«Я не гарантую ваенных паставак». Прэзідэнт Чэхіі не выключыў спынення дапамогі Украіне пасля парламенцкіх выбараў
Чэхія не можа гарантаваць працяг ваеннай дапамогі Украіне пасля парламенцкіх выбараў, якія пройдуць у краіне ў кастрычніку гэтага года, заявіў Рускай службе Бі-бі-сі прэзідэнт краіны Петэр Павел.
Петэр Павел. Фота: Matt Rourke / AP
Чэшскі прэзідэнт не выключыў, што выбары прывядуць да змены ўрада, і даў зразумець, што пра прыярытэты магчымых новых уладаў пакуль цяжка судзіць.
«Цяпер усе мае намаганні сканцэнтраваны на захаванні адзінага падыходу да пытанняў бяспекі і абароны, уключаючы нашу палітыку ў дачыненні да Украіны. Бо я лічу, што падтрымка Украіны — гэта неад'емная частка забеспячэння нашай уласнай бяспекі», — заявіў Павел.
Чэхія пад кіраўніцтвам Павела заставалася адным з самых адданых саюзнікаў Украіны.
Яе самая прыкметная ініцыятыва — праграма паставак Узброеным сілам Украіны артылерыйскіх снарадаў. Прага збірае грошы ў сваіх саюзнікаў па НАТА, а затым, выкарыстоўваючы свае сувязі ў краінах, якія не жадаюць падтрымліваць Украіну адкрыта, купляе ў іх артылерыйскія снарады і пастаўляе ва Украіну.
Раней Павел абяцаў, што гэтая ініцыятыва «ніякім чынам не будзе пастаўленая пад пагрозу».
У інтэрв'ю прэзідэнт Чэхіі заявіў: «Я абмяркоўваю гэтыя пытанні з усімі лідарамі парламенцкіх партый, якія ў той ці іншай форме ўвойдуць у склад наступнага ўрада».
«Я абмеркаваў з імі неабходнасць захавання тых жа прынцыпаў у галіне бяспекі і знешняй палітыкі нават пасля выбараў. Аднак, вядома, цяпер я не магу даць гарантый — многае будзе залежаць ад іх вынікаў», — сказаў прэзідэнт Чэхіі.
Па яго словах, у 2024-м Чэхія змагла паставіць Украіне каля 1,5 млн адзінак буйнакаліберных боепрыпасаў, а ў гэтым годзе аб'ём паставак складзе 1,8 млн, з якіх каля 800 тыс. — калібра 155 мм.
«Два гады таму яны [украінцы] былі ў такім нявыгадным становішчы, што іх агнявыя магчымасці ў параўнанні з Расіяй складалі 1 да 10. Цяпер гэтыя суадносіны прыкладна 1 да 2, сказаў Павел. — Гэта азначае, што пры сталым прытоку боепрыпасаў украінскае камандаванне можа дазволіць сабе раскошу планавання, таму што яны ведаюць, што менавіта яны атрымаюць у бліжэйшыя месяцы».
Між тым, у сераду стала вядома, што ЗША прыпынілі пастаўкі зброі Украіне, паколькі асцерагаюцца, што ўласныя запасы Пентагона скараціліся занадта моцна.
Па даных заходніх журналістаў, гаворка ідзе аб прадастаўленні Кіеву некаторых зенітных ракет і іншых высокадакладных боепрыпасаў.
Петэр Павел таксама заклікае іншых заходніх лідараў зірнуць у твар рэальнасці, узмацніць ціск на Уладзіміра Пуціна і прымусіць яго сесці за стол перамоваў.
Ён сказаў, што і сам адкрыты для перамоваў з расійскім лідарам, але толькі пры ўмове, што Расія падыдзе да дыялогу з рэалістычных пазіцый, а не са сваім звычайным бескампрамісным парадкам дня.
Прэзідэнт Чэхіі таксама папярэджвае, што Расія эксплуатуе заходнія дэмакратычныя сістэмы і вядзе гібрыдную вайну па ўсёй Еўропе, займаючыся шпіянажам, сабатажам, кібератакамі і распаўсюджваннем дэзынфармацыі.
Паводле яго, Чэшская Рэспубліка нарошчвае намаганні, каб перашкодзіць расійскім агентам дзейнічаць свабодна. «Расійская выведка робіць так шмат спробаў сабатажу на нашай тэрыторыі, што мы проста абавязаныя абараніць наша грамадства», — сказаў Павел.
Парламенцкія выбары і магчымасць вяртання Бабіша
Парламенцкія выбары ў Чэхіі прызначаныя на 3 і 4 кастрычніка гэтага года. Упершыню на гэтых выбарах змогуць прагаласаваць чэхі, якія пражываюць за мяжой, што патэнцыйна павялічвае яўку.
Адным з найбольш верагодных кандыдатаў на пасаду кіраўніка ўрада ў новым кабінеце ў выпадку перамогі апазіцыі лічыцца экс-прэм'ер-міністр краіны (2017-2021), лідар руху ANO Андрэй Бабіш.
Менавіта з яго імем можа быць звязана няўпэўненасць Петэра Павела ў будучым курсе Чэхіі.
Цяпер урад Чэхіі ўзначальвае Пётр Фіала, які прадстаўляе цэнтрысцкую грамадзянскую дэмакратычную партыю. Ён вядомы як прыхільнік Украіны ў яе супрацьстаянні расейскай агрэсіі.
Бабіш супрацьстаяў Павелу на прэзідэнцкіх выбарах 2023 года і прайграў у другім туры.
Падчас той гонкі аналітыкі адзначалі, што Андрэй Бабіш стараўся спадабацца ў тым ліку і тым выбаршчыкам, якія незадаволеныя актыўнай дапамогай Чэхіі Украіне.
Аднак раней на пасадзе прэм'ера ён не быў заўважаны ў відавочных прарасійскіх схільнасцях. Пры ім Чэхія высылала расійскіх дыпламатаў пасля атручвання ў Вялікабрытаніі Сяргея і Юліі Скрыпалёў і расследавання выбуху склада ў Врбеціцы. Прага таксама не пярэчыла супраць агульнаеўрапейскіх санкцый супраць Расіі.
Многія лічаць Бабіша папулістам, якому важныя ўлада і бізнэс (ён — мільярдэр з больш чым 4 млрд даляраў), але які застаецца ідэалагічна аморфнай фігурай.
Аналітыкі не сцвярджаюць, што пасля прыходу да ўлады ён кардынальна зменіць знешні курс Чэхіі. Аднак ён можа быць гатовы да істотна большай гнуткасці ў дачыненні да Масквы, чым цяперашнія ўлады Чэхіі.