Філосаф Мацкевіч прапануе стварыць варыянт беларускай рускай мовы, каб зблізіць яе з беларускай

«Мы можам, скажам, увесці ў нашу беларускую рускую мову прынцып «як чуецца, так і пішацца», і гэта мова пачне паціху збліжацца спачатку з трасянкай, а потым і з больш-менш нармаванай беларускай мовай».

Уладзімір Мацкевіч. Фота: фэйсбук Уладзіміра Мацкевіча

У праграме «Беларуская нацыянальная ідэя» на Еўрарадыё яе аўтар Зміцер Лукашук пацікавіўся ў філосафа, метадолага, былога палітвязня Уладзіміра Мацкевіча, як у сучасных умовах беларусам будаваць сваю нацыянальную ідэнтычнасць. У адказ той прапанаваў неардынарны падыход да моўнага пытання.

Філосаф заўважыў, што для яго ключавым з'яўляецца наступнае пытанне, ці можна надаць большай моцы, энергетыкі і матывацыі таму, каб людзі набывалі ідэнтычнасць менавіта ў выглядзе захаванай спадчыны і абапіраліся на гэту спадчыну.

Ён адзначыў, што сённяшнія працэсы нацыяфармавання могуць павесці нас у той бок, у які калісьці пайшлі шатландцы, валійцы, ірландцы ў Вялікабрытаніі, якія «перайшлі ўсе на англійскую мову ці на варыянт англійскай мовы, як у Шатландыі, напрыклад, і захавалі сваю ідэнтычнасць».

«Шатландцы застаюцца шатландцамі, размаўляючы на англійскай мове. Валоны застаюцца валонамі, франкафонамі», — даводзіў Мацкевіч.

Філосаф звярнуў увагу на тое, што ідэнтычнасць можа быць «набытай» — свядома ці несвядома абранай.

«Шмат хто абірае яе несвядома, паддаўшыся модзе, уплыву. Вось зараз я бачу вялікую зацікаўленасць да беларускай мовы, і шмат хто пераходзіць на гэтую мову, таму што сярод эміграцыі, як я ўжо ўбачыў, гэта становіцца модным. Таксама як модным было пераходзіць на беларускую мову ў 90‑я гады, калі беларуская мова захоўвалася ў інтэлектуальных асяродках, але па-ранейшаму яе ўжыванне змяншалася ў вёсках, там, дзе мова павінна была жыць», — падзяліўся ён назіраннямі і адзначыў:

«Мы павінны думаць, як надаць моцы станоўчым тэндэнцыям і прыпыніць адмоўныя тэндэнцыі».

На думку філосафа, дзейнічаць трэба «без фанатызму і без наіўнага рамантызму», а «рэалістычна ацэньваць і разумець, у якім стане гэта сёння знаходзіцца, і працаваць на гэта».

У якасці аднаго з варыянтаў для абмеркавання ён прапанаваў ідэю стварэння «беларускай рускай мовы», спасылаючыся на тое, што нядаўна пра яе існаванне гаварыў культуролаг Максім Жбанкоў.

«Паколькі гэта дзяржаўная мова, мы маем над ёю суверэнітэт, мы можам яе рабіць такой, як хочам, не ўзіраючыся на пастановы расійскай Акадэміі навук ці расійскіх лінгвістаў і філолагаў. Мы можам, скажам, увесці ў нашу беларускую рускую мову прынцып «як чуецца, так і пішацца», і гэта мова пачне паціху збліжацца спачатку з трасянкай, а потым і з больш-менш нармаванай беларускай мовай», — сфармуляваў сваю прапанову Уладзімір Мацкевіч.

Каментары да артыкула