Što budzie ź Cichanoŭskim, kali ejfaryja spadzie?
Najaŭnaść takich lidaraŭ krytyčna važnaja tady, kali adčyniajecca akno mahčymaściaŭ i važna ź jaho skarystacca. Ale ci jość dla ich niša ciapier, razvažaje historyk Aleś Paškievič.
Śviatłana i Siarhiej Cichanoŭskija ŭ Varšavie, 27 červienia 2025. Fota: Getty Images
Historyk Aleś Paškievič piša ŭ fejsbuku, što ŭściešany vyzvaleńniem błohiera i palitviaźnia Siarhieja Cichanoŭskaha. Ale zadajecca pytańniem: ci jość ciapier niša dla dziejačoŭ kštałtu Cichanoŭskaha?
«U čaćviarhovym vystupleńni ŭ Varšavie ŭ pramovach Cichanoŭskaha vyrazna hučali mabilizacyjnyja notki — maŭlaŭ, ja budu zmahacca, ja zvalu režym, ničoha nie bajusia i vy nie bojciesia, mnie patrebna padtrymka — idzicie za mnoj. Niamała, darečy, apazicyjanieraŭ u demakratyčnym asiarodku i raniej narakali, što treba dziejničać bolš rašuča, usim abjadnoŭvacca i pačynać niešta rabić — majučy na ŭvazie, što toj ža Ofis Cichanoŭskaj ničoha nie robić z taho, što treba rabić. I voś tut Siarhiej Cichanoŭski jak by rašuča nastrojeny ŭsich, chto prahnie «sapraŭdnaj dziejnaści», pastroić u kałony i kudyści pavieści.
Pytańnie tolki — kudy? Ja asabista nie ŭpeŭnieny ŭ tym, što biełaruskaja demakratyčnaja supolnaść u ciapierašnich umovach patrabuje mienavita mabilizacyi, mienavita dziejačaŭ naporystaha, tarannaha typu. Tak, heta vielmi pažadana pad niejkuju kankretnuju kampaniju — ci to vybary, ci to šturm rejchstaha, ci to niešta jašče, zrazumiełaje i bačnaje na haryzoncie.
Inšymi słovami — najaŭnaść takich lidaraŭ krytyčna važnaja tady, kali na niejki, čaściej za ŭsio niepraciahły čas adčyniajecca akno mahčymaściaŭ i važna ź jaho skarystacca.
Ale pry ciapierašnim našym marafonie hetaje akno niedzie ŭ dalokim tumanie, a tamu i lubaja mabilizacyja supolnaści ničoha pa sutnaści nie daje».
Na dumku historyka, ciapier na emihracyi cenicca pieradusim mazolnaja i sistemnaja, instytucyjnaja praca. «A sprabavać padymać niekaha ŭ Biełarusi pry ciapierašnim zabietanavańni ŭsioj prastory nie tolki bieśpierśpiektyŭna, ale i ŭvohule škodna», — ličyć jon.
«Nieadnaznačnyja pierśpiektyvy i zapłanavanaj miedyjaaktyŭnaści Cichanoŭskaha. U raniejšym farmacie jana ciapier całkam nierealistyčnaja, bo niama mahčymaści nie tolki samomu jeździć pa krainie i kamunikavać ź ludźmi, ale i atrymlivać rehularnuju infarmacyju adtul, a hałoŭnaje — paŭnavartasna jaje vykarystoŭvać, kab nikoha nie padstaŭlać. Niejkija ž prosta bajavyja listki biez ekskluzivaŭ naŭrad ci buduć doŭha ŭ topach, tym bolš što takoha dabra i tak u nas chapaje.
Kiravać ža aktyŭnaść u hetym kirunku na emihracyjnyja razborki — taksama šlach u nikudy, prykład Siarhieja Piatruchina tamu śviedčańnie».
Situacyju Cichanoŭskaha Paškievič paraŭnoŭvaje ź situacyjaj Mikoły Statkieviča, kali taho vypuścili z turmy ŭ 2015 hodzie.
«Jaki jon sam tady byŭ enierhičny i ŭźniosły, jakija na jaho byli spadziavańni, što voś viarnuŭsia ŭ supolnaść čałaviek ź vialikim maralnym aŭtarytetam, jamu i karty ŭ ruki. I sam jon zapeŭnivaŭ, što maje płany i viedaje, što rabić.
Ale ž urešcie ničoha nie realizavałasia, uznačaliŭ Statkievič drobnuju radykalnuju hrupu, jakaja rehularna ładziła niejkija drobnyja vuličnyja vystupleńni, chutčej padobnyja da akcyj adčaju — dy i ŭsio na hetym. Praz paŭhoda nichto ŭžo sa Statkievičam nijakich spadzievaŭ nie źviazvaŭ, stavilisia jak i da inšych apazicyjnych lidaraŭ.
I sprava nie ŭ im jak takim pa sutnaści była, a prosta ŭ ahulnaj adsutnaści revalucyjnaj situacyi, taho samaha akna mahčymaściaŭ. Śmiełaść, samaachviarnaść i naporystaść — važnyja rysy, ale ale nie ŭ kožnych abstavinach, a tolki ŭ burapiennych. U časy ž zastoju i niavyznačanaści ceniacca inšyja jakaści».
«Pahladzim, što budzie, kali projdzie niejki čas i ejfaryja spadzie. Prykład Cichanoŭskaj śviedčyć pra toje, što časam čałaviek moža zusim niespadziavana raskrycca z taho boku, jakoha ad jaho nijak nie čakaješ. Jana jakraz dakazała, što cudy časam zdarajucca. To chto viedaje, moža ŭ ich u siamji nie adna jana takaja».