ЗША абяцаюць павялічыць пастаўкі зброі Украіне, але настойваюць на «самаабароне Еўропы» ўжо да 2027 года

Гэты паварот азначае кардынальную змену правіл гульні і запускае для Еўропы жорсткі зваротны адлік на фоне вайны ва Украіне і няпэўнасці, якая павісла над сістэмай трансатлантычнай бяспекі.

Генеральны сакратар НАТА Марк Рутэ (справа) і міністр абароны ЗША Піт Хегсэт выступаюць перад журналістамі напярэдадні сустрэчы кіраўнікоў абаронных ведамстваў краін НАТА ў штаб-кватэры альянсу ў Бруселі. 15 кастрычніка 2025 года. Фота: AP Photo / Virginia Mayo

Адміністрацыя Трампа ў кулуарных размовах давяла да еўрапейскіх саюзнікаў, што Злучаныя Штаты больш не маюць намеру несці на сабе асноўны цяжар канвенцыйнай абароны альянсу пасля 2027 года. Пра гэта выданню Kyiv Post паведамілі тры крыніцы, знаёмыя са зместам сакрэтных перамоў, што адбыліся на гэтым тыдні.

Згодна з інфармацыяй, агучанай на брыфінгах для еўрапейскіх калег у сярэдзіне тыдня, чыноўнікі Пентагона адкрыта заявілі: галоўным прыярытэтам для ЗША будзе Інда-Ціхаакіянскі рэгіён.

Было падкрэслена, што Амерыка «не можа весці вайну на два фронты», таму структурная перадача адказнасці за абарону кантынента самой Еўропе — пытанне вырашанае і абмяркоўвацца яно не будзе.

Украіна ў цэнтры ўвагі

Нягледзячы на стратэгічны разварот, амерыканскі бок запэўніў, што пастаўкі зброі ва Украіну працягваюцца і нават павялічацца ўжо да канца гэтага года. Гэта дэманструе намер Вашынгтона трымаць Кіеў узброеным нават у працэсе пераразмеркавання цяжару адказнасці ўнутры НАТА.

Высокапастаўлены заходні чыноўнік, знаёмы з ходам перамоў, апісаў сітуацыю так:

«Падтрымка Украіны захоўваецца, але Еўропа павінна быць гатовая да НАТА, у якім Злучаныя Штаты больш не будуць аўтаматычнай «сілай хуткага рэагавання».

Іншы еўрапейскі дыпламат выказаўся яшчэ больш катэгарычна:

«Вашынгтон кажа Еўропе, што эра амерыканскага дамінавання ў НАТА заканчваецца — і тэрміны ўжо вызначаныя».

Кароткі дэдлайн і наступствы

Еўрапейскім сталіцам далі зразумець, што «сюрпрызаў быць не павінна». Калі да 2027 года Еўропа не сфарміруе ўласную структуру кіравання ў рамках альянсу, ЗША гатовыя цалкам самаўхіліцца ад ключавых працэсаў планавання, у тым ліку ад Мадэлі сіл НАТА (NFM) і Працэсу абароннага планавання (NDPP).

Пакуль што амерыканскія чыноўнікі працягнуць удзел у гэтых працэсах, але выключна дзеля таго, каб садзейнічаць перадачы паўнамоцтваў. Пасля 2027 года, як адзначыў адзін з чыноўнікаў, Еўропе давядзецца «разбірацца самой», не разлічваючы на ўдзел ЗША як на нешта гарантаванае.

Высокапастаўлены супрацоўнік Рады бяспекі адной з еўрапейскіх краін ахарактарызаваў пасланне амерыканцаў як «цвёрдае, канчатковае і адназначна стратэгічнае».

Менш амерыканцаў у штаб-кватэры

Змены закрануць і кадравы склад. Пентагон плануе скараціць колькасць высокапастаўленых амерыканскіх афіцэраў у каманднай структуры НАТА, вызваліўшы гэтыя месцы для еўрапейцаў.

Аднак адна ключавая пазіцыя застаецца недатыкальнай: Вярхоўны галоўнакамандуючы аб'яднанымі ўзброенымі сіламі НАТА ў Еўропе (SACEUR) па-ранейшаму будзе амерыканцам. Гэта захоўвае цэнтральны слуп вайсковай архітэктуры альянсу.

Вашынгтон патрабуе ад еўрапейцаў не проста слоў, а «правераных доказаў» таго, што яны нарошчваюць ваенны патэнцыял. Уклад ЗША ў рэгіянальныя планы абароны будзе абмежаваны толькі тымі сіламі (пастаяннымі і ратацыйнымі), якія ўжо знаходзяцца на еўрапейскай зямлі — без пашырэння абавязацельстваў.

Як рэзюмаваў адзін з заходніх чыноўнікаў: «Гэта не вывад войскаў. Але гэта канец старой парадыгмы НАТА».

Каментары да артыкула