Еўропа змагла захаваць адзінства з Трампам на выпадак нападу Расіі
На саміце НАТА, які завяршыўся ў сераду ў Нідэрландах, прэзідэнт ЗША Дональд Трамп пагадзіўся з еўрапейскімі лідарамі, што Уладзімір Пуцін уяўляе пагрозу не толькі Украіне. Ён таксама даў зразумець, што перагледзеў сваё скептычнае стаўленне да абавязацельстваў альянсу па калектыўнай абароне. Каб здабыць прыхільнасць Трампа, краінам Еўропы давялося пагадзіцца павялічыць выдаткі на абарону да 5% да 2035 года, а таксама рассыпацца ў пахвалах яму, капіраваць яго лозунгі і адсунуць на другі план вайну ва Украіне, піша «Агентство».
Прэзідэнт Дональд Трамп і генеральны сакратар НАТА Марк Рутэ (справа) на пленарным пасяджэнні саміту НАТА ў Гаазе, Нідэрланды, 25 чэрвеня 2025 года. Фота: AP Photo / Matthias Schrader
На прэс-канферэнцыі пасля саміту, каментуючы заяву старшыні Аб'яднанага камітэта начальнікаў штабоў НАТА Дэна Кейна пра тое, што Пуцін мае больш шырокія тэрытарыяльныя амбіцыі за межамі Украіны (паводле ацэнак еўрапейскіх разведак, Расія ў бліжэйшыя некалькі гадоў можа падрыхтавацца да вайны з НАТА), Трамп сказаў, што гэта «магчыма».
Пры гэтым ён заявіў, што Пуцін «хацеў бы выбрацца з гэтай сітуацыі». Прэзідэнт ЗША паабяцаў «пагаварыць з Пуціным, паглядзець, ці ўдасца пакласці гэтаму канец».
Прыхільнасць Трампа саюзу з Еўропай
Асноўнай задачай саміту стала ўтрыманне Трампа ў арбіце НАТА на фоне яго заяў перад канферэнцыяй, напісаў Bloomberg. Па дарозе на саміт Трамп паставіў пад сумнеў абавязацельствы ЗША па калектыўнай абароне.
Аднак на саміце ён паабяцаў падтрымку еўрапейскім саюзнікам. «Я падтрымліваю гэта», — сказаў Трамп, калі яго спыталі пра артыкул пра калектыўную абарону дагавора НАТА.
На прэс-канферэнцыі па выніках саміту Трамп заявіў, што з'язджае з Нідэрландаў «іншым». «Ім патрэбны ЗША. І мы тут, каб дапамагчы ім абараніць свае краіны», — сказаў Трамп.
Змяніць стаўленне Трампа да еўрапейскіх саюзнікаў дапамагло рашэнне іх лідараў падтрымаць павышэнне выдаткаў на абарону з 2 да 5% ВУП.
У выніковай дэкларацыі саміту гаворыцца, што новы мэтавы паказчык па выдатках стаў адказам «у прыватнасці, на доўгатэрміновую пагрозу, якую ўяўляе Расія».
Кампліменты Трампу
У стратэгіі НАТА па захаванні саюзу Еўропы з Трампам не было нічога тонкага, піша Reuters. Рутэ рассыпаўся ў кампліментах у пасланні Трампу, апублікаваным, калі прэзідэнт ЗША ляцеў у Гаагу.
«Вы дасягнеце таго, чаго не ўдавалася зрабіць НІ АДНАМУ амерыканскаму прэзідэнту», — напісаў Рутэ, капіруючы стыль Трампа і выдзяляючы некаторыя словы. «Еўропа заплаціць ВЯЛІКУЮ суму, як і павінна быць, і гэта будзе вашай перамогай».
Трампу быў аказаны рэдкі гонар спыніцца ў палацы караля Нідэрландаў Вілема-Аляксандра.
А прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа прапанаваў альянсу прыняць дэвіз «Зробім НАТА зноў вялікім».
Менш увагі вайне ва Украіне
З іншага боку, з парадку дня саміту пастараліся прыбраць пытанні, якія маглі выклікаць раздражненне Трампа. У выніковых заявах альянсу практычна не згадваюцца Расія і Украіна. У дэкларацыі няма і асуджэння вайны ва Украіне, якое было ў папярэдніх заявах лідараў альянсу.
Выніковая дэкларацыя саміту ўтрымлівае пацвярджэнне «абавязацельстваў па падтрымцы Украіны».
Аднак у заяве няма ні слова пра магчымасць уступлення Украіны ў НАТА, што па выніках леташняга саміту было абвешчана «неадваротным».
Змест заявы адлюстроўвае неахвоту адміністрацыі Трампа прадастаўляць больш ваеннай дапамогі Кіеву, піша Bloomberg.
Трамп сустрэўся з прэзідэнтам Украіны Уладзімірам Зяленскім пасля саміту. Адна з тэм размовы — пастаўка сістэм СПА, паведаміў Зяленскі. Трамп на прэс-канферэнцыі паабяцаў, што ЗША разгледзяць магчымасць пастаўкі Украіне дадатковых комплексаў Patriot.
У цэлым Зяленскаму давялося назіраць за самітам збоку, напісала Associated Press, што рэзка адрознівалася ад папярэдніх самітаў.
У Гаазе Зяленскі правёў шэраг сустрэч з лідарамі краін-союзніц Украіны. Ён атрымаў абяцанне ваеннай дапамогі, у тым ліку беспілотнікаў і радараў для барацьбы з расійскімі дронамі, ад Нідэрландаў. Прэм'ер-міністр Вялікабрытаніі Кір Стармер абвясціў аб пастаўцы Украіне 350 ракет СПА коштам 95 млн долараў.