Jak siońnia žyvuć Kuźniečyki, jakija amal dva hady chavalisia ŭ pasolstvie Šviecyi, kab nie trapić u kipciury siłavikoŭ?
Mnohija pamiatajuć historyju Uładzisłava i Vitala Kuźniečykaŭ, syna i baćki, jakija pieraskočyli płot pasolstva Šviecyi ŭ Minsku i zastalisia tam na hod i dzieviać miesiacaŭ, kab nie trapić u ruki siłavikoŭ. Pryčynaj ich pieraśledu i zaviadzieńnia kryminalnaj spravy staŭ udzieł u mirnaj akcyi ŭ Viciebsku 6 vieraśnia 2020 hoda. Tady ludziej pačali žorstka zatrymlivać, Vitala źbili, ale syn pry dapamozie inšych zmoh adbić baćku ŭ milicyjanieraŭ.
Paśla hoda i dzieviaci miesiacaŭ na terytoryi dyppradstaŭnictva amal pad nosam u HUBAZiKa i KDB, z pastajannym nazirańniem, siamji ŭdałosia ŭciačy ź Biełarusi ŭ Łatviju. Pasolstva jany sa stracham pakidali na dypłamatyčnaj mašynie — nibyta jechali na miedycynskaje abśledavańnie. Paśla było žyćcio ŭ łahiery dla biežancaŭ i praciahłaje čakańnie lehalizacyi.
«Naša Niva» daviedałasia, jak žyvie siamja siońnia.
Vital i Uładzisłaŭ Kuźniečyki. Fota: Andrej Stronin, «Lusterka»
Paśla atrymańnia statusu biežancaŭ u Łatvii z dazvołam na pracu i pieramiaščeńnie pa Jeŭrasajuzie Kuźniečyki pierabralisia ŭ Polšču.
«My abodva pracujem na siabie: ja — u śfiery kryptavalut i handlu, tata ž zajmajecca dastaŭkaj na asabistym aŭto. Pieršy čas ja pracavaŭ u taksi i, dziakujučy hetamu, dobra adčuŭ krainu i miascovych ludziej. Polšča — vielmi pryjaznaja kraina z takimi ž ludźmi», — raskazvaje Uładź.
Da jaho taksama dajechali členy jaho siamji — žonka i dzieci, čamu jon vielmi rady, bo biehčy z krainy, viadoma, pryjšłosia bieź ich — praciahłaje rasstańnie vymotvała abodva baki.
Pakul Uładź z baćkam žyli ŭ šviedskaj ambasadzie (u 2020-m na ich zaviali spravu pavodle artykuła 364 KK — hvałt u dačynieńni da siłavikoŭ), prapuścili płanavyja abśledavańni pa zdaroŭi. Padčas vyrazańnia apiendycytu va Uładzia vyjavili złajakasnuju puchlinu, jakuju jon pavinien byŭ praviarać kožnyja paŭhoda. Taksama chłopiec pakutavaŭ na častkovuju atrafiju zrokavaha nierva. Prablemy sa zrokam byli i ŭ baćki: jon pačaŭ paharšacca paśla taho, jak jamu zalili vočy piarcovym bałončykam padčas akcyi.
«Ciapier sa zdaroŭjem, na ščaście, usio stabilna. Ja prachodžu kantrolnyja abśledavańni. Jak i treba — kožnyja paŭhoda. Baćka taksama pad nazirańniem, ale nijakich surjoznych skarhaŭ na hety momant u nas niama».
Paralelna z pracaj Uładź zajmajecca aličboŭkaj svaich dziońnikaŭ, jakija vioŭ u šviedskaj ambasadzie — usie jany lahuć u asnovu jaho budučaj knihi.
«Zaraz ja pišu čarnavik i staŭlu sabie dedłajn skončyć ź im da Novaha hoda. Z taho, što mahu pakul raskazać: tam budzie vielmi šmat cikavych detalaŭ, jakija my nikoli nie raskazvali raniej žurnalistam. Kali ja nie zmahu davieści tekst da finalnaha vyhladu sam, byŭ by vielmi rady znajści prafiesijanała — redaktara ci suaŭtara, jaki b dapamoh aformić hety raspovied u paŭnavartasnuju knihu. Ja adkryty da prapanovaŭ — historyja sapraŭdy vartaja taho, kab jaje pračytali».
Uładź raskazvaje, što časam jamu telefanujuć znajomyja ź Biełarusi, pytajučy: «Nu jak ty tam, trymaješsia?»
«A ja žyvu svabodna, pracuju, raźvivajusia. Tak, pieršy čas było ciažka. Ja z ranku da nočy ščyravaŭ, pracavaŭ u taksi, kab zarabić patrebnuju mnie sumu na ŭłasnuju spravu. Usio atrymałasia. Kali b pryjšłosia, ja b znoŭ pajšoŭ tym ža šlacham. Zaraz ja nie bajusia pačynańniaŭ. Ja zrazumieŭ: navat kali niešta nie atrymajecca — heta nie kaniec. Hałoŭnaje — pasprabavać.
Znachodziačysia ŭ ambasadzie, ja asensavaŭ, chto jość chto ŭ maim kole. Mienavita hety šlach daŭ mnie bolšuju ŭpeŭnienaść u sabie. Ambasada stała dla mianie škołaj unutranaj mocy, i hety dośvied ja b ni na što nie pramianiaŭ».
Uładź Kuźniečyk, 2025 hod. Fota z asabistaha archiva hieroja
Biełarusam unutry krainy Uładź raić nie tracić pačućcio realnaści:
«Toje, što vy na svabodzie, nie značyć, što tak budzie zaŭsiody. U mianie niadaŭna znoŭ aryštavali znajomych za ŭdzieł u pratestach-2020. Minuła piać hadoŭ, a represii praciahvajucca. Kali vam niešta pahražaje, nie treba dumać, što ŭsio abydziecca, i kali jość šaniec źjechać, lepš z hetym nie zaciahvać. Svaboda i biaśpieka — nie pustyja słovy, vy zrazumiejecie heta tolki kali ich stracicie. Ci naadvarot — kali atrymajecie heta znoŭ».
Tym, chto ŭ emihracyi, Uładź žadaje trymacca.
«Kali ŭ vas jość meta — usio realna, i moj dośvied heta pakazvaje. Hałoŭnaje — nie apuskać ruki. U Jeŭropie chapaje mahčymaściaŭ, važna ich pabačyć i ŭziać svajo. Kali vam ciapier składana, pobač niama blizkich, vy adčuvajecie siabie samotna, nie zabyvajcie, što amal u kožnaj krainie jość takija ž biełarusy, jak vy. Jość dyjaspary, ludzi, jakija vas zrazumiejuć. Abjadnoŭvajciesia, razmaŭlajcie, šukajcie svaich — paviercie, vy nie adzin. Kali niechta čytaje heta i adčuvaje samotu — ja sam zaŭsiody rady kamunikacyi — pišycie».