Мілыя і вельмі блізкія: яноты могуць стаць наступнымі хатнімі гадаванцамі амерыканцаў
Здаецца, што ў Паўночнай Амерыцы яноты хутка могуць перайсці ў катэгорыю хатніх жывёл. У новым даследаванні, апублікаваным у часопісе Frontiers in Zoology, гаворыцца, што з-за блізкасці да людзей гэтыя млекакормячыя эвалюцыянуюць, у іх змяняецца стыль паводзін і нават вонкавы выгляд, пiша Бі-бі-сі.
Фота: Silas Stein/picture alliance via Getty Images
У ЗША і Канадзе яноты ўсё часцей прыходзяць да чалавечага жылля ў пошуках лёгкай здабычы ў смеццевых баках. Іх ласкава называюць «смеццевымі пандамі» і «дваровымі бандытамі».
У мінулым годзе янот, які прыйшоў пакапацца ў баках на футбольным стадыёне ў Філадэльфіі, нават выбег на поле падчас матча. Па словах навукоўцаў, гэта адзін з прыкладаў таго, што гэтыя жывёлы перастаюць баяцца нават вялікай колькасці людзей.
Аналіз амаль 20 тысяч фатаграфій паказаў «прыкметнае памяншэнне даўжыні пысы» ў гарадскіх янотаў у параўнанні з іх сельскімі суродзічамі, гаворыцца ў даследаванні.
Такая фізічная змена характэрна для ранніх стадый адамашнення, якія назіраліся ў катоў і сабак, адзначаюць навукоўцы.
Некаторыя яноты ўжо жывуць у дамах і становяцца зоркамі TikTok.
Яноты шырока жывуць па ўсёй кантынентальнай частцы ЗША.
Іх здольнасць добра жыць як у дзікай прыродзе, так і ў гарадскіх умовах дала ім магчымасць заняць унікальную нішу ў амерыканскай прыродзе.
З-за блізкасці да людзей яноты, здаецца, пачынаюць пачувацца больш упэўнена побач з імі. Калі казаць навуковай мовай, у іх слабее інстынкт кідацца наўцёкі, пішуць аўтары даследавання.
Змякчэнне рыс іх знешнасці можа быць звязана са зменамі на клеткавым узроўні, у прыватнасці, у праяве натуральнай рэакцыі «бі ці бяжы», адзначаюць аўтары.
Гэта адамашненне пачынаецца са смецця, кажа суаўтар даследавання Рафаэла Леш з Універсітэта Арканзаса ў інтэрв'ю для Scientific American.
«Смецце — гэта сапраўды адпраўны пункт, — адзначае яна. — Дзе б ні жыў чалавек, там ёсць смецце — а жывёлы яго любяць».
Аднак, каб карыстацца гэтым бясконцым «шведскім сталом», дзікім жывёлам даводзіцца знаходзіць тонкі баланс: быць дастаткова смелымі, каб капацца ў смеццевых баках і арыентавацца ў асяроддзі, створаным людзьмі, але пры гэтым не настолькі смелымі, каб складаць пагрозу.
«Калі жывёліна жыве побач з людзьмі, яна павінна паводзіць сябе дастаткова прыстойна, — сказала Леш. — Гэта вельмі жорсткі адбор».
Янот. Здымак ілюстрацыйны. Крыніца: freepik.com
Па словах аўтараў, атрыманыя даныя супадаюць з паняццем «сіндрому адамашнення».
Найбольш шырока вядомыя прыкметы працэсу адамашнення — гэта анатамічныя і марфалагічныя змены накшталт закручаных хвастоў, вісячых вушэй, частковай страты пігментацыі, памяншэння памераў мозгу і скарачэння чэрапа, адзначаецца ў даследаванні. Усе гэтыя рысы з'яўляліся ў сабак — былых ваўкоў — у працэсе іх прыручэння чалавекам.
Аўтары работы таксама высунулі гіпотэзу, што працэс адамашнення памылкова лічаць ініцыяваным чалавекам, які ў мінулым адлоўліваў або мэтанакіравана разводзіў жывёл.
На самай справе, лічаць даследчыкі, працэс можа пачынацца значна раней — у той момант, калі жывёлы прывыкаюць да чалавечага асяроддзя.
«Лепш за ўсё выжываюць толькі тыя жывёлы, у якіх аслабленая рэакцыя ўцёкаў (або нападу), — пішуць аўтары. — Гэта азначае, што пачатковыя этапы адамашнення — працэс чыстага натуральнага адбору».