«Ciapier vy bačycie, da čaho pryvodziać takija pamyłki». The Washington Post apublikavała vialiki materyjał pra Cichanoŭskich
Upłyvovaje amierykanskaje vydańnie napisała pra Śviatłanu i Siarhieja Cichanoŭskich — «paru, jakaja pa voli losu stała ŭpłyvovaj». Pryvodzim asnoŭnaje.
Śviatłana i Siarhiej Cichanoŭskija. 27 červienia 2025. Fota: Getty Images
Aŭtar adznačaje, što paśla piaci hadoŭ izalacyi Siarhiej Cichanoŭski niečakana vyjšaŭ na volu i viarnuŭsia ŭ zusim inšy śviet. Za hety čas jaho žonka Śviatłana, byłaja chatniaja haspadynia, pieratvaryłasia ŭ lidarku apazicyi, jakaja ŭznačaliła z vyhnańnia baraćbu suprać Łukašenki.
Siarhieju davodzicca nanava vučycca być mužam i baćkam, adnačasova sprabujučy znajści novuju rolu ŭ palityčnym ruchu, jaki jon sam natchniŭ, u toj čas jak mnohija biełarusy stracili nadzieju na palityčnyja źmieny ŭ krainie.
«Jana była chatniaj haspadyniaj, a ciapier jana prezident», — skazaŭ jon u intervju karespandentu haziety The Washington Post u Paryžy, uspomniŭšy svoj šok, kali naziraŭ za sustrečaj Śviatłany ź ministrami zamiežnych spraŭ ES hetym letam:
«Doma jana pa-raniejšamu maja lubaja žonka, ale na pracy — heta kašmar, — dadaŭ jon z uśmieškaj. — Jana jak biźniesvumen. Ja nikoli raniej nie bačyŭ jaje z hetaha boku… Ja zrazumieŭ, što jana zusim inšy čałaviek».
Śviatłana Cichanoŭskaja tak apisała svaje pačućci:
«Ciapier, kali Siarhiej znoŭ pobač sa mnoj, ja adčuła adnačasova i źbiantežanaść, i spakoj. Ale potym ty dumaješ pra toje, kolki ludziej usio jašče tam [u turmie] — my nie možam spynicca, my pavinny praciahvać pracavać».
Aŭtar zaŭvažaje, što pakul Cichanoŭskija sprabujuć pierakanać ZŠA i Jeŭrapiejski sajuz praciahvać cisk na režym Łukašenki i zmahacca za vyratavańnie inšych palitviaźniaŭ, u siamji zastajecca mała času na adpačynak i adaptacyju da novaj realnaści. Śviatłana ŭvieś čas, da źniamohi kružlaje pa śviecie dziela sustreč i kanfierencyj.
Siarhiej Cichanoŭski padzialiŭsia svaimi pieražyvańniami nakont źmieny rolaŭ u siamji:
«Raniej, kali ja zajmaŭsia biźniesam, ja prychodziŭ dadomu, i mianie čakała smačnaja viačera z žonkaj i dziećmi. Usia ich uvaha była majoj. Ciapier usio byccam pamianiałasia rolami. Ja ŭvieś čas kažu žoncy i dzieciam, kab jany čaściej mianie abdymali, bo mnie brakuje abdymkaŭ».
Para, jakaja pa voli losu stała ŭpłyvovaj
Dalej aŭtar artykuła tłumačyć amierykanskaj aŭdytoryi, jak mienavita adbyłasia hetaja pieramiena i siamja Cichanoŭskich pieratvaryłasia ŭ «paru, jakaja pa voli losu stała ŭpłyvovaj» (accidental power couple).
The Washington Post koratka nahadvaje čytačam historyju ich znajomstva, stvareńnie Siarhiejem papularnaha YouTube-kanała «Kraina dla žyćcia» i jaho rašeńnie iści ŭ palityku ŭ 2020 hodzie.
Vydańnie apisvaje, jak paśla admovy ŭ rehistracyi Siarhieju Śviatłana, žadajučy padtrymać muža, zrabiła niečakany krok i sama padała dakumienty ŭ CVK. Aŭtar cytuje, jak Siarhiej toje patłumačyŭ:
«Dyktatar kazaŭ, što žančyna nie moža być prezidentam, tamu jaje spakojna zarehistravali. Jon byŭ upeŭnieny, što za jaje nichto nie prahałasuje».
Aŭtar nahadvaje pra aryšt Siarhieja, biesprecedentnyja mitynhi ŭ padtrymku Śviatłany, masavyja pratesty i žorstkija represii Łukašenki paśla vybaraŭ, jakija błasłaviŭ prezident Rasii Uładzimir Pucin. U vyniku Zachad adkazaŭ sankcyjami i mižnarodnaja izalacyja Biełarusi pahłybiłasia.
Płakat padčas mitynhaŭ 2020-ha. Fota: Naša Niva
Vydańnie pryvodzić słovy Siarhieja Cichanoŭskaha, u jakich jon analizuje hieapalityčnyja nastupstvy tych padziej:
«U Ukrainy i Biełarusi adzin vorah: pucinskaja Rasija, jakaja nie daje niezaležnaści i svabody ni Ukrainie, ni Biełarusi, ličačy ich svajoj śfieraj upłyvu. U hetym usia prablema. Kali b Pucina strymali ŭ Minsku ŭ 2020 hodzie, nie było b vajny va Ukrainie ŭ 2022-m. Ale Jeŭropa pramaŭčała, i ZŠA taksama. I ciapier vy bačycie, da čaho pryvodziać takija pamyłki».
Aŭtar nahadvaje pra aryšt Siarhieja Cichanoŭskaha ŭ mai 2020‑ha i prysudžeńnie vasiamnaccaci hadoŭ źniavoleńnia ŭ kancy 2021-ha. Śviatłanu ž na Zachadzie pryznajuć sapraŭdnaj pieramožcaj prezidenckich vybaraŭ 2020 hoda ŭ Biełarusi. Sama jana tak razvažaje pra svoj šlach:
«Ja b nie skazała, što ja abrała hety šlach, — hety šlach abraŭ mianie. Kali samo žyćcio stavić ciabie ŭ situacyju, dzie ty musiš niešta rabić, ty albo robiš, albo nie. Siarhiej zrabiŭ. Ja zrabiła, nie razumiejučy nastupstvaŭ… Ludzi ŭ 2020 hodzie taksama išli za svaim sercam».
Čužy ŭ svaim domie
Ale viartańnie da siamji paśla piaci hadoŭ rasstańnia stała sapraŭdnym vyprabavańniem. Aŭtar apisvaje kranalny momant, kali Siarhiej upieršyniu ŭbačyŭ svaich dziaciej: 10‑hadovaja dačka spytała, chto jon.
The Washington Post źviartaje ŭvahu na toje, jak mocna źmianiŭsia Siarhiej. Pierad aryštam jon byŭ dužy, baradaty mužčyna ź viasiołaj uśmieškaj, a z turmy vyjšaŭ pastarełym i schudniełym — za kratami jon straciŭ amal 60 kiłahramaŭ.
«Kali jon vyjšaŭ z aŭtobusa, ja była ŭ šoku, — uspaminaje Śviatłana. — Kali b jon prajšoŭ mima mianie na vulicy, ja b jaho nie paznała. Mianie pierapaŭniała ščaście, ale adnačasova i žach».
Aŭtar adznačaje, što Siarhiej nie staŭ marnavać čas i adrazu viarnuŭsia ŭ publičnuju prastoru, płanujučy raźvivać svoj YouTube-kanał, jaki maje bolš za 240 000 padpisčykaŭ, i sustrakacca ź biełaruskaj dyjasparaj. Adnak hetaje viartańnie stvaryła novyja vykliki dla siamji.
«Samym składanym było toje, što Siarhiej adrazu pajšoŭ u publičnaść, — kaža Śviatłana. — Ale kantekst źmianiŭsia… i Siarhiej zrabiŭ niekalki pamyłak. Nam daviałosia pravodzić niešta nakštałt antykryzisnaj kamunikacyi».
«Siarhiej skazaŭ, što ciapier jany pracujuć jak asobnyja struktury, i pryznaje, što jamu treba šmat čamu navučycca, pierš čym jon zmoža paŭnavartasna viarnucca ŭ jakaści lidara apazicyi, — piša aŭtar i cytuje Cichanoŭskaha:
«Ja jašče nie znajšoŭ svajho miesca… ale ŭ nas adna meta — svabodnaja, demakratyčnaja Biełaruś. Prosta jany vyrašajuć hetuju zadaču bolš dypłamatyčnymi instrumientami… moj šlach krychu inšy».
Adnym z najbolšych ŭzrušeńniaŭ paśla vyzvaleńnia, pa słovach Siarhieja, stała ŭśviedamleńnie taho, nakolki stomlenymi i źniavieranymi stali biełarusy.
«Taho nastroju, jaki byŭ u nas u 2020-m, — taho duchoŭna-emacyjnaha ŭzdymu — jaho amal nie zastałosia», — kaža jon.
Śviatłana ž, u svaju čarhu, źviartajecca da biełarusaŭ ź inšym pasyłam:
«Ja kažu ludziam: nie treba być hierojami ciapier, ciapier nie čas. Bo kali momant nadydzie, nam spatrebicca kožny ź ich, kožny na kožnym pradpryjemstvie, u sistemie, u kožnaj vioscy. Nam spatrebiacca ludzi. Nie śpisvajcie Biełarusi z rachunkaŭ».
Aŭtar artykuła nahadvaje čytačam pra nialudskija ŭmovy, jakija daviałosia pieražyć Siarhieju i tysiačam inšych palitviaźniaŭ, i pra pakutlivyja rašeńni, jakija Śviatłanie davodziłasia prymać samastojna: adpravić dziaciej u Litvu, ratujučy ad dziciačaha doma, i vyjechać u vyhnańnie.
«Ja taksama prajšła vielmi doŭhi i ciažki šlach, — dzielicca jana. — Mnie daviałosia vučycca ŭsiamu z nula prosta ŭ rospale baraćby. Nichto mianie da hetaha nie rychtavaŭ. Kožny dzień ty žyvieš ź vielizarnaj tryvohaj, z bolem za muža, za inšych ludziej, za novyja represii».
Śviatłana Cichanoŭskaja ŭ 2023 hodzie z partretam muža. Fota: Ofis Cichanoŭskaj
Vydańnie raspaviadaje kranalnuju historyju pra toje, jak Śviatłana, kali suviaź z mužam całkam źnikła, narešcie raskazała dzieciam praŭdu:
«Ja skazała im: vaš tata ŭ turmie, vakoł jaho hołyja ścieny, jon nie bačyć sonca, nie bačyć nijakich koleraŭ. Namalujcie tatu pryhožy malunak, kab jon moh uspomnić, jak vyhladaje čyrvony koler, jak vyhladaje sonca. Ja patłumačyła, što jon zmahaŭsia za ich svabodu i budučyniu, što jon — hieroj».
Ciapier, jak piša The Washington Post, Siarhiej sprabuje nahnać stračany čas ź dziećmi, katajecca ź imi na rovarach i nanava spaznaje ich.
«Ja sprabuju znajści ź imi supolnuju movu. Heta taki doŭhi, pavolny praces… pamiž nami takaja vialikaja prorva, — kaža jon. — Usie dzieci palitviaźniaŭ traŭmavanyja».