Biełaruska arhanizavała adpačynak dla dziaciej palitviaźniaŭ na Łazurnym bierazie. Jana raskazała, jak uciakała z krainy i jak jaje zatrymlivaŭ Interpał
Kaciaryna Baŭre (heta pracoŭny psieŭdanim) — jurystka pa mihracyjnych pytańniach u Francyi. Tudy jana pierajechała ź Biełarusi razam ź siamjoj jašče letam 2016 hoda. Na radzimie ŭ ich z mužam była svaja lesapiłka ŭ Červieńskim rajonie, jakuju daviałosia zakryć praź cisk siłavych orhanaŭ. U intervju «Našaj Nivie» Kaciaryna raskazała, jak jaje zatrymlivaŭ Interpał i jak niedaloka ad Nicy jana arhanizavała adpačynak dla dziaciej palitźniavolenych.
Fota tut i dalej: asabisty archiŭ
Płanavali adnavić vytvorčaść u rodnym miastečku pad Lepielem
U Biełarusi siamja pačynała biznes u 2011-m z kupli-prodažu: šukali dobraje dreva i pastaŭlali tym, chto zajmaŭsia vytvorčaściu. Paźniej zanialisia vytvorčaściu sami, rabili doški pad zamovu. Płanavali adnavić vializnuju, nikomu nie patrebnuju vytvorčaść u rodnym dla muža miastečku pad Lepielem.
«My dumali, jak było b kłasna dać ludziam pracu, kab jany mahli dobra zarablać i žyć», — dzielicca Kaciaryna.
Ideja była ŭ tym, kab naładzić vypusk zrubaŭ, łaźniaŭ, pastaŭlać piłamateryjały, u tym liku za miažu — byŭ vialiki zapyt z Łatvii, Litvy i Polščy. Ale da realizacyi hetaha vialikaha płana sprava tak i nie dajšła.
Raskazvajučy pra składanaści ŭ biznesie, Kaciaryna zhadvaje, aproč raznastajnych sudoŭ, historyju sa Śviata-Jelisaviecinskim manastyrom, jaki zakazaŭ niekalki mašyn biarvieńnia, apłaciŭ pieršyja partyi, a zatym admoviŭsia prymać nastupnuju, śćviardžajučy, što ničoha nie atrymlivaŭ.
«Prablemy ŭźnikali na kožnym kroku. Naprykład, my zamovili ŭ lashasa biarviony adnoj jakaści, apłacili mašynu dla pieravozki. A pa fakcie pryvoziać niejkija halinki, drovy. I treba było imhnienna prymać rašeńnie, kudy pieranakiravać hety nieprydatny tavar, kab nie panieści kałasalnych strat. Jašče horš było, kali nie dahružali abjom, tady pałova mašyny jechała pustoj, što aznačała vielizarnyja finansavyja straty», — raskazvaje jana.
«A ŭ vas navat prybytkovaść zakładziena? Heta značyć vy nažyvajeciesia na inšych?»
Kali pavialičylisia abaroty, Kaciarynu stali vyklikać u adździeł pa baraćbie z ekanamičnaj złačynnaściu. Asabliva heta ŭzmacniłasia paśla pieršaj ekspartnaj ździełki. Pa słovach Kaciaryny, da peŭnaha momantu ŭsio prachodziła ŭ ramkach zvyčajnaj haspadarčaj ruciny, ale ŭ 2014 hodzie situacyja rezka źmianiłasia. «Takoje adčuvańnie, jak byccam niechta daŭ kamandu: tapić», — kaža jana. Dopyty stali ahresiŭnymi. Na adnym ź ich, jak zhadvaje Kaciaryna, śledčy niekalki razoŭ pierapisvaŭ pratakoł, bo jana admaŭlałasia padpisvać skažonyja słovy.
«U adzin z čarhovych dopytaŭ śledčy pytaje: «A jakaja ŭ vas tam prybytkovaść zakładziena?» Ja kažu: 5%. Jon: «A ŭ vas navat prybytkovaść zakładziena? Heta značyć, vy nažyvajeciesia na inšych?», — pierakazvaje jana dyjałoh.
U pačatku 2015 hoda muž i žonka vyrašyli zakryć firmu i padali na likvidacyju — praź cisk siłavikoŭ. «Ale vyśvietliłasia praz paru dzion, što padatkovaja pryznačyła svajho likvidatara ŭ spravie ab bankructvie na dźvie hadziny raniej za našaha», — raskazvaje Kaciaryna.
Na Kaciarynu taksama zaviali kryminalnuju spravu pa častcy 4 artykuła 209 — machlarstva ŭ hrupie asob pa papiaredniaj zmovie ŭ asabliva bujnym pamiery.
U dakumiencie ad Hienprakuratury było napisana, što pradpryjemstva, nie majučy prybytkovaj dziejnaści, nabrała na siabie abaviazkaŭ, jakija nie źbirałasia vykonvać. Siarod paciarpiełych firmaŭ i arhanizacyj pryvodziŭsia i toj samy Śviata-Jelisaviecinski manastyr.
«My nastolki jechali ŭ nieviadomaść, što ja z saboj zabrała navat imbryk i niekalki łyžak»
Čamu siamja abrała źjechać u Francyju? Kaciaryna niekali vučyła francuzskuju i padumała, što čym dalej, tym składaniej budzie ich dastać. Jany z mužam abrali Nicu, bo mienavita tudy byŭ samy dastupny rejs, na jaki možna było ŭziać sabaku.
«My nastolki jechali ŭ nieviadomaść, što ja z saboj zabrała navat čajnik, niekalki łyžak, videlcaŭ. Z hrošaj u nas była minimalnaja suma, u Biełarusi našaha zarobku chapała tolki na padtrymańnie žyćcia, nijakich adkładzienych sum u nas nie było», — kaža jana.
Prylacieŭšy ŭ Francyju pa turystyčnych vizach, siamja na niekalki načej zasialiłasia žyć u hatel.
«Heta kaštavała dla nas niejkich šalonych hrošaj — 85 jeŭra. Tady mnie zdavałasia, što nas rabujuć», — uspaminaje jana.
Siamja źviazałasia ź miascovymi ŭładami, patłumačyła situacyju. Tyja dali im časovaje žytło ŭ druhim hateli, ź jakim ułady mieli damovu.
«Heta byŭ žach. Pa načach prusaki biehali pa łožkach. Plita ź dźviuma kanforkami: adna nie pracuje, inšaja vadu hreje sorak chvilin. Hatavała ježu ŭ vannaj, bo nie było dzie na kuchni. Tolki jana i radavała — prastornaja, čystaja. Pa peŭnych pryčynach praź niejki čas haspadary hatela zahadali prybrać našaha sabaku. Ja nie mahła vykinuć žyviolinu na vulicu, tamu znajšła miascovych, jakija mahli jaho ŭziać na niejki čas pažyć», — uspaminaje jana.
Muž Kaciaryny vyrašyŭ viarnucca ŭ Biełaruś, jon spadziavaŭsia, što zmoža vyrašyć ich prablemy tam.
«Na toj momant u adnosinach da nas nie była prapisana miera strymańnia. Była sprava ŭ pracesie aktyŭnaha razboru, u jakoj jon — asnoŭny fihurant, a ja druhasny. Tamu i aściarohi na toj momant byli na ŭzroŭni łahičnych zdahadak, biez aktyŭnych dziejańniaŭ z boku śledčaha. Voś muž i paličyŭ, što jašče ŭsio možna vyrašyć. Jon prylacieŭ nazad 16 lipienia 2016. I ŭžo praz try dni pryjšli pa mianie i jaho pa miescy prapisak», — raskazvaje jana.
Pa viartańni ŭ Francyju mužu Kaciaryny zabaranili prychodzić u hatel, dzie žyła siamja. Akazałasia, što hety hatel byŭ taksama prytułkam dla achviar chatniaha hvałtu, kudy nie puskali nikoha starońniaha. Z mužam sustrakalisia na vulicy. Jon načavaŭ dzie daviadziecca, časam znachodziŭ łožka-miesca ŭ chostele. Dapamoha prychodziła ad nieznajomych ludziej: niechta pieravodziŭ pa 20-50 jeŭra, adna žančyna zaprasiła ich da siabie, dała 200 jeŭra i prapanavała mužu fizičnuju pracu na budoŭli.
U žniŭni 2016-ha prefiektura Nicy vydała siamji asobnuju kvateru. Tady ž Kaciaryna znajšła pieršuju pracu — uładkavałasia na niapoŭny pracoŭny dzień pamočnicaj pa haspadarcy ŭ siamju, jakaja pryjechała adpačyvać na viłu pobač ź Nicaj. Za miesiac zapłacili 750 jeŭra. Paralelna biełaruska vučyła francuzskuju movu.
«Z dakumientaŭ na maju ekstradycyju vielmi śmiajaŭsia italjanski prakuror»
Pieršy raz va ŭciakactvie siamji admovili z farmuloŭkaj «brakuje paćviardžeńnia taho, što vam sapraŭdy niešta pahražaje ŭ vypadku viartańnia na radzimu». Jany padali abskardžańnie.
A paśla zdaryłasia niečakanaje. Kaciaryna pastupiła vučycca na prahramu pahłyblenaha navučańnia pa mižnarodnym humanitarnym pravie, častka jakoj prachodziła ŭ italjanskim horadzie San-Rema. U lipieni 2018 hoda jana pajechała tudy na čarhovuju navučalnuju siesiju. U hateli pry zasialeńni pa zvyčcy dała svoj stary biełaruski pašpart. Na nastupny dzień jaje padčas zaniatkaŭ zatrymaŭ Interpał.
Jak ni paradaksalna, hety aryšt staŭ ich vyratavańniem. «Ja razumieła, što heta najlepšaje rašeńnie ŭvohule ŭsich maich prablem, jakija ŭźnikli. Tamu što heta paćviardžeńnie pahrozy», — tłumačyć Kaciaryna.
Ličby ŭ zapycie na ekstradycyju nie sychodzilisia. U zapycie ŭ Interpał biełaruski bok zajaviŭ škodu pamieram $90 tysiač. U pastanovie na vyšuk fihuravała suma, ekvivalentnaja $27 tysiačam, a ŭ vynikovym dakumiencie ab pryciahnieńni ŭ jakaści abvinavačanaha, datavanym šaściu dniami paźniej za datu zatrymańnia Kaciaryny, suma źniziłasia da 7-9 tysiač jeŭra.
«Z hetych dakumientaŭ vielmi śmiajaŭsia italjanski prakuror», — kaža Kaciaryna. U vyniku prakuror paličyŭ kryminalnuju spravu sfabrykavanaj i vystupiŭ suprać ekstradycyi.
23 dni ŭ italjanskaj turmie, pavodle iraničnaha pryznańnia biełaruski, stali «najlepšym retrytam». Jana schudnieła na 10 kiłahramaŭ i zmahła narešcie vydychnuć. Aryšt pa zapycie Interpała staŭ paćviardžeńniem pahrozy, jakoha nie chapała dla atrymańnia ŭciakactva. Nieŭzabavie ich siamja atrymała prytułak u Francyi, a Kaciaryna z časam — poŭnuju vyšejšuju adukacyju: kvalifikacyju pa pravie prytułku, mižnarodnym humanitarnym pravie i dypłamatyi, a taksama mahistarski ŭzrovień pa francuzskim publičnym pravie i ŭnutranaj biaśpiecy.
Z 2020 hoda jana ŭdzielničaje ŭ prajekcie Narodnyja Ambasady, dzie dahetul vałancioryć jurystam. Muž Kaciaryny maje svaju firmu ŭ Nicy, jakaja ŭstaloŭvaje kandycyjaniery.
«U nas adpačyli 42 biełarusy»
U Nicy Kaciaryna zasnavała miascovuju Asacyjacyju biełarusaŭ.
Letam 2025 hoda žančyna z dapamohaj inšych biełarusaŭ arhanizavała adpačynak dla dziaciej palitźniavolenych i siemjaŭ uciekačoŭ — dvuchtydniovy retryt u kiempinhu niedaloka ad Nicy. Kiempinh pryniaŭ 42 biełarusaŭ. Asnoŭnym hałaŭnym bolem u hetaj spravie była łahistyka, bo źbiralisia ludzi z roznych kutkoŭ śvietu, a taksama ź Biełarusi. «Dumała, na hetym maja niervovaja sistema skončycca», — śmiajecca Kaciaryna.
Sponsaraŭ było niašmat — asnoŭnuju častku vydatkaŭ Kaciaryna pakryła z mužam sama. Patrebnaja suma skłała 17 tysiač jeŭra. Tolko kala 20% ad jaje — danaty.
Fota ź imrezy ŭ Nicy, 22 maja 2025 hoda
«Nam šmat dapamahali, kali my tolki pryjechali, i my starajemsia dapamahać inšym, — tłumačyć Kaciaryna, čamu rašyła arhanizavać taki retryt. — Praca jurysta — abarona klijentaŭ, ale kali možaš dapamahčy, treba dapamahać. Heta byŭ kłasny dośvied. Dzieci zmahli pieraklučycca, adpačyć, a mamy ź dziećmi vyjšli sa stanu vyžyvańnia — heta im było vielmi patrebna».