Załužny: Ukrainu ŭratuje stvareńnie kibierfizičnaj sistemy abarony, z aporaj na robataŭ

Były hałoŭnakamandujučy USU, a ciapier pasoł Ukrainy ŭ Vialikabrytanii Valeryj Załužny apublikavaŭ ustanovačny artykuł, u jakim praanalizavaŭ pryčyny pazicyjnaha tupika na froncie, rolu novych technałohij i prapanavaŭ stratehiju dla dasiahnieńnia pieramohi. 

Valeryj Załužny, 3 krasavika 2025. Fota: Finnbarr Webster Getty Images

(Pryvodzim artykuł Valeryja Załužnaha ŭ niaznačna skaročanym varyjancie.)

<…> Moj artykuł u viadomym brytanskim vydańni ŭ listapadzie 2023 hoda pavinien byŭ padšturchnuć našych partnioraŭ da pieraasensavańnia sučasnych formaŭ bajavych dziejańniaŭ i pierabudovy ŭłasnych daktryn. Na majo hłybokaje pierakanańnie, nam patrebien byŭ čas dla pierachopu mienavita technałahičnaj inicyjatyvy, čaho pry adsutnaści sučasnych technałohij samastojna zrabić było niemahčyma. <…> Pra što ž ja tady pisaŭ i što mieŭ na ŭvazie?

Pazicyjny tupik 

Pieršaja suśvietnaja vajna i jaje pazicyjny charaktar u ahulnych rysach vielmi nahadvali situacyju vosieni 2023-ha. 

Tak, u pazicyjny pieryjad vajny, pry adsutnaści adkrytych fłanhaŭ, adzinaj formaj manieŭru ŭ nastupleńni byŭ łabavy praryŭ abarončych zbudavańniaŭ praciŭnika, hłybinia jakich pa miery rostu chutkastrelnaści, mahutnaści i dalokaści artyleryjskaha ahniu składałasia ź vialikaj kolkaści ešałanavanych, inžyniernych, abarončych pazicyj i linij. <…>

Siońnia, analizujučy tyja dni i vyvučajučy ŭłasnyja materyjały, ja znoŭ i znoŭ śćviardžaju, što faktyčna ŭzbrojenyja siły i Rasii, i Ukrainy sapraŭdy zajšli ŭ pazicyjny tupik, padobny da taho, što mieŭ miesca ŭ Pieršaj suśvietnaj vajnie. <…>

Jašče adnoj asablivaściu pazicyjnaha tupika źjaŭlajecca toje, što adsutnaść mienavita chutkaha praryvu nie daje mahčymaści prymianić najbolš efiektyŭnuju formu manieŭru — akružeńnie. A niemahčymaść poŭnaha padaŭleńnia SPA praciŭnika vyklučała lubyja aeramabilnyja dziejańni, jakija šyroka zhadvajucca najpierš u daktrynach NATA.

Asnoŭnym faktaram, jaki vyznačyŭ taki stupar u bajavych dziejańniach pry vykanańni nami zadač nastupalnaj apieracyi 2023 hoda, była najpierš kłasičnaja niedastatkovaść sił i srodkaŭ hrupovak, što pravodzili nastupalnyja dziejańni. <…>

Z boku praciŭnika, viadoma, byli ŭ najaŭnaści praciahłyja abarončyja rubiažy, šmatsłojnyja i vysokaraźvityja ŭ inžyniernym płanie.

Adnak vyrašalnym faktaram usio ž stała vysokaja efiektyŭnaść BPŁA spačatku jak srodku aeraraźviedki na taktyčnym uzroŭni, što davała praciŭniku mahčymaść vyjaŭlać kancentracyju našaj braniatechniki i žyvoj siły ŭ režymie realnaha času i pierakidać reziervy na čakanyja napramki našych udaraŭ. <…>

Hetak ža sama ŭ dalejšym, majučy adpaviednyja siły i srodki, dziejničali i my. Takim čynam, skłalisia ŭmovy niepaźbiežnaha vyjaŭleńnia luboj kancentracyi ŭdarnych hrup jak u rajonie linii bajavoha sutyknieńnia, tak i ŭ tyle. Usio heta dapaŭniałasia atakaj dalnabojnaj vysokadakładnaj i kasietnaj zbrojaj, a vyjaŭlenaje raźmiaščeńnie reziervaŭ dazvalała lohka vyznačyć napramki ŭdaraŭ. Tamu damahčysia faktaru raptoŭnaści ŭdaru pry praryvie abarončych linij stała praktyčna niemahčyma.

Choć, viadoma, mnie možna zapiarečyć, zhadaŭšy toj samy Kurski nastup. Viadoma, takija dziejańni, kali jany apraŭdanyja najpierš čałaviečymi stratami, z abmiežavanymi metami, možna pravieści. Adnak praktyka pakazała, što ŭrešcie izalavany taktyčny praryŭ na vuzkim učastku frontu nie prynosić mienavita nieabchodnaha pośpiechu atakujučamu boku.

Vojski, što abaranialisia, zdoleli skarystacca i technałahičnymi, i taktyčnymi pieravahami i z časam nie tolki nie dali taktyčnamu praryvu pieraraści ŭ apieratyŭny pośpiech, ale paśla sami ažyćciavili taktyčnaje prasoŭvańnie — taksama biez apieratyŭnaha pośpiechu. Košt takich dziejańniaŭ mnie nieviadomy, adnak vidavočna, što jon byŭ nadta vysoki. <…>

Pasoł Ukrainy ŭ Vialikabrytanii Valer Załužny naviedvaje vystavu vajskovaj techniki, 3 krasavika 2025 hoda. Photo by Finnbarr Webster/Getty Images

Pošuki vychadu z tupika

U vajnie Rasii suprać Ukrainy ŭpieršyniu ŭ XXI stahodździ adbyvajecca supraćstajańnie dźviuch — dziakujučy našym partnioram — vysokatechnałahičnych uzbrojenych sił, prykładna roŭnych pa svaich bajavych mahčymaściach, choć i roznych pa pamierach i resursach.

Dośvied užo našaj vajny śviedčyć, što rakiety vysokadakładnaj zbroi vydatkoŭvajucca chutkimi tempami, maštabnyja avijacyjnyja dziejańni akazvajucca skavanymi sistemami supraćpavietranaj abarony, a viadučuju rolu ŭ vajnie ŭzoru 2023 hoda, jak i ŭ časy Druhoj suśvietnaj vajny, nabyvajuć kłasičnyja bujnamaštabnyja bajavyja dziejańni suchaputnych vojskaŭ.

Tak było mienavita tady. I mienavita tady hetaje paniaćcie bujnamaštabnych bajavych dziejańniaŭ suchaputnych vojskaŭ baluča ŭdaryła jašče adnoj prablemaj, jakaja patrabavała vyrašeńnia, — mabilizacyjaj.

Prablema pazicyjnaj vajny vyjaviła jašče adnu zakanamiernaść. Pierachod vajny da pazicyjnaj formy pryvodzić da jaje zaciahvańnia i niasie vialikija ryzyki jak dla Uzbrojenych sił, tak i dla dziaržavy ŭ cełym. Da taho ž heta vyhadna praciŭniku, jaki ŭsialak sprabuje adnaŭlać i naroščvać svaju vajskovuju mahutnaść. Heta, mabyć, było ledź nie najvažniejšym śćviardžeńniem, što staviła pad ryzyku paśpiachovaje viadzieńnie vajennych dziejańniaŭ biez kardynalnaha pierahladu stratehii padrychtoŭki i viadzieńnia vajny.

Valeryj Załužny z hienierałami NATA. Fota: Hałoŭnaje kamandavańnie Uzbrojenymi siłami Ukrainy

Što ž adbyłosia za hetyja dva hady i ci ŭdałosia znajści vychad z hetaha tupika, jaki z punktu hledžańnia resursnaha zabieśpiačeńnia dla Ukrainy ŭžo źjaŭlajecca pradkazalna nieprymalnym? Sprabujem zrazumieć.

Jašče na pačatku 2024 hoda, kali Uzbrojenyja siły Ukrainy raspačali maštabnuju rearhanizacyju sistemy kiravańnia, źviazanuju sa źmienaj kiraŭnictva, rasijskaja vajskovaja navuka razharnuła šyrokamaštabnuju pracu pa pošuku šlachoŭ vychadu z hetaha pazicyjnaha tupika. <…>

Adnym z mahčymych šlachoŭ vychadu z takoha tupika jany ŭbačyli ŭtojenaje nakapleńnie i dalejšaje masavanaje vykarystańnie małych FPV BPŁA i baražujučych bojeprypasaŭ jak dla praryvu abarončych linij, tak i dla źniščeńnia žyvoj siły, fartyfikacyjnych zbudavańniaŭ i braniatechniki na ŭsiu hłybiniu.

Adnak praktyčnaja realizacyja takoha mietadu ŭžo chutka vyklikała sumnievy, bo našy sistemy REB usio jašče imkliva ruchalisia napierad i faktyčna nivielavali hetuju pieravahu. Heta patrabavała ad rasijan raspracoŭki novaj sistemy suviazi i kiravańnia dla hetych BPŁA i baražujučych bojeprypasaŭ.

Ukrainskija vajskoŭcy analizujuć videa ad bieśpiłotnikaŭ. Fota: AP Photo/Libkos

Mienavita heta dało šaniec našym vojskam prymianić braniatechniku dla praviadzieńnia nastupalnych dziejańniaŭ na Kurskim napramku, dzie dobra abaronienaja našymi srodkami REB zachodniaja technika zmahła ździejśnić skačok na terytoryju praciŭnika.

Adnak heta vyklikała i inšy šturšok. Mienavita dla baraćby z našaj technikaj i pieraadoleńnia REB letam (2024 hoda — NN) źjaviŭsia novy vid FPV — ź pieradačaj kamand nie pa radyjo, a pa pravadach, jaki adkryŭ novuju eru supraćstajańnia i novyja vykliki pazicyjnaha tupika.

Usio heta, viadoma, nakłała svoj adbitak na taktyku dziejańniaŭ mienavita piachoty, jakaja pavinna nieści asnoŭny ciažar vajny.

Piachota na prazrystym poli boju

Mienavita piachota stała zakładnikam i achviaraj zachoplenaha BPŁA roznaha typu tak zvanaha nižniaha nieba. Mienavita dziakujučy hetamu pole boju stała absalutna prazrystym i pazbaviła bajavyja dziejańni mahčymaści luboha manieŭru. Miarkuju, jość sens vieści havorku pra suviaź hetaj źjavy i paniaćcia «mabilizacyja». Bo mienavita praź jaje front pavinien zabiaśpiečvacca ludźmi.

Siońnia ahulnaja karcina bajavych dziejańniaŭ zasnavanaja na tym, što vialikaja kancentracyja ludziej navat u abaronie absalutna niemahčymaja. Luboje pavieličeńnie kolkaści asabovaha składu na pazicyjach imhnienna pryviadzie da jaho źniščeńnia ŭdarami FPV abo artyleryi, jakaja budzie danaviedziena praz BPŁA.

Tamu abarona budujecca razhrupavańniem pazicyj i zaniaćciem ich adnosna małymi hrupami, jakija vymušanyja dziejničać aŭtanomna na praciahu peŭnaha času ŭ sapraŭdy zvyšciažkich umovach. Jašče adzin fakt — zona paražeńnia jak udarnymi BPŁA, tak i artyleryjaj, što dziejničajuć sumiesna, pastajanna pašyrajecca. <…>

Bajcy bryhady «Chartyja» pakujuć dron «Vampir» ježaj i vadoj dla bajcoŭ na pieradavoj. Fota: AP Photo/Efrem Lukatsky

Zrazumieła, što heta pryvodzić nie tolki da razbureńnia šlachoŭ łahistyki, ale i da pastupovaha źniknieńnia takoha paniaćcia, jak tył, bo jaho tradycyjnaje raźmiaščeńnie za bajavymi paradkami na adlehłaści mienš jak 40 kiłamietraŭ užo niemahčymaje praz pastajanny ahniavy kantrol praciŭnika.

U vyniku abarona pastupova transfarmujecca ad aktyŭnaha ŭtrymańnia pazicyj, jakija dziejničajuć va ŭzajemadziejańni z druhimi ešałonami, reziervami i ahniavymi srodkami, da vyžyvańnia małych hrup, na jakija pastajanna cisnuć jak dystancyjnyja srodki raźviedki-paražeńnia, tak i «zasypańnie» małymi hrupami piachoty.

Jak vynik, takaja pabudova abarony pryvodzić da razmytaści byccam by sucelnaha piaredniaha kraju, a časam — da faktyčnaha nierazumieńnia realnaha abrysu svaich pazicyj pa rubiažach abarony. Tamu rasijanie vynajšli jašče adno rašeńnie pa pieraadoleńni pazicyjnaha tupika.

Heta tak zvanaja infiltracyja — praniknieńnie asobnych vajskoŭcaŭ i hrup piachoty praciŭnika ŭhłyb našaj abarony praz pramiežki ŭ bajavych paradkach. Usio heta my nahladna ŭbačyli na prykładzie Dabrapolskaha vystupu, Pakroŭska i ŭžo Kupianska.

Takaja ž situacyja i z atakujučymi. Praź niemahčymaść prymianiać vialikuju kolkaść atakujučych praciŭnik litaralna zasypaje našy abarončyja pazicyi atakami nievialikich šturmavych hrup. Jak vynik, bolšaja častka takich atak stanovicca biespaśpiachovaj i pryvodzić da strat siarod nastupajučych. <…>

Pavodle śviedčańnia adnaho vajennapałonnaha, na adnu vynikovuju ataku prypadajuć vosiem biezvynikovych. Usie jany supravadžajucca vialikimi stratami siarod asabovaha składu.

Razam z tym padčas takich atak praciŭnik vykryvaje raźmiaščeńnie našych pazicyj, ahniavych srodkaŭ, naziralnych pastoŭ, źniščaje ich i ŭrešcie prymušaje vykarystoŭvać bojeprypasy i miedykamienty, vymotvaje maralna i fizična asabovy skład na abarončych pazicyjach.

Pavodle rasijskaj taktyki, sa słoŭ taho ž pałonnaha, paśla niaŭdałaj ataki šturmy praciahvajucca datul, pakul dla hetaha jość asabovy skład.

Adnak rana ci pozna, z ulikam mahčymaści z dapamohaj BPŁA pierakryvać nam łahistyku, heta pryvodzić da straty našymi padraździaleńniami pazicyj. A heta viadzie, niesumnienna, da źmieny kanfihuracyi linii sutyknieńnia i stvaraje pahrozu padychodu da inšych pazicyj. I takim čynam, dziakujučy nazvanaj taktycy zasypańnia našych pazicyj vialikaj kolkaściu šturmaŭ małymi hrupami, front bieśpierapynna ruchajecca, na žal, u naš bok.

Darečy, vyraŭnoŭvańnie frontu, viartańnie stračanych pazicyj adbyvajecca za košt tych ža šturmavych padraździaleńniaŭ absalutna takim ža sposabam, u vyniku čaho adbyvajecca naturalnaje «ścirańnie» hetych padraździaleńniaŭ z čakanym vynikam, apisanym vyšej, bieź pierśpiektyŭ hłybokaha praryvu.

Jašče adnym aśpiektam, jaki pavinien byŭ by strymlivać takija dziejańni, źjaŭlajecca abaviazkovaje svoječasovaje vyjaŭleńnie praciŭnika i svoječasovaja reakcyja ahniavymi srodkami mienavita dziakujučy BPŁA. Adnak užo ciapier miescy zapusku i sami apieratary stali pryjarytetnymi celami.

Ukrainski vajskoviec praviaraje abstanoŭku z dapamohaj bieśpiłotnika ŭ niepasrednaj blizkaści ad linii frontu kala Aŭdziejeŭki (Danieckaja vobłaść). Piatnica, 17 lutaha 2023 h. Fota: AP / Libkos

Vyklik dla Ukrainy: abarona sałdata ŭ «zonie źniščeńnia»

Takim čynam, padsumoŭvajučy padziei, što razhortvajucca tolki na poli boju, možna kanstatavać, što pazicyjny tupik sapraŭdy jość, jon maje charakternyja prykmiety, adnak nazirajecca ŭstojlivaja tendencyja da vychadu ź jaho mienavita z boku Rasii.

Imavierna, pakul nie budzie znojdzieny sposab vyjści z hetaha tupika, majučy dastatkova čałaviečaha resursu dla «zasypańnia» našych pazicyj i «infiltracyi», Rasija praciahnie fizična vymotvać našy vojski, spałučajučy šturmy z naniasieńniem maksimalnych strat.

U jaje stratehii «vajny na źniasileńnie» takija straty śviadoma dapuskajucca: bajavyja dziejańni zaklikanyja zabiaśpiečyć uzrovień strat, što stanoviacca nieprymalnymi dla nas, i adnačasova padtrymlivać pastajannuju sacyjalnuju napružanaść, u pryvatnaści praz uzmacnieńnie mabilizacyjnych mierapryjemstvaŭ.

Jak vynik, takoje sistematyčnaje źniasileńnie sił i srodkaŭ rana ci pozna abierniecca poŭnym «vyharańniem» sił, što abaraniajucca. Mahčymy šlach vychadu z tupika mienavita na poli boju Rasija taksama bačyć u rasčystcy «bližniaha nieba», jakoje vykarystoŭvajuć BPŁA taktyčnaha ŭzroŭniu.

Usio pryviedzienaje vyšej zaachvočvaje nas najpierš šukać šlachi supraćdziejańnia BPŁA taktyčnaha ŭzroŭniu, kab zachavać žyćcio i zdaroŭje mienavita tych vajskoŭcaŭ, jakija vykonvajuć zadańni jak na linii bajavoha sutyknieńnia, tak i pa-za jaje miežami.

Treba zrazumieć, što praz prazrystaje pole boju tysiačy dronaŭ i sensaraŭ sfarmavali ŭžo bolš jak 20‑kiłamietrovuju kill zone (zonu źniščeńnia) z vysokaj imaviernaściu paražeńnia, dzie kožny ciepłavy śled, radyjosihnał ci zališni ruch vyklikaje nieadkładnuju reakcyju, nakiravanuju na źniščeńnie. Faktyčna hibiel, ranieńnie ci psichičny złom źjaŭlajucca niepaźbiežnymi nastupstvami praciahłaha znachodžańnia na piarednim krai ŭ sučasnych umovach. <…>

Nas čakaje dalejšaje ŭskładnieńnie situacyi. Heta mahčyma praz raźvićcio technałohij štučnaha intelektu, što pryviadzie da źjaŭleńnia spačatku paŭ-, a paśla całkam aŭtanomnych udarnych sistem, jakija pryniasuć vyšejšy, jakasna novy ŭzrovień pahrozy dla čałavieka na poli boju.

Reakcyjaj na taki vyklik hipatetyčna moh by stać vyvad čałavieka ź linii bajavoha sutyknieńnia i zamiena jaho rabatyzavanymi sistemami. Vidavočna, što taki krok minimizavaŭ by straty asabovaha składu ad atak udarnych dronaŭ i raźviedvalna-ahniavych kompleksaŭ. Adnak treba kanstatavać, što adsutnaść technałohij i sučasny ŭzrovień raźvićcia bieśpiłotnych i aŭtanomnych sistem jašče nie daje mahčymaści zamianić čałavieka ŭ jakich-niebudź maštabach na poli boju.

Akramia taho, naviazanaja nam taktyka «zasypańnia šturmami» na hety momant usio jašče budzie patrabavać najaŭnaści na pazicyjach mienavita padrychtavanaha asabovaha składu, choć, viadoma, nie ŭ vialikaj kolkaści. Takim čynam, adziny vychad siońnia palahaje ŭ jak maha chutčejšym vynachodstvie srodkaŭ ci sistem, jakija pavysiać vyžyvalnaść asabovaha składu. Usio heta, viadoma, niepasredna źviazana z pytańniami mabilizacyi i padrychtoŭki. 

Heta niaprostaja zadača, bo patrabuje nie tolki raspracoŭki i maštabavańnia nieabchodnych technałahičnych rašeńniaŭ, ale i fundamientalnaha pierahladu formaŭ i sposabaŭ prymianieńnia i, jak vynik, struktury Uzbrojenych sił u častcy, što budzie tyčycca supraćdronavaj abarony.

Naprykład, raniej funkcyja abarony fakusavałasia na pahrozach z boku artyleryi, avijacyi, navat strałkovaj zbroi, zbroi masavaha paražeńnia, jakija pastajanna stvarali ryzyku fizičnaha źniščeńnia abo ranieńnia. Ciapier ža treba stvaryć sistemu supraćdziejańnia novaj pahrozie ŭ vajnie novaha typu — dronam. Bo mienavita jany stali asnoŭnym faktaram, jaki pryvodzić da strat asabovaha składu i, adpaviedna, upłyvaje na vynik bajavych dziejańniaŭ.

Šlach da pieramohi: technałahičnaja inicyjatyva i dziaržaŭnaja stratehija

Stanam na siońnia mienavita prymianieńnie ŭdarnych BPŁA vyklikaje amal 80% strat siarod asabovaha składu i techniki. Heta śviedčyć pra toje, što srodki achovy papiaredniaha pieryjadu, takija jak fartyfikacyjnaje abstalavańnie, braniravańnie bajavych mašyn, navat indyvidualnaja bronieachova, nivielavanyja maštabam prymianieńnia, latalnaściu i dakładnaściu sučasnych BPŁA. Usio heta stavić pad pytańnie i padrychtoŭku da bajavych dziejańniaŭ, dzie treniroŭka čałaviečych jakaściaŭ nie dasiahnie chutkaści reakcyi i dakładnaści rabatyzavanaj sistemy, što kirujecca štučnym intelektam.

Naziemny rabatyzavany kompleks RATSEL S. Fota: ratel.ukraine / instagram

Takim čynam, pakul Rasija vykarystoŭvaje technałohii i zakidaje našy pazicyi ŭsio novymi i novymi žyvymi ludźmi, naviazvajučy nam mienavita takuju taktyku, nam patrebny inšy šlach — pošuk nadziejnaha instrumienta strymlivańnia zabojčaj siły novaj zbroi.

Dla razumieńnia pošuku šlachoŭ takoj achovy najpierš nieabchodna razumieć sutnaść samoha pracesu raźvićcia technałohij i praduhledzieć mienavita budučyja vykliki.

Vidavočna, zhadanaja mnoj u 2023 hodzie «ličbavaja apieracyja» maje sens, u jakim varta razhladać sučasnaje pole boju jak adzinuju intehravanuju sietku mienavita kibierfizičnych sistem.

Heta aznačaje, što bieśpiłotnyja i rabatyzavanyja sistemy na poli boju spałučajucca praz sensary i dapamožnuju infrastrukturu kiravańnia i suviazi z prahramnym zabieśpiačeńniem. Mienavita ŭ hetym ličbavym poli miechaničnyja sistemy (ciapier heta BPŁA i NRK) spałučajucca z prahramnym kiravańniem dla zabieśpiačeńnia jak situacyjnaj daśviedčanaści, tak i kaardynacyi i vykanańnia bajavych zadač u režymie realnaha času.

Stanam na siońnia vidavočna, što hetaja kibierfizičnaja sistema funkcyjanuje mienavita praź sietku pryład, jakija jak źbirajuć i tranślujuć vizualnyja, akustyčnyja, siejśmičnyja i inšyja danyja na punkty kiravańnia abo pramiežkavyja sistemy apracoŭki infarmacyi, tak i vykonvajuć peŭnyja dziejańni pa kamandach z punktaŭ kiravańnia.

Usio heta, viadoma, adbyvajecca praź sietku suviazi, jakaja zastajecca adnym z hałoŭnych słabych miescaŭ na sučasnym vysokatechnałahičnym poli boju.

Adnak vidavočna, što praz uraźlivaść mienavita sistem suviazi buduć raźvivacca aŭtanomnyja sistemy, dzie asnoŭny masiŭ apracoŭki infarmacyi, analizu abstanoŭki i pryniaćcia rašeńniaŭ budzie adbyvacca niepasredna «na borcie». Umiašańnie z boku centralnaha kiravańnia praduhledžvajecca tolki ŭ asobnych abo niaštatnych situacyjach. Mahčyma, mienavita takija sistemy buduć zdolnyja nie tolki efiektyŭna vykonvać zadańni pa paražeńni, ale i zabiaśpiečvać nadziejnuju abaronu.

Takim čynam, dla realizacyi hetaj zadačy nieabchodna vyrašyć šerah klučavych prablem na dziaržaŭnym uzroŭni:

1. Stvaryć vyraznuju stratehiju i miechanizmy vyrašeńnia prablemy raźvićcia mienavita pieradavych abaronnych technałohij na nacyjanalnym uzroŭni. <…>

2. Mabilizavać nieabchodnuju kolkaść śpiecyjalistaŭ najpierš u halinie soft-rašeńniaŭ, nieabchodnych dla raspracoŭki, ukaranieńnia, intehracyi i dalejšaj padtrymki takich rašeńniaŭ. <…>

3. Vyrašyć prablemu dostupu da mikrapracesaraŭ (čypaŭ). <…>

4. Skarystacca z užo dastupnaha ekspartu abaronnych technałohij dla farmiravańnia najpierš aljansaŭ u śfiery biaśpieki i vykarystańnia technałahičnych i navukovych mahčymaściaŭ budučych partnioraŭ.

5. Zabiaśpiečyć poŭnuju navukovuju i technałahičnuju izalacyju Rasii. Adnačasova skancentravacca na vykarystańni navukovaha i daśledčaha patencyjału Zachadu <…>

Vidavočna, što pieramoha Ukrainy siońnia — heta pazbaŭleńnie Rasii mahčymaści naviazvać svaje ŭmovy praz vajnu. Heta prahrama-minimum dla vyžyvańnia. <…>

Tolki ŭkaraniajučy vajskovyja inavacyi, Ukraina moža kampiensavać tradycyjny niedachop resursaŭ i nanieści niepraparcyjnyja straty Rasii. Adnak Rasija taksama ŭśviedamlaje heta i ŭžo robić kroki, jakija my adčuvajem.

Pieravaha Ukrainy palahaje ŭ jaje ludziach, jakija nie tolki spynili voraha, ale i ŭžo pieratvaryli krainu ŭ centr inavacyj na poli boju.

Vidavočna, što mienavita inavacyi pryviaduć da prymianieńnia stratehii ŭstojlivaha supracivu va ŭmovach kali nie pastajannaj vajny, to pastajannaj varožaści. Heta daść nam mahčymaść vyžyvać, adaptavacca i pieramahać bieź iluzij, pieratvaryŭšy vajnu ŭ apieratyŭna biessensoŭnuju dla Rasii.

Ale dla hetaha vielmi važna znoŭ pierachapić i zachoŭvać technałahičnuju inicyjatyvu, prymušajučy Rasiju prystasoŭvacca, vytrymlivać cisk i abaraniać siabie.

Kamientary da artykuła