Telefanavańnie Trampa Łukašenku: što heta było?

Isnujuć dva varyjanty tłumačeńnia hetaha zahadkavaha telefanavańnia. Ci to Tramp takim čynam praz Łukašenku chacieŭ dasłać Pucinu niejki važny i terminovy mesedž napiaredadni pieramovaŭ. Ci administracyja prezidenta ZŠA razhladaje Łukašenku jak śpiecyjalista pa Pucinu, jaho duchoŭnaha daradcu. I mienavita ŭ takim statusie biełaruski kiraŭnik moh być cikavym Trampu jakraz pierad pieramovami na Alascy, piša na sajcie Radyjo Svaboda Valer Karbalevič.

Fota: Christopher Furlong / Getty Images

Niečakanaje telefanavańnie

Niaredka tak byvaje, što našyja navat ustojlivyja ŭjaŭleńni, mierkavańni, prahnozy abrynajucca niečakanym pavarotam padziej. Heta ŭ ekspertnym asiarodździ atrymała nazvu «čornaha lebiedzia».

Pieramovy pamiž Alaksandram Łukašenkam i Donaldam Trampam ciahnuć, pa mienšaj miery, na status «šeraha lebiedzia», vyhladajuć amal jak sensacyja.

Z toj infarmacyi, jakuju padajuć abodva baki, chacieŭ by źviarnuć uvahu na niekalki akaličnaściej.

Pa-pieršaje, inicyjataram razmovy byŭ Donald Tramp.

Pa-druhoje, jon nazvaŭ Łukašenku «pavažanym prezydentam Biełarusi». U dadzienym vypadku, heta nie prosta danina vietlivaści.

Z ulikam taho, što Zachad nie pryznaŭ aficyjnyja vyniki prezydenckich vybaraŭ u Biełarusi, nie ličyŭ Łukašenku zakonna abranym prezydentam krainy, Śviatłanu Cichanoŭskuju ŭ zachodnich stalicach, u tym liku, u Vašynhtonie, prymali, (a ŭ EZ praciahvajuć prymać) na vyšejšym uzroŭni, ciapierašni zvarot da biełaruskaha ŭładara vyhladaje jak važnaja pieramiena palityki Vašynhtona.

Pa-treciaje, pavodle Trampa, metaj telefanavańnia Łukašenku było žadańnie vykazać jamu padziaku za vyzvaleńnie 16 źniavolenych (takuju ličbu napisaŭ Tramp). Adnak čas, jaki byŭ vybrany dla takoj padziaki, vielmi dziŭny.

Sprava ŭ tym, što Tramp razmaŭlaŭ z Łukašenkam z bortu samalota, jaki lacieŭ na Alasku dziela pieramovaŭ z Pucinym. To bok hetaje telefanavańnie adbyłosia za 6 hadzin da histaryčnaha samitu, da jakoha prykavanaja ŭvaha ŭsiaho śvietu.

Jakaja rola advodzicca Łukašenku?

Z artykuła žurnalista časopisu Time Sajmana Šustera vynikaje, što amerykanskaja administracyja razhladała pieramovy z Łukašenkam (adbyłosia piać raundaŭ sustreč) jak dadatkovy kanał suviazi z Kramlom. I tut dva varyjanty tłumačeńnia hetaha zahadkavaha telefanavańnia. Ci to Tramp takim čynam praz Łukašenku chacieŭ dasłać Pucinu niejki važny i terminovy mesedž napiaredadni pieramovaŭ. Z raźlikam na toje, kab toj paśpieŭ datelefanavacca da Pucina i pieradaŭ jamu hety syhnał.

Druhi varyjant bolš cikavy. Možna mierkavać, što administracyja prezydenta ZŠA razhladaje Łukašenku nie tolki jak pieradavalnaje źviano da Kramla, ale i jak admysłoŭca, eksperta pa Pucinu, jahonaha duchoŭnika. I mienavita ŭ takim statusie biełaruski ŭładar moh być cikavym Trampu jakraz pierad pieramovami na Alascy.

Usia astatniaja infarmacyja vakoł hetaha telefanavańnia bolš vyhladaje jak dyplamatyčny palites.

Tramp paviedamiŭ, što «naša hutarka była vielmi plonnaj, my abmierkavali mnostva temaŭ». Biełaruski bok tut imkniecca być bolš infarmatyŭnym. Presavaja słužba Łukašenki paviedamlaje, što lidery abmierkavali «sytuacyju ŭ haračych kropkach, uklučajučy Ŭkrainu».

Jahonaja presavaja sakratarka Natalla Ejsmant adznačyła, što havorka išła pra pra sytuacyju vakoł Iranu, Blizkaha Uschodu, i Łukašenka pavinšavaŭ Trampa z dobraj rabotaj pa dasiahnieńni miru na Kaŭkazie.

Zrazumiełaja lohika pres-słužby, jana imkniecca pradstavić svajho šefa jak znanaha palityka, ź jakim kiraŭnik samaj mahutnaj dziaržavy abmiarkoŭvaje suśvietnyja prablemy. Ale nakont Kaŭkaza jana jaŭna pierastarałasia, bo tut ZŠA ŭkliniłasia ŭ tradycyjnuju sferu ŭpłyvu Rasiei, i infarmacyja pra paśpiachovyja pieramovy pamiž Azerbajdžanam i Armenijaj pad ehidaj Trampa ŭsprymajucca Maskvoj vielmi chvaravita.

Pra palitviaźniaŭ

I tut viartajemsia da temy palitviaźniaŭ. Choć Tramp i sprabuje asobna vyłučyć hetuju temu, adnak, hledziačy pa ŭsim, jana ŭsio ž była na peryferyi hetaj telefonnaj razmovy. Prezydent ZŠA padziakavaŭ (!) za vyzvaleńnie 16 palitviaźniaŭ. Heta znamianalna. To bok, Vašynhton razhladaje toje vyzvaleńnie jak padarunak Łukašenki amerykancam za sam fakt vizytu Kita Kiełaha, a nie jak ździełku.

Dla demakratyčnaj supolnaści Biełarusi klučavoj źjaŭlajecca fraza z paviedamleńnia Trampa: «My taksama abmiarkoŭvajem vyzvaleńnie jašče 1300 viaźniaŭ». Słova «palitviaźni» tut nie ŭžyvajecca, ale z kantekstu zrazumieła, što idziecca mienavita pra ich.

A voś kamentar Ejsmant na hetuju temu vyhladaje bolš strymanym i ćmianym. Pra abmierkavańnie vyzvaleńnia jašče 1300 viaźniaŭ havorki niama. Tolki adznačana, što Łukašenka skazaŭ: «My nie spyniajemsia i ŭ hetym kirunku pracavali i pracujem». Što hučyć vielmi niapeŭna.

A zatym pajšli pratakolnyja vietlivaści. Tramp adznačyŭ, što «ź nieciarplivaściu čakaju sustrečy z prezydentam Łukašenkam u budučyni». A presavaja słužba Łukašenki paviedamiła, što toj zaprasiŭ Trampa ź siamjoj u Miensk i zaprašeńnie nibyta było pryniataje.

Nie budziem zaraz hadać nakont mahčymych perspektyvaŭ takoj sustrečy. A pasprabujem zrabić papiarednija vysnovy pa haračych śladach hetaj nieardynarnaj padziei.

Dla Łukašenki hetaje telefanavańnie — vializny padarunak, pra jaki jon naŭrad ci navat maryŭ. Heta praryŭ mižnarodnaj izalacyi. Adna sprava, kali ź im razmaŭlajuć amerykanskija dyplamaty, i zusim inšaja sprava, kali jamu telefanuje sam prezydent ZŠA. Da taho ž Łukašenka raptam, niečakana apynuŭsia ŭ infarmacyjnym fokusie, u momant, kali śviet sočyć za padziejami na Alascy.

Adnačasova hetaja razmova śviedčyć pra razryŭ u staŭleńni da režymu Łukašenki pamiž ZŠA i EZ.

Dva treki

U peŭnym sensie možna kazać, što telefanavańnie Trampa ŭmacoŭvaje subjektnaść Biełarusi. Vašynhton pakazvaje, što razhladaje biełaruskuju dziaržavu nie jak satelita Rasiei, a jak samastojnaha mižnarodnaha subjekta. Mahčyma, ZŠA nadajuć Biełarusi peŭnuju rolu ŭ pieramovach pa Ŭkrainie. Bo dvuchbakovyja pieramovy praciahvajucca. Uviečary 15 žniŭnia pa daručeńni Trampa Łukašenku patelefanavaŭ jahony pradstaŭnik Džon Koŭł.

Uvohule, možna kazać, što adnosiny, pieramoŭny praces pamiž ZŠA i Biełaruśsiu raźvivajucca pa dvuch asobnych trekach. Heta humanitarny trek, jon zachoŭvajecca. Niadaŭna Dziarždep ZŠA ŭ svaim štohadovym dakładzie za 2024 hod kanstatavaŭ, što ŭ Biełarusi nie źmianiłasia sytuacyja z pravami čałavieka, tam havorycca pra katavańni, advolnyja zatrymańni, transnacyjanalnyja represii, žorstkuju cenzuru i cisk na ŚMI i inš. To bok biurakratyčnaja mašyna ZŠA ruchajecca ŭ svajoj kalainie, dziejničaje pavodle zvykłych praviłaŭ i standartaŭ. Nievypadkova i Tramp u svaim paviedamleńni ŭ sacsietcy Truth Social dva razy ŭzhadaŭ palitviaźniaŭ.

Ale paralelna raźvivajecca hieapalityčny trek. Tut u čymści paŭtarajecca historyja z palitykaj ZŠA adnosna Biełarusi padčas pieršaj kadencyi Trampa. Nahadaju, što tady ŭ Miensk pryjaždžali i dziaržsakratar, i daradca prezydenta pa nacyjanalnaj biaśpiecy ZŠA, staviłasia zadačy vyciahnuć Biełaruś z hieapalityčnaha pola Rasiei. Ciapier robicca sproba praciahu toj palityki?

U lubym vypadku ŭ dačynieńniach Vašynhtonu da aficyjnaha Miensku hieapalityčny trek daminuje.

I jak na hetym tle vyhladaje rola ZŠA jak maderatara pieramovaŭ pamiž uładami i apazycyjaj, pra što apošnim časam šmat kazali pradstaŭniki Ofisu Śviatłany Cichanoŭskaj? Zdajecca, na dadzienym etapie, nijak.

Kamientary da artykuła