Аналіз ДНК раскрыў шакуючую праўду пра бацькоў Тутанхамона

Тутанхамон — бадай, самы знакаміты фараон Старажытнага Егіпта, але пра яго жыццё, якое абарвалася ўсяго ў 18 гадоў, вядома на дзіва мала. У навукоўцаў атрымалася прааналізаваць яго ДНК і выявіць нечаканае.

Саркафаг Тутанхамона. Фота: Marc Deville / Getty Images

Імя Тутанхамона стала сусветна вядомым у 1922 годзе, калі брытанскі археолаг Говард Картэр знайшоў яго амаль некранутую грабніцу — сапраўдную скарбніцу з больш чым 5000 артэфактаў, уключаючы легендарную залатую маску. Гэтая знаходка адкрыла свету беспрэцэдэнтны погляд на багацце і пахавальныя рытуалы 18‑й дынастыі.

Заняўшы трон ва ўзросце васьмі ці дзевяці гадоў, Тутанхамон памёр праз дзесяцігоддзе. Акрамя прычыны яго ранняй смерці, адной з галоўных загадак заставалася яго паходжанне. І вось, здаецца, егіптолагі нарэшце знайшлі адказ.

Як піша Express, значны прарыў у гэтай справе адбыўся дзякуючы маштабнаму генетычнаму даследаванню.

Каб аднавіць сямейнае дрэва Тутанхамона, навукоўцы прааналізавалі ДНК некалькіх царскіх мумій, у тым ліку тых, што лічыліся яго патэнцыйнымі сваякамі.

Вынікі гэтага аналізу былі прадстаўлены ў дакументальным фільме BBC «Тутанхамон: раскрытая праўда» і ўпершыню апублікаваны ў Journal of the American Medical Association (JAMA) яшчэ ў 2010 годзе.

Навукоўцы змаглі з дапамогай ДНК ідэнтыфікаваць некалькіх бліжэйшых сваякоў юнага фараона. Але калі яны параўналі ДНК яго бацькі, фараона Эхнатона, з ДНК яго маці, іх чакаў сапраўдны сюрпрыз.

Даследчыкі выявілі, што бацькі Тутанхамона былі роднымі братам і сястрой.

Як патлумачыў адзін з кіраўнікоў даследавання генетык Яхія Гад (Yehia Gad), такая практыка, вядомая як інцэст, не лічылася чымсьці незвычайным для егіпецкай царскай сям'і таго часу. Галоўнай мэтай было захаванне чысціні каралеўскай крыві і прадухіленне пераходу трона да старонніх асоб. Больш за тое, жонка самога Тутанхамона, Анхесенамон, як мяркуецца, была яго стрыечнай сястрой.

Тутанхамон і Анхесенамон (справа). Фрагмент спінкі залатога трона Тутанхамона, XIV ст. да н. э. Фота: Wikimedia Commons

Аднак такая практыка мела і адваротны бок, які, на думку экспертаў, моцна паўплываў на здароўе юнага фараона. Камп’ютарная тамаграфія і далейшы аналіз яго астанкаў паказалі, што ў Тутанхамона была касалапасць, расколіна паднябення (так званая «воўчая пашча») і некроз касцей левай ступні. Верагодна, ён быў вымушаны хадзіць з кіем, некалькі з якіх былі знойдзены ў яго грабніцы.

У дадатак да ўсяго, аналіз ДНК паказаў, што малады фараон некалькі разоў хварэў на малярыю. Спалучэнне гэтых генетычных захворванняў і інфекцый, хутчэй за ўсё, і стала прычынай яго заўчаснай смерці.

Такім чынам, сучасная навука не проста раскрыла сямейную таямніцу, але і намалявала больш поўны і трагічны партрэт хлопчыка-цара: не магутнага ўладара, а кволага юнака, які стаў ахвярай традыцый уласнай дынастыі.

Каментары да артыкула