Берлінскі беларус напісаў, як у Мінску бедна, тандэтна і нудна. Яму рэзка адказаў Стась Карпаў

«За два тыдні ў Мінску я знішчыў новую пару красовак, вярнуўся — адразу выкінуў», — паскардзіўся Мікалай Суліма. «Трэба купляць нармальныя красоўкі, а не нейкае гаўно», — рэзка адказаў яму Стась Карпаў. Але тэкст Сулімы не толькі пра матэрыяльны бок Мінска: «Адчуванне фальшу і падробкі паўсюль, не жыццё, а імітацыя», — з такім пачуццем ён вярнуўся.

Мікалай Суліма. Фота: kolia.sulima / Facebook

Беларус Мікалай Суліма, які жыве ў Берліне, нядаўна наведаў Беларусь з мэтай замены пашпарта. Уражанні ад паездкі і знаходжання ў Мінску ён падзяліўся ў вялікім тэксце, які размясціў на сваёй старонцы ў фэйсбуку.

Тэкст пачынаецца з апісання праходжання мяжы, якае паўстае месцам страху і разгубленасці: «спалоханыя старыя з торбамі», паперы ў файлах, якія падаюць і рассыпаюцца, жанчына, якая камандуе мужам Лёшам, што згубіў кнопачны тэлефон. Памежнік з «посным тварам, як у пакутніка на карціне», які «інтымна» тлумачыць жанчыне, што не пусціць яе ў Беларусь. Пры гэтым агульная атмасфера на кантрольным пункце — «поўная абыякавасць».

«Трава акуратна скошаная ўздоўж шашы. На палях ляжаць спакаваныя ў пластык рулоны сена і саломы. Дзе-нідзе з сена пабудавалі замкі, палацы і сцэнкі з сельскага жыцця», — піша Суліма.

На ўездзе ў Мінск яго сустракаюць «вялізныя, нязвыклыя бетонныя хмарачосы на тысячы кватэр» і агітацыйныя білборды, якія рэкламуюць службу ва Унутраных войсках і папярэджваюць: «Не паддавайцеся ўплыву радыкальных тэлеграм-каналаў!»

Такім, змрочным і неэстэтычным, убачыў Мінск Мікалай Суліма. Фота: kolia.sulima / Facebook

Выйшаўшы на наступны дзень у горад у пошуках лепшага абменнага курса, аўтар, па яго словах заўважыў, што «горад развальваецца».

«Трамваі «Белкамунмаш» і аўтобусы «МАЗ» і новымі былі паршывай якасці, а за дзесяць гадоў ператвараюцца ў катавальні на колах. Дрыжаць, не дай бог сесці ў канцы салона, можна зубы палічыць. Трамваі ходзяць павольна, падобна, баяцца сысці з рэек ці разваліць палатно.

Прыпынкі пастаўлены так, што робіш шмат перасадак або шмат ходзіш пешшу. Выходзяць вялізныя канцы: за два тыдні ў Мінску я знішчыў новую пару красовак, вярнуўся — адразу выкінуў. Вельмі стамляюць падземныя пераходы, яны ўсюды: радзіма жадае, каб я больш часу праводзіў пад зямлёй», — наракае Суліма і параўноўвае з Мінск з Берлінам:

«Мінск дваццаць першага стагоддзя пабудаваны з самых танных матэрыялаў, вельмі заўважна ў параўнанні з Берлінам. (…) Вярнулася забытае адчуванне брудных рук праз пару гадзін у горадзе. Хочацца вымыць, але незразумела, дзе. У Мінску па-ранейшаму небяспечна хадзіць, не гледзячы пад ногі: тратуарная плітка ляжыць хваляй. (…)

Фота: kolia.sulima / Facebook

З Мінска зніклі людзі ва ўзросце ад трыццаці да пяцідзесяці. У Берліне яны ўвесь час навідавоку: добра апранутыя, сядзяць у рэстаранах, займаюцца спортам. У Мінску ў гэтай узроставай групе толькі маргіналы».

Адзіным светлым момантам ён называе працу «Мінскзелянбуда», які стварае ідэальныя газоны і клумбы.

Аўтар расказвае і пра бытавыя праблемы: заблакаваныя заходнія сайты, адмова прымаць у абменніку купюру з адарваным кутком, немагчымасць зняць наяўныя з карткі. Размовы з сябрамі круцяцца вакол «унутранай міграцыі» — жыцця за горадам, дзе можна «хоць нешта кантраляваць», а таксама вакол рамонту, машын і атрымання шэнгенскай візы.

Працэс у пашпартным стале апісаны як чарговы здзек: фотаапарат, настроены «каб ты выглядаў, як труп», духата, «драўляная жанчына» — супрацоўніца, якая ўвесь час кажа «мы» («падпісваем тут, запаўняем форму, пазначаем дату»).

І фінальны акорд — заплаціўшы 150 еўра за тэрміновасць, ён не атрымлівае СМС, бо «вы за яго не заплацілі».

Фота: kolia.sulima / Facebook

Пад канец тэксту аўтар заўважае, што бяздомных на вуліцах няма, бо, як тлумачыць яму сябар, «усе бамжы ў турмах», дзе іх выкарыстоўваюць як «гібрыдную зброю» супраць палітычных. Горад напярэдадні дзяржаўнага свята — Дня народнага адзінства (17 верасня) — абвешаны дзяржаўнымі сцягамі, а ў транспарце гучыць пафасная прамова пра Мінск.

«Раптам я разумею, што гэта нагадвае. Мінск чытае прамову на ўласнай паніхідзе. Аб нябожчыку — толькі добрае», — піша Суліма.

«Да канца другога тыдня мне ўжо душна. Краіна перамагла ўнутраных ворагаў: дзе раней стаялі вартаўнікі і шныпарылі мянты — пуста. Ніхто нічога не ахоўвае, абыякавасць і апатыя.

Адчуванне фальшу і падробкі паўсюль, не жыццё, а імітацыя. Крамы набіты нікому не патрэбнай дрэнню беларускай вытворчасці. Час назад, да бамжоў, беспрацоўных і вычварэнцаў», — заканчвае аўтар.

«Самаратавальнае зларадства»: адказ Стася Карпава

Многія мінчукі абурыліся такім поглядам на сталіцу. У фэйсбуку некалькі дзён абмяркоўвалі, што аўтар нібы наўмысна стараўся заўважыць толькі кепскае ў горадзе.

Адным з самых гучных адказаў на тэкст Сулімы стаў пост вядомага блогера і пісьменніка Стася Карпава, які перавёў размову з плоскасці «які дрэнны Мінск» у плоскасць этыкі, оптыкі эмігранта і павагі да тых, хто застаўся.

Стась Карпаў. Фота: StasKarpau / Facebook

Карпаў прызнае літаратурны талент апанента, але менавіта гэта, на яго думку, робіць тэкст яшчэ больш таксічным. Стась вызначае жанр тэксту Сулімы як «нататкі з закапыленай ніжняй губой» і праводзіць паралель з каланіяльнай літаратурай:

«жанр нататак з закапыленай ніжняй губой быў прыдуманы не ім. Думаю (думаю) які-небудзь Кіплінг, народжаны ў Індыі, так і апісваў быт індусаў. Белы чалавек. Арыстакратычны ген. Ён не мог інакш».

На думку Карпава, увесь тэкст прасякнуты «самаратавальным зларадствам», якое дазваляе аўтару адчуваць сваю перавагу. Ён з іроніяй адзначае, што людзі ў Мінску проста не былі гатовыя да такога пільнага агляду:

«Панылыя дэгенератыўныя беларусы маглі б выглядаць рэспектабельней у вачах Колі, калі б у іх быў час на падрыхтоўку для самапрэзентацыі. Яны не ведалі, што з іх беззубасці ці чорна-беласці вопраткі будуць зроблены высновы шырокім мазком. Уж яны б прыўбраліся і падштурхнулі б языком упалую губу».

Карпаў заўважае, што ніхто не крытыкуе Сулімы, хаця падставаў для крытыкі можна знайсці шмат. Напрыклад, пасты ў фэйсбуку, ці фотаздымкі самога аўтара:

«калі пачытаць ягоны фэйсбук, апошнія пастоў 10, то (…) Хто б мог падумаць, што так праходзяць будні пісьменніка? (…) Калі б я ўбачыў на вуліцы Колю Суліму і хацеў бы, што наўрад ці, напісаць менавіта пра яго — я б напісаў, што ён падобны да недагледжанага маджахеда. Калі б я яго ўбачыў у Мінску ў парваных (за 2 тыдні) красоўках — я б напісаў, што трэба купляць нармальныя красоўкі, а не нейкае гаўно.

Але. Я так не напішу, бо мне не стане лепей ад таго, што Коля не ўмее купляць кросы і прыгожа стрыгчы бараду».

Карпаў таксама высмейвае саму сутнасць параўнання Мінска і Берліна:

«Дзіўна, што раней ніхто не звяртаў увагі на тое, што Берлін — багаты і прыгожы горад багатай і прыгожай еўрапейскай краіны. А Мінск — сталіца беднай краіны. Гэта назіранне можна ўключыць у топ-100 высноваў ХХІ стагоддзя».

Пры канцы Карпаў піша:

«Калі я прыеду ў Мінск і згадаю, чаму яго палюбіў — я стану шукаць гэта, каб пазнаёміцца з маім горадам нанова. А пакуль я яго не ведаю. А пакуль я яго шкадую. А пакуль я зычу беларусам з зубамі і без, з кнопкавымі і нават з дыскавымі тэлефонамі выжыць у гэтай смяротнай любові.

А Мікалаю я зычу не забываць пра тое, што псіхолагі часта рэкамендуюць пісаць «саматэрапеўтычныя тэксты», але наўрад ці яны прапануюць іх публікаваць, бо ў іх зашмат пра аўтара і нічога пра астатняе ўсё».

І дадае:

«Пасля таго, як вас пакрыўдзілі, не палюбіўшы вашага тэксту, — не варта пісаць, як вы п***зіце грушу ў баксёрскай зале. Гэта — дзяцячы садок і не варта берлінскага інтэлектуала з добрымі зубамі і тэлефонам».

Каментары да артыкула