostva padčas spartyŭnaj karjery. A apošniaje — 12 hadoŭ tamu. Vielmi sumna, što kali sport skančajecca, sychodziš — ciabie zabyvajuć, nivodnaha zaprašeńnia, navat raz u dva hady, chacia b paštoŭku na śviata… […]

— Vy adnaho pakaleńnia ź Julijaj Nieściarenkaj, Dźmitryjem Płotnickim, siostrami Usovič. Chto vašyja siabry?

— Maja siabroŭka — Hanna Kazak, kaleha pa biehavoj darožcy (čempijonka Jeŭropy ŭ pamiaškańni 2002 hoda, šmatrazovy pryzior čempijanataŭ śvietu i Jeŭropy). Starejšaja za mianie na 10 hadoŭ, ale my rodnasnyja dušy. Zvonim, pierapisvajemsia. Dzima Płotnicki taksama zaŭsiody na suviazi, pracuje trenieram u Breście. […]

— A jašče z bresckich?

— Moža, hučyć žorstka, ale kali zajmaješsia sportam, siabrovak niama. My ž supiernicy, jakaja moža być družba pamiž nami?

— Ale vy ŭ estafiecie biežycio razam?

— Tak, ale ŭ estafietu treba asabista adbiracca, i kožny choča hetaje miesca. Tamu my ŭ tvar «siu-siu-siu», ale my vaŭki pamiž saboj. Adboračnyja na śviet, Jeŭropu — my navat spračalisia, svarylisia. U Stajkach na zborach byŭ epizod: adna zbornica ŭvieś čas aburałasia — to pałačku niapravilna dajuć, to chutka vybiahajuć… My kanfliktavali, svarylisia, da bojki ledź nie dajšło. […]

— Vam pierad startam kažuć: «Dajcie miedal siońnia!»?

— Nie ŭ takoj formie. Kažuć: «Dziaŭčynki, starajciesia». My i sami hatovyja starać, heta treba i krainie, i nam asabista. Jość ža i hrašovy ekvivalent. Ja taksama treniravałasia, pracavała, spaborničała — addavała ŭsiu siabie.

Dumała, skončycca sport — u mianie takija płany na žyćcio! Adkryć svoj biznes, padarožničać… Kupili ŭčastak, pastavili karobku, nabyli aŭtamabil. A tut razvod, padzieł majomaści, i ja zastałasia na minimumie. Nie viercie na «česnaje słova»!

Kali dačka pojdzie ŭ sport pa maich śladach, mnie, jak emacyjnamu čałavieku, budzie vielmi ciažka na heta hladzieć (ślozy). Navat filmy na spartyŭnuju tematyku vyklikajuć vybuch emocyj.

Kali za rulom aŭtobusa prajazdžaju mima stadyjona «Brescki», zaŭsiody chočacca zatrymacca chacia b na chvilinu. Nie važna, iduć spabornictvy ci nie. Jak byccam sport skončyŭsia, a duša tvaja jašče tam.

Kamientary da artykuła