«Pa sutnaści, heta handal ludźmi». Kolki kaštujuć pasłuhi invalidaŭ na biełaruska-polskaj miažy
Na biełaruska-polskaj miažy źjaviŭsia novy vid biźniesu. Pradprymalnyja biełarusy za hrošy prapanujuć prajechać da šłahbauma biez čarhi — jany padsadžvajuć u mašyny ludziej ź invalidnaściu abo pasažyraŭ ź dziećmi da troch hadoŭ, jakija majuć prava na pryjarytetny prajezd. Hetaja pasłuha karystajecca popytam — čerhi na miažy praciahvajuć bić rekordy. Vakoł hetaj pasłuhi ŭžo sfarmavaŭsia ceły rynak: pasiaredniki prapanujuć svaje pasłuhi, a ludzi ŭ čatach dzielacca cenami i dośviedam.
Hrodna.life parazmaŭlaŭ z hrodzienkaj, jakaja skarystałasia takoj pasłuhaj, a taksama vyvučyŭ pryhraničnyja čaty: kolki hatovyja płacić ludzi za takija pasłuhi i nakolki jany zapatrabavanyja.
«Zaraz usio raśpisana, ale pasprabujuć dapamahčy»
Darja (imia źmieniena) zarehistravałasia ŭ elektronnaj čarzie jašče na minułym tydni. Jana płanavała pierasiakać miažu zvyčajnym čynam i biez pasiarednikaŭ. Ale, nazirajučy za čarhoj, zrazumieła — jość ryzyka nie paśpieć u Polšču ŭ patrebny čas. Tady jana vyrašyła skarystacca pasłuhaj z udziełam ludziej ź invalidnaściu i baćkoŭ z maleńkimi dziećmi. Darja kaža, što prablem z hetym niama: padobnyja prapanovy možna lohka znajści ŭ śpiecyjalizavanych čatach (choć samastojna žurnalistam znajści abjavy nie ŭdałosia). U jaje vypadku ŭsio było jašče praściej.
— U mianie jość znajomyja, jakija raniej pierasiakali miažu z dapamohaj ludziej ź invalidnaściu. Mnie dali kantakty takich pieravozčykaŭ. Ja patelefanavała, raskazała, kali mnie treba być u Polščy… Mnie adkazali, što zaraz usio zaniata, ale pasprabujuć dapamahčy.
Supravadžajučaha z pravam pryjarytetu znajšli ŭ toj ža dzień — invalida pieršaj hrupy. Mužčyna padsieŭ da ich u mašynu na miažy. Biełarusy abminuli čarhu i adrazu padjechali da šłahbauma. Na pierasiačeńnie miažy spatrebiłasia kala piaci hadzin.
— Mužčyna vyjšaŭ na moście, a my pajechali dalej, — kaža hrodzienka.
Kolki kaštavała takaja pasłuha, Darja nie skazała, ale pryviała prykłady: ceny pačynajucca ad 100 jeŭra, kali čarha — kala 1000 mašyn. Kali mašyn bolš, raście i košt. Zaraz čarha — bolš za 4000 mašyn, tamu i taryfy pavialičylisia.
«Znajomym nazvali 500 jeŭra»
Udzielniki pryhraničnych čataŭ aktyŭna abmiarkoŭvajuć situacyju:
«Pa sutnaści, heta handal ludźmi. Hetych invalidaŭ padsadžvaje banda. Jany atrymlivajuć kapiejki. Z klijenta biaruć 200—300 jeŭra, u zaležnaści ad čarhi», — piša adna z udzielnic. Jana ŭpeŭniena, što «ŭ hetych chłopcaŭ dobraja «kryša», bo prablemu ŭsie viedajuć, ale nichto nie śpiašajecca jaje vyrašać.
«Kali padličyć dachod — heta bolš za miljon jeŭra ŭ miesiac», — padsumoŭvaje jana.
«Znajomym ahučyli 500 jeŭra», — piša jašče adzin.
Jak tłumačać u čatach, jość dźvie schiemy: adny padsadžvajuć invalidaŭ, inšyja taksujuć ź imi — biaruć 100—200 jeŭra za pieravoz praz most.
U čałavieka z pryjarytetam vizy moža nie być. Na biełaruskaj miažy jaho nie praviarajuć na pradmiet ujezdu ŭ Polšču. Jon vychodzić z mašyny paśla biełaruskaha kantrolu na moście i viartajecca nazad aŭtaspynam.
«Stolki invalidaŭ adrazu nidzie nie ŭbačyš, mnohija ź ich uvohule nie razumiejuć, što adbyvajecca», — piša jašče adzin karystalnik.
Biełarusy pišuć skarhi
Mnohija nie tolki aburajucca, ale i pišuć zvaroty ŭ dziaržaŭnyja orhany — prapanujuć, naprykład, abmiežavać pryjarytetny prajezd dla lhotnikaŭ adnarazova ŭ miesiac abo admianić taki prajezd pry najaŭnaści elektronnaj čarhi.
Adzin z karystalnikaŭ atrymaŭ adkaz ź Dziaržpahrankamiteta: «Pra prablemu viedajuć, pracujuć, paŭnamoctvaŭ na pravierku viz niama, dziejničajuć pavodle ŭkazu prezidenta. Rekamiendujuć źviartacca ŭ ABEP, padatkovuju, milicyju».
«Raźviarnuli motyk i bus ź ilhotnikam»
Pa słovach niekatorych karystalnikaŭ, biełaruskija pamiežniki pačali adpraŭlać mašyny nazad, kali vyśviatlałasia, što ŭnutry — lhotnik.
«Škvał skarhaŭ zrušyŭ situacyju. Adna častka pačała «hnać», inšyja, mabyć, aktyvizavalisia».
«Siońnia pierajšli most kala 11. Pamiežnik razmaŭlaŭ ź dziaŭčynaj ź dziciom, jakija stajali na moście. Raźviarnuli motyk i bus ź ilhotnikam».