U Varšavie šmatdzietnuju biełaruskuju siamju vysialajuć z kvatery za nieapłatu. Ale jany ŭpeŭnienyja, što navat pierapłacili
Fiodar z žonkaj i čatyrma dziećmi dva hady arandavali kvateru ŭ Varšavie. Z uładalnikam byli niezvyčajnyja damoŭlenaści: jon abiacaŭ dadać meblu i techniku, a biełarus — zrabić kaśmietyčny ramont. Ale ni adzin, ni druhi całkam abiacańni nie vykanaŭ. Uskładniłasia kanfliktami, jakija skončylisia vyklikam palicyi i ŭzłomam dźviarej. Most vysłuchaŭ abodva baki.
Uvachod u kvateru paśla taho, jak pilili bałharkaj. Fota z archivu Fiodara
Paśla pierajezdu ŭ Polšču siamja hod žyła ŭ centry dla biežancaŭ. Ale ŭ niejki momant daviałosia źjechać i chutka šukać novaje žytło. Znajomy paraiŭ Fiodaru arendadaŭcu, u jakoha sam raniej arandavaŭ kvateru. U adroźnieńnie ad mnohich, jon pahadziŭsia pryniać šmatdzietnuju siamju.
Arenda kaštavała 3800 złotych (kala 900 jeŭra). Fiodar z žonkaj pahadzilisia na hetuju sumu, ale z umovaj, što ŭłaśnik palepšyć žyllovyja ŭmovy.
— U kvatery nie było mebli. Usio, što było na kuchni, [pryjšłosia vykinuć]. Plita žachlivaja, joj kala 40 hadoŭ. U chaładzilnika dźviercy nie zakryvalisia ščylna. Byŭ pach z rakaviny na kuchni, — kaža mužčyna.
Dasiahnuli taksama vusnaj damoŭlenaści: Fiodar zrobić kaśmietyčny ramont (jon — majstar), a ŭzamien Marcin, ułaśnik kvatery, źmienšyć arendnuju płatu. Adnak pa słovach biełarusa, praca kaštavała «śmiešnuju» sumu — 7 000 złotych (1650 jeŭra) za 43 m².
«Nie było sensu vyciskać ź jaho kožnuju kapiejku»
I Fiodar, i Marcin vykanali svaje abaviazki tolki častkova.
Pavodle biełarusa, praź niekalki tydniaŭ ułaśnik pryvioz nadzimany matrac, kab ciažarnaja žonka Fiodara nie spała na padłozie, a praź miesiac — łožak i pralnuju mašynu. Paźniej źjavilisia kanapa, dziciačy łožak, stoł i kresły, dźvie nievialikija šafy i kamod. Ale hałoŭnaha — palapšeńnia na kuchni — siamja nie dačakałasia.
— Ja zrabiŭ ramont «pad kluč» u adnym pakoi. Jon zapłaciŭ 2 000 złotych (470 jeŭra). Za druhi pakoj — 500 złotych (120 jeŭra), choć ja jaho taksama aceńvaŭ u 2 000 (470 jeŭra). U vyniku ja vykanaŭ 70 % pracy, to-bok jon vinny byŭ jašče 2 500 złotych (590 jeŭra). Ale jon vielmi skvapny. Ja sabraŭ usiu meblu — jon zapłaciŭ 50 złotych (12 jeŭra). Nie było sensu zmahacca. Ja nie chacieŭ biaspłatna praciahvać palapšać umovy ŭ jaho kvatery.
Akramia taho, biełarus vyrašyŭ, što pravodzić ramont i adnačasova žyć z tryma dziećmi i ciažarnaj žonkaj niemahčyma. Tamu jon prypyniŭ ramont i paviedamiŭ pra heta arendadaŭcu.
Ale siamja praciahvała žyć u kvatery i pieryjadyčna źviartałasia z prośbami likvidavać pałomki. Ułaśnik abiacaŭ, ale, jak tolki atrymlivaŭ arendnuju płatu, ščaśliva zabyvaŭ pra ich.
«Hatova ciapier vyjści ŭ akno»
U lipieni 2025 hoda termin arendy skančaŭsia. Ułaśnik pryjechaŭ za apłataj za dva miesiacy — červień i lipień. U adkaz Fiodar zapatrabavaŭ albo vypravić pałomki (u tym liku zamianić paškodžany miechanizm bałkonnych dźviarej), albo źnizić arendnuju płatu da rynkavaha ŭzroŭniu. Ułaśnik kateharyčna admoviŭsia. Uźnik kanflikt.
— My pieražyli prychody milicyi ŭ Minsku, akupacyju Bučy. U nas PTSR — i ŭ žonki, i ŭ mianie. U mianie jaho dyjahnastavali jašče va Ukrainie — paśla pieražytaha ŭ Biełarusi. Jon heta viedaŭ, ale pačaŭ pavyšać hołas pry žoncy. Skazaŭ: «Ja nie praciahvaju damovu». Žoncy stała drenna…
— Jana kaža: «Mnie tak drenna, što ja hatovaja zaraz vyjści ŭ akno». Jaje nastolki zamučyła hetaja situacyja, što jana skazała takija strašnyja rečy. Što ŭ Biełarusi nas mučyŭ u svajoj kvatery AMAP, što va Ukrainie my pieražyli vajskovuju akupacyju, rasijskich žaŭnieraŭ. I tut, u Polščy, my sutykajemsia z tym, što ludzi tak pastupajuć, — kaža mužčyna.
Ja baču, jana zaraz praŭda skoknie z bałkona. U nas čaćviorty pavierch. Kab jana hetaha nie zrabiła, ja skazaŭ, što sam vyskaču ŭ akno, kali jon nie pakinie pamiaškańnie.
Marcin vyjšaŭ z kvatery, ale vyklikaŭ palicyju.
«Zanadta bujnyja parušalniki spakoju»
Patrul pryjechaŭ prykładna praz 15 chvilin. Fiodar nie adkryŭ.
— U žonki i dziaciej dakumienty ŭ paradku: u ich dadatkovaja abarona. U mianie — admova. Ja padaŭ apielacyju, ale jaje nie ŭchvalili. Ciapier majoj spravaj zajmajecca inšy juryst.
Praz začynienyja dźviery Fiodar paviedamiŭ palicyi, što kanflikt budzie vyrašać praz sud. Patrul źjechaŭ. Dalej — pa słovach biełarusa — Marcin pačaŭ chadzić pa susiedziach, kab nazvać siamju «bujnymi parušalnikami spakoju».
Fiodar kaža, što ŭ pačatku 2025 hoda adrazu niekalki razoŭ pryjazdžała palicyja — susied paviercham vyšej prychodziŭ paśla źmieny i žadaŭ adpačyć, a dzieci byli ceły dzień doma z-za marozu. Patrul pryjechaŭ u 21:20 — kali siamja ŭžo lahła spać.
Toj ža viečar Marcin napisaŭ, što nie praciahvaje damovu «z-za parušeńnia cišyni i častych vyklikaŭ palicyi». Adpraviŭ heta praz SMS i Telegram.
«Praces moža zaniać hod»
Siamja źviazałasia ź jurystam. Toj rastłumačyŭ, što ŭłaśnik maje prava nie praciahvać damovu i vysielić praz sud. Ale pakolki ŭ kvatery žyvuć niepaŭnaletnija, heta možna zrabić tolki na padstavie sudovaha rašeńnia.
Taksama nie była zaklučana «akazijanalnaja» damova, jakaja dazvalaje chutkaje vysialeńnie.
— My jamu tłumačyli, što moža być sud. Ale praces moža zaniać hod. I ŭsio hety čas my tut žyviom, kali tak vyrašym. Za hety čas z nas zapatrabujuć u lepšym vypadku tolki rynačnuju arendu i vydatki, — tłumačyć biełarus.
«Jon tarhujecca — my šukajem kampramis»
Paralelna siamja aktyŭna šukała varyjant dla pierajezdu. Pa słovach mužčyny, znajści novaje žyllo z čatyrma maleńkimi dziećmi — zadača nie z prostych.
— U nas byŭ adzin varyjant — z 1 žniŭnia. Ja napisaŭ Marcinu i prapanavaŭ sustrecca, kab vyrašyć usie našy jurydyčnyja pytańni. Pieršaje — padpisać adsutnaść pretenzij ź jaho boku. U nas nidzie pa dakumientach nie było prapisana, što ja mieŭ prava rabić ramont. Tamu jon moža zapatrabavać [viarnuć pamiaškańnie ŭ pieršapačatkovy vyhlad]. Plus pa dakumientach my pryniali pamiaškańnie ŭ spraŭnym stanie, choć jano nie było ŭ spraŭnym stanie. Heta moj jurydyčny kasiak, — pryznaje mužčyna.
Druhoje patrabavańnie Fiodara tyčyłasia raniej vykananych im ramontnych rabot-mužčyna nastojvaŭ na spraviadlivaj apłacie i byŭ hatovy abmiarkoŭvać jaje pamier. Treciaje-viartańnie roźnicy pamiž faktyčna vypłačanaj arendnaj płataj za dva hady i realnaj rynkavaj koštam žylla z ulikam jaho faktyčnaha stanu.
— Ja paličyŭ, što heta ad 10 da 20 tys.złotych (2360 — 4700 jeŭra). Za dva hady suma arendy — 91.200 złotych (21 500 jeŭra). Kali adniać 20 tys. złotych i padzialić na 24 miesiacy, atrymajecca 2.967 złotych (700 jeŭra). Heta abjektyŭnaja cana, jakaja adpaviadaje umovam. Kali adniać 10 tys. (2360 jeŭra)— heta 3384 złotych u miesiac (800 jeŭra), — dzielicca padlikami biełarus. — I heta nie ŭltymatum. Heta abmiarkoŭvajecca pytańnie.
Arendadaŭca pahadziŭsia na sustreču, ale ŭ pryznačany čas tak i nie pryjechaŭ. A siamja ŭpuściła varyjant dla pierajezdu i zastałasia žyć u kvatery.
«Łamali dźviery bałharkaj»
Praz tydzień ułaśnik sam vyjšaŭ na kantakt i paprasiŭ sustrecca nie ŭ kvatery. Jany sustrelisia na terytoryi ŽK. Fiodar paŭtaryŭ svaje patrabavańni. Marcin adkazaŭ:
— Ja nie žadaju ničoha čuć. Vy pavinny zapłacić i źjechać. Ja ničoha nie budu padpisvać. I dadaŭ: «Ja chaču ŭ kvateru».
Fiodar admoviŭsia, bo bajaŭsia za dziaciej. Marcin vyklikaŭ palicyju. Ale supracoŭniki prosta stajali la dźviarej i pajechali.
Paźniej ułaśnik vyklikaŭ śpiecyjalista — i pačaŭ łamać dźviery bałharkaj. Byli — ułaśnik, žančyna, dvornik i čałaviek z bałharkaj. Fiodar prasiŭ nie łamać, žonka vyklikała palicyju. Kali patrul pryjechaŭ, dźviery ŭžo byli złamanyja.
Fiodar prasiŭ pryniać zajavu i zabiaśpiečyć biaśpieku, ale patrul admoviŭsia — skazali, treba źviartacca ŭ adździeł.
— Mianie prymusili padpisać, byccam by my zaŭtra źjedziem. I pahražali, što praciahnuć łamać dźviery.
«Mohuć być takija prablemy»
Na druhi dzień ranicaj niechta praź dzirku ŭ dźviery zajaviŭ, što novy arandatar padpisaŭ damovu z 1 žniŭnia. Fiodar zapytaŭ dakumient i pahražaŭ palicyjaj — mužčyna adyšoŭ.
— Juryst skazaŭ, što ŭłaśnik maje prava tak zrabić. Mohuć być takija prablemy. My šukajem žyllo. My nie na miažy biednaści. My možam apłačvać arendu. Ale nam niama kudy źjazdžać. Jak šmatdzietnaja siamja, my možam raźličvać na sacyjalnaje žyllo, žonka padaje dakumienty — ale heta doŭhi praces.
Fiodar pa-raniejšamu kansultujecca ź jurystami. Žonka dvojčy chadziła ŭ palicyju — ale atrymała admovy. Pieršy raz joj skazali prynieści šmat papier ź dziciem — było niazručna. Druhi raz pryniali zajavu, ale potym admovili. Jana dała prośbu zafiksavać admoŭ — ale admovili.
Siamja nakiravała skarhi ŭ palicyju, prakuraturu i da ambudsmiena. Pakul pryjšło tolki zaprašeńnie dać pakazańni ŭ žniŭni.
Šantažavaŭ i patrabavaŭ hrošy za toje, što źjedzie
Most źviazaŭsia z druhim bokam kanfliktu — ułaśnikam kvatery Marcinam. Mužčyna śćviardžaje, što pry zaklučeńni damovy arendy damoŭlenaści z arandatarami byli zusim inšyja. Tak, Fiodar pavinien byŭ adramantavać kvateru za ahavoranuju sumu (jakuju surazmoŭca nie nazyvaje), ale ŭ vyniku nie skončyŭ ramont, zajaviŭšy, što dla jaho heta akazałasia niavyhadna.
Marcin paćvierdziŭ, što za svoj košt kupiŭ u kvateru meblu (u tym liku dziciačuju) i pralnuju mašynu. Jon padkreśliŭ, što ŭsie hetyja rečy jamu samomu nie byli patrebnyja — jon tolki chacieŭ dapamahčy biełarusam.
Adnak, na dumku Marcina, ź ciaham času Fiodar pačaŭ prajaŭlać zališniuju patrabavalnaść i čaplacca da drobiaziaŭ. Naprykład, prasiŭ zamianić uščylnialnyja humki na voknach. Arendadaŭca ličyć, što heta kapryz, a nie realnaja nieabchodnaść.
Marcin sapraŭdy vyrašyŭ skasavać z žycharami damovu arendy. Jak jon patłumačyŭ, pryčynaj stali nieadnarazovyja vykliki palicyi susiedziami. Pavodle jaho słoŭ, heta było prynamsi čatyry razy z pačatku hoda, a z kvatery čulisia kryki, huki źbićcia, płač žančyny i dziaciej.
Marcin ličyć, što Fiodar prajaŭlaje ahresiju da svajoj žonki i nie žadaje mieć spravu z arandaŭcaŭcami, što vyklikaje zaniepakojenaść u navakolnych.
Kali arandadaŭca paprasiŭ siamju źjechać, Fiodar, pavodle jaho słoŭ, pasprabavaŭ jaho šantažavać. Marcin kaža, što maje fatahrafii patrabavańniaŭ, jakija biełarus dasłaŭ jamu ŭ Telegram u vyhladzie źnikajučych paviedamleńniaŭ. Ź ich nibyta vynikaje, što Fiodar zhodny źjechać tolki za hrašovuju kampiensacyju.
U advarotnym vypadku, śćviardžaje Marcin, jon pahražaje vydatkami, jakija mohuć skłaści da 250 000 złotych (kala 60 tysiač jeŭra). Fatahrafii, što paćviardžajuć hetyja słovy, surazmoŭca redakcyi na momant razmovy nie padaŭ. Paźniej žurnalisty niekalki dzion sprabavali źviazacca z mužčynam pa telefonie i elektronnaj pošcie, ale im heta nie ŭdałosia.
Barykadujecca i nie pakazvaje dakumienty
Marcin pryznajecca, što spačatku nie chacieŭ davodzić situacyju da kanfliktu. Adnak, pavodle jaho słoŭ, padčas adnoj z apošnich sustreč Fiodar nibyta pierajšoŭ miežy — pačaŭ pahražać jamu źbićciom, a kali Marcin admoviŭsia pakinuć kvateru, vyciaśniŭ jaho siłaj.
Arendaŭca aburany tym, što nie maje dostupu da ŭłasnaj nieruchomaści. Jon śćviardžaje, što źviartaŭsia ŭ palicyju, adnak heta nie dapamahło: Fiodar barykadujecca ŭnutry i admaŭlajecca pakazvać dakumienty.
Marcin padkreślivaje, što nie choča bolš mieć nijakich spraŭ ź Fiodaram. Pavodle jaho słoŭ, jon užo zdaŭ kvateru inšamu arandataru i nastojvaje na tym, kab biełaruskaja siamja pakinuła žyllo. Taksama ŭłaśnik patrabuje vypłacić zapazyčanaść za apošnija dva miesiacy arendy.