«Каркас улады агаліўся, і добра відаць, што складаецца яна пераважна з гаўна і палак»
Калі параўнаць сустрэчы сучасных лідараў з рымскім імператарскім дваром, то мала што змянілася: тыя ж сутнасць улады, яе рытуалы і ліслівасць перад «цэзарам». Затое апошнія некалькі стагоддзяў моцна расчаравалі ў магіі палітычнай улады: спачатку знік міф пра свяшчэнную манархію, потым — абаянне вялікіх ідэалагічных правадыроў, а цяпер — і ўяўленне пра дэмакратычных лідараў як увасабленне народнай волі, піша ў фэйсбуку Яраслаў Шымаў.
Калі б нехта з антычных гісторыкаў, што апісвалі норавы рымскага імператарскага двара, — Светоній, абодва Плініі або невядомы аўтар Historia Augusta — мог убачыць учорашнюю сустрэчу палітыкаў у Вашынгтоне, ён, напэўна, не здзівіўся б.
Ну а чаму дзівіцца? Група саюзнікаў-федэратаў, вайскова прыкметна слабейшых за ганарлівы Рым (пры гэтым адзін з гасцей кіруе краінай недзе на ўскраіне рымскай айкумены, якая доўга і ўпарта ваюе са скіфамі ці там Парфянскім царствам), прыехала да імператара.
Цяперашні цэзар, вядома, не Аўгуст і не Траян, але, на шчасце, нібыта і не Калігула ці Нерон. Сутнасць больш набліжаная да Клаўдзія, толькі без яго інтэлектуальных інтарэсаў.
Але ліслівасць імператары любяць без сораму, дык федэраты і ліслівілі як толькі маглі. Аднак і пра справу пагаварылі, схіляючы цэзара да больш актыўнай падтрымкі супраць расперазаўшыся скіфаў — ну, або парфян.
Карацей, nihil novi, сказалі б нашы Плініі і Светоніі. Не надта многа змянілася ў свеце палітыкі за дзве тысячы гадоў, хіба што вопратка ў вас вельмі смешная. Ну і жанчыны цяпер сярод кіраўнікоў ёсць — зрэшты, яны і ў даўнія часы часам бывалі, Клеапатра там ці Зэнобія…
Як ні дзіўна, куды больш змянілася, калі паглядзець на сённяшніх уладароў з пункту гледжання двух-трох папярэдніх стагоддзяў.
Каго мы цяпер бачым на ўсіх гэтых самітах? Ды, па сутнасці, звычайных людзей — часам смешных, часам дурных, часам агідных, як мінімум адзін з удзельнікаў нядаўняй сустрэчы на Алясцы. Але агідныя людзі — гэта ж з’ява звыклая, іх як бруду. Карацей, людзі, чалавечыя істоты. Несумненна, гэта вынік тэхналагічнай рэвалюцыі: сядзіш дома на канапе, а перад табой у прамым эфіры Дональд сварыцца з адным Уладзімірам ці мілуюцца з другім, быццам суседзі па двары. Якое ўжо тут «цуд і таямніца» ўлады.
Узнікае адчуванне, што за гэтыя апошнія стагоддзі феномен улады ачышчалі, як качан капусты, пласт за пластом. Спачатку зляцела магія традыцыйнай манархічнай улады, містычнае «другое цела караля» паводле Эрнста Кантаровіча — часта разам з самімі манархіямі. Засталіся — там, дзе засталіся — адны дэкаратыўныя каранаваныя галовы ў ролі персанажаў серыялаў і герояў бульварнай прэсы.
Потым сцерлася грозная прыцягальнасць вялікіх дыктатараў, увасабленняў наймацнейшых і вар’яцкіх калектывісцкіх ідэй — разам з самімі ідэямі.
Ну а цяпер прыйшла чарга і дэмакратычных лідараў, якія яшчэ ў другой палове мінулага стагоддзя хаця б час ад часу здаваліся выразнікамі тых ці іншых «уяўленняў пра прыгожае», сімваламі грамадскай волі і народнага прадстаўніцтва. «Каркас улады агаліўся, і добра відаць, што складаецца яна пераважна «з гаўна і палак».
Але людзі так уладкаваныя, што без казак не могуць. Напэўна, пройдзе і гэта, і зноў нейкую выдумаюць, адраджаючы «цуд і таямніцу» ўлады. Застаецца спадзявацца, што новая казка будзе не надта страшнай.